Tag: Wandelen (Pagina 1 van 2)

Balk

24 augustus 2024 / Ed / Geen reacties

Leestijd: 6 minuten

Na Leeuwarden en Dokkum is Balk onze derde stempelpost op het Elfstedenpad. Toen we er eenmaal waren wisten we niet zo goed meer waarom juist Balk het derde station werd. Maar ach, je moet er sowieso langs. En dit was toevallig een heel goed moment, zo bleek achteraf. Een bezoek met veel B’s.

Twee routes liepen we, rondom Balk. De eerste ging van Skouleane naar Balk, over zo’n 25 kilometer. Een mooie wandeling door de Friese Meren, waar door de hoge temperaturen alle muggen in één keer ontwaakten en zonder uitzondering op zoek gingen naar mensenvlees.

Uiteindelijk zijn we maar van het Elfstedenpad afgeweken en volgden omwegen buiten het bos om. Het voelde als de tocht van Michael Strogoff, de koerier van de tsaar, door het moeras met de duizend muggen.

Gelukkig was er een drogist in Balk, met muggenwegjaagspul. Dat we daarna natuurlijk niet meer nodig hadden. Maar nu wel in onze rugzak zit voor een volgende keer. Je weet maar nooit.

De tweede route had een lengte van zo’n 23 kilometer, tussen Jutryp en Balk. Die dag was het warm, tegen de 30 graden en liepen we in een recht stuk tussen de weilanden door. Gelukkig was daar onderweg Woudsend, een leuk plaatsje met een terras aan de Welle waar net een tafeltje vrij kwam toen wij er langs liepen.

Dat was ook het enige tafeltje dat vrij kwam. Veel terrassen waren er daar niet, onder andere vanwege personeelsgebrek is er veel dicht op maandag en dinsdag. Niet alleen op Woudsend trouwens. Iets om rekening mee te houden tegenwoordig.

Het tekort leverde wel schitterende taferelen op van boze bejaarden die elkaar bevochten, nadat ze met pijn en moeite hun bootje aan de kant hadden gekregen.

“Ik zag deze tafel het eerst.”

We hadden er met gemak een hele middag door kunnen brengen. Maar we moesten door, naar Balk, om een wedstrijd van het Nederlands elftal op TV niet te missen. Overigens hopeloos verloren tegen Oostenrijk, bleek achteraf. Soms maak je je druk om niets. Misschien wel vaker dan je denkt.

Balk, het dorp

Balk is een lintdorp langs de Luts. Het is ooit ontstaan naast een grote balk die daar over het riviertje was gelegd. Het openbare leven speelt zich nog steeds grotendeels af langs dat watertje, dat uitkomt op het Slotermeer. Daar is een haven voor plezierjachten en een geweldig terras dat over het meer uitkijkt.

Restaurant Teernstra zie je op de linkerfoto. Als je er op klikt wordt ie groter. Prima keuken met een uitgebreide bierkaart. De andere twee foto’s geven een indruk van de straat langs de Luts.

Brug, open of dicht

Veel bruggen, daar in de Friese Meren. Die allemaal geregeld dicht gaan om bootjes door te laten. En inderdaad, dicht. Omdat een brug namelijk is gemaakt om overheen te gaan, is hij dicht als dat niet kan. Weliswaar kunnen de bootjes er dan langs, maar dat maakt hem niet open. Links de brug in Balk, open. En rechts die bij Woudsend, dicht.

En hieronder: hoe een dichte brug opent. Zen TV.

Breedzicht, overal

Weidse blikken genoeg weer, onderweg. Veel breedzicht. Links zie je het uitzicht bij Oudemirdum en het Jolderenbos. In het midden het Slotermeer. En rechts de weilanden rondom Balk. Met de only cloud in the village.

Bier, craft

Us Heit is een craft bierbrouwer uit Bolsward met een mooi assortiment. Ik dronk het Twels amber, een moutig roodbier, lekker. Brouwdok doet z’n ding in Harlingen en verblijdt ons andere met deze lichte Blond. Tegen IPA aan, maar dan wel heel beleefd. En als er Orval is, drink dan Orval. Bierregel 1 is dat.

Beeldjes, op sokkel

Balk is bekend door Herman Gorter, wiens opa predikant was in Balk. Het plaatsje inspireerde Gorter tot één van Nederlands bekendste gedichten: Mei. Het linkerbeeldje is van Gorter en staat in een zijstraatje in Balk.

    Een nieuwe lente en een nieuw geluid
    Ik wil dat dit lied klinkt als het gefluit
    Dat ik vaak hoorde voor een zomernacht
    In een oud stadje, langs de watergracht.

Pietsje is een beeld van Evert van Hemert dat tegenover het museum van Sloten staat. Overigens is Sloten ook zeer de moeite waard om te bezoeken. Het beeld rechts staat voor het Karmelietenklooster in Woudsend.

Bidhuis, oud

Ook in de Friese Meren floreert het ondergrondse kerkjes rizoom. Links in Oudemirdum, midden is de Vaste Burchtkerk in Wijckel en rechts de Heilige Fredericuskerk in Sloten.

Boom, alone

Wat ook opviel, mede dankzij het breedzicht: de vele Boom alone. Een oud project dat een beetje in slaap is gesukkeld. Als je gaat zoeken vind je deze drie bij Ypecolsga, Oudemirdum en Wijckel. Achter deze link vind je er nog veel meer uit allerlei plaatsen en plekken.

Bricolage, met B

Het was geen vooropgezet plan met al die B’s rond Balk, het ontstond gewoon. Emergentie is niet alleen een kenmerk van complexe systemen, blijkt. Post Sloten roept bij mij als oud commandant van brandweer Schiphol een hele andere associatie op, daarom ging hij op de foto. De boerderij is in Hommerts en de bibliotheek staat bij Woudsend.

Bloemen, geel

Tot slot de bloemen. Dokkum kreeg de paarse bloemen en Balk de gele. Gewoon omdat het kon. Ik heb niet opgezocht hoe de bloemen heten, maar ze zitten vast tussen al deze bloemen uit het project Bloem aan de wandel.

Ondertussen zitten we op ruim een derde van het Elfstedenpad. Het zijn stuk voor stuk mooie wandelingen en er is ook meer dan genoeg omheen te doen. Alleen opletten met die maandagen en dinsdagen dat veel horeca gesloten is, ook in het seizoen.

De eerste route van het Elfstedenpad liepen we rondom Leeuwarden. In dat blog vind je tevens de linkjes naar de andere routes.

Dokkum

23 augustus 2024 / Ed / Geen reacties

Leestijd: 7 minuten

Dokkum is de tweede stad van het Elfstedenpad die we aandeden. Een gezellig plaatsje waar het goed toeven is. Met een lange historie, die je terugziet in de vele monumentale gebouwen.

Het stramien rondom Dokkum volgde precies dat van de wandelingen in Leeuwarden. Reizen, hotel, boel verkennen, boek lezen, happie, meer boek lezen, slapen en lopen. En dat dan twee keer.

Net als in het blog over het Zuiderzeepad, het Waddenwandelen en de eerste route van het Elfstedenpad schets ik hier vooral een impressie van wat we onderweg tegen kwamen. Er staat weinig specifieke info over de wandelroutes zelf in. Die kun je namelijk makkelijk terugvinden in het gidsje.

De eerste route ging van Damwoude naar Miedum over zo’n 25 km, de tweede van Damwoude naar Dokkum. Die kwam uit op 23 km. Mooie afstanden dus. Daar hadden we toevallig prima weer bij. Gezien de overvloedige regenval de maanden ervoor hadden we er eerst nog een hard hoofd in, maar het viel alleszins mee.

Nattigheid

Zie hier maar eens. Waar heel Nederland gebukt ging onder plensbuien, zaten wij op het terras, tussen een niet onaanzienlijke golf grijze geitebreiers. Met ook veel Duitsers, zo viel op, die ergens met hun bootje lagen. Ondanks de mooie dagen waren de paden nog steeds uitgesproken nat. Veel plassen en veel slakken. Allebei glibberig.

Als je op de foto’s klikt, worden ze groter.

Gerstenattigheid

Dokkum beschikt over een prima eigen brouwerij, Bonifatius 754. Ze brouwen er met water uit de Bonifatiusbron, die naar overlevering zou zijn ontstaan toen het paard van Bonifatius op de grond stampte. Waarna er zoet water omhoog vloeide.

De bieren van Bonifatius die ik had waren redelijk laag in alcohol en smaakten mede daarom allemaal lekker fris. In het Wadwit zit ook zeewier en wat citroen, de Maerte Saison was gekruid met steranijs en het gerstemout gerookt op eikenhout. Uiteindelijk vond ik die het lekkerste.

Dokkum

Dokkum is zoals gezegd een oud stadje dat in 1298 stadsrechten kreeg. Lange tijd was er een open verbinding met de Waddenzee, reden waarom de Admiraliteit er in 1597 zijn intrek nam. Niet voor lang overigens, in 1644 vertrokken ze alweer naar Harlingen.

Wij waren getuige van een prachtige zonsondergang, zoals je hierboven kunt zien. Het gebouw rechts is het Stadhuis van Dokkum.

Hierboven zie je molen De Hoop. Met daarnaast een van de kanonnen die geplaatst staan op de oude vestingwallen van de stad. De linkerfoto beneden laat wat oude gebouwen van de Admiraliteit zien aan het Grootdiep. De middelste is genomen aan het Baantjebolwerk en rechts zie je de Martinuskerk.

Vergezichten

Net als rondom Leeuwarden waren er grootse vergezichten te bewonderen. Friesland is een weidse provincie met veel ruimte en lange rechte paden. Zo wordt je vanzelf een Friese doorloper. Links bij Driesum (met heel veel slakken, het was net een glijbaan), in het midden Roodkerk en rechts Wouterswoude.

Water

Wat mij nog nog het meeste opvalt aan het Elfstedenpad: er is weinig water onderweg. Klunen moeten we, en veel. Toevallig hier bij Driesum (links en midden) en Petsleat was er wel een vaart. Maar er waren vooral vergezichten en grasland.

De eenzame speeltuin

Vlakbij Rinsumageest ligt het Eeltsjemar, een meer van zo’n 100 hectare dat ontstaan is door zandwinning. Sinds 1997 is er ook ruimte ingericht voor dagrecreatie.

Veldjes om op te liggen, voetballen en spelen. Alleen was er helemaal niemand toen wij er langs liepen; er was alleen een eenzame speeltuin. Wel met prima picknickbankjes om aan te lunchen. Dus dat kwam dan weer goed uit.

Ook onderweg

Eén van de leuke dingen van wandelen is dat je onderweg van alles tegenkomt. Onverklaarbare borden, achtergelaten sokken in het bos en heel veel minibiebs. Hieronder zie je het bruggetje bij Oudkerk en de kruiwagen van Klaas Snoek. Jazeker. Sowieso een goede plek om eens te bezoeken, Oudkerk.

Paarden

Wat ook opviel onderweg: er waren veel paarden, heel veel paarden. Wij nog kijken of Hans Teeuwen ook ergens rondliep, maar die was nergens te bekennen. Dat was voor de paarden wel zo goed, eigenlijk.

Jaahahaaa!
Weet u waar ik heel erg van hou?
Van paarden!
Ik hou heel erg van paarden! Ik hou van dikke paarden, dunne paarden, grote paarden, kleine paarden, maar ook van zwarte paarden met een witte punt op hun kop!
Ja, daar hou ik van.
En ik vind het altijd zo mooi met paarden, dat ze steigeren tegen de achtergrond van een ondergaande zon. Dat vin' ik mooi.

Gelukkig waren er drie paarden zo vriendelijk om even netjes te poseren. Want dat doen ze lang niet allemaal zo keurig.

Paarse planten

Nu we toch lekker in de ‘p’ zitten: er waren ook heel veel paarse planten. Nou ja, het waren bloemetjes natuurlijk, maar af en toe moeten de feiten wijken voor een goede beginrijm. Ik heb deze keer niet opgezocht wat voor bloemen het waren, dat heb ik hier al eens gedaan. Nu waren ze gewoon paars.

Kerken

Ook deze wandeling troffen we weer veel kerkjes onderweg, al dan niet op een terp. Hieronder zie je van links naar rechts die van Damwoude, Driesum en Oudkerk. Elk plaatsje heeft zo zijn eigen kerk, lijkt het wel, die opmerkelijk veel lijkt op die van het plaatsje iets verderop. Of zou er misschien een geheim ondergronds rizoom schuilen waar alle kerkjes aan ontspruiten?

Afsluiting by night

Alle wandelingen zijn leuk, maar sommigen zijn net iets leuker dan andere. Zoals bij Dokkum. Daarom deze afsluiting by night, van 18 juni 2024 om 23.03. Drie dagen voor de juniwende en het midzomerfeest, het was nog licht en in de lucht hing pret in petto. Als ik jou was zou ik er ook eens twee dagen gaan lopen.

De eerste route van het Elfstedenpad liepen we rondom Leeuwarden. In dat blog vind je tevens de linkjes naar de andere routes.

Elfstedenpad: Leeuwarden

3 mei 2024 / Ed / Geen reacties

Leestijd: 9 minuten

Het Elfstedenpad is een streekpad van zo’n 300 kilometer dat in grote lijnen de Elfstedentocht volgt. De wandeltocht der wandeltochten, meldt het gidsje dan ook trots. Wij zoeken het voor je uit, of dat echt zo is. In een serie onregelmatig verschijnende blogs doen we verslag van onze Friese belevenissen. Te beginnen in Leeuwarden.

Men zou zich misschien af kunnen vragen, waarom aan het Elfstedenpad beginnen als het Waddenwandelen nog niet eens is afgerond? Welnu, daar zijn twee redenen voor. De eerste is dat wandelen op de Wadden tijdens het vakantieseizoen eigenlijk te druk is. Dus als je in die periode wilt lopen, moet je een alternatief achter de hand hebben. Tenzij je houdt van filelopen.

De tweede reden is toeval. We hadden een stukje op TV gezien van cabaretière Lisa Ostermann en wilden haar wel eens live zien spelen. De enige plek waar toen nog kaarten te koop waren was Leeuwarden. Zo dus begin je aan het Elfstedenpad.

Onze twee startroutes rondom Leeuwarden bleken zowel het eerste als laatste traject te omvatten. Virtueel zijn we nu klaar, het is af. Nou ja, niet echt natuurlijk, de rest vullen we langzamerhand in. Je komt het vanzelf een keer tegen ergens.

Verder volgt dit blog de opzet van het Zuiderzeepad Fotoboek: veel foto’s met kleine verhaaltjes. Om een indruk te geven. Je zal het zelf moeten lopen om het echt te ervaren. Overigens is het nu al een aanrader, na twee routes.

We kijken uit naar de rest. Impressies daarvan vind je terug onderaan dit blog.

Vergezicht

Wat vanaf het begin van het Elfstedenpad opvalt: de enorme weidsheid van Friesland. Gras en wolken zo ver het oog reikt. Met hier en daar een dorpje. Het kan er dus ook stevig waaien, alhoewel wij mazzel hadden met het weer. Net de enige droge midweek van april te pakken.

Het Elfstedenpad kwam in onze twee routes maar mondjesmaat langs de Elfstedentocht zelf. Je loopt vrij veel over voet- en fietspaden.

Normaal is dat wel eens jammer, maar met al die nattigheid van afgelopen maanden waren we blij dat we niet al te lang door hoog gras hoefden te lopen. De ervaring leert dat je dan toch vrij snel lekkage in de schoenen krijgt en dat wandelt niet prettig.

Helemaal als de afstanden iets langer worden. Onze eerste tocht was 21 km en de tweede 28. Daar zaten overigens ook reismetertjes naar het startpunt tussen, maar dat heb ik verder niet uitgesplitst; we gooien alles in de pot.

Kerken

Ondanks mijn agnostische achtergrond heb ik altijd een voorliefde voor kerkgebouwen gehad. Het zijn vaak monumenten van bouwkunst met een bijzondere, gewijde sfeer. Die je gelijk overvalt zodra je binnenkomt.

Knap hoe dat nog steeds zo werkt.

Wat dat betreft kon ik mijn hart ophalen. Veel dorpen onderweg met een kerk. Bijna allemaal op een terp, veel nog met een kerkhof eromheen. En ook veel met hetzelfde basisontwerp, zoals je op de foto’s kunt zien. Als je erop klikt worden ze groter.

Deuren

Helaas konden we niet overal naar binnen. Veel kerkjes waren nog dicht en hadden hun deuren gesloten. Het waren wel mooie deuren. De middelste is een oude kluisdeur die in Pos Plaza staat op het herentoilet. Overblijfsel van het voormalig postkantoor. Misschien een idee voor een nieuw Project & Probeersel.

Deuren, opeens moest ik denken aan Dikke Deur, de met een groot ego behepte circusdirecteur van Pipo de clown. Associaties brengen je soms waar je lang niet geweest bent.

Beesten

Ook altijd leuk onderweg: beesten. Beesten in het nieuws, zou Ko de Boswachter zeggen, maar er was weinig nieuws naast deze lammetjes en reiger. Ja, koeien. “Pipo, koeien,” zei Dikke Deur dan, mooi hoe nieuwe oude herinneringen gelijk van nut kunnen zijn. Veel koeien, maar er wilde er geen eentje een beetje fotogeniek gaan staan. Dus het blijft bij deze drie beesten.

Dorpjes

Rondom Leeuwarden liggen allemaal prachtige dorpjes, met monumentale panden die veelal goed opgeknapt zijn. Als je die dan met je rugzak op staat te bewonderen, was het eerder regel dan uitzondering dat er een vriendelijk iemand stopte die ons ongevraagd verder wilde helpen met de route.

Geen stugge Fries gezien.

Fries bier

Bier, ook in de Friese taal heet het bier. Daar kunnen dus geen misverstanden over ontstaan. Wij zaten een paar keer in Fire, een voormalige brandweerkazerne in Leeuwarden. Aanrader, je kan er ook prima eten. Ze hebben een eigen biertje, de Blondblusser. Fris blond en helder, van de tap. Gemaakt door de sympatieke brouwerij Maallust. Altijd goed.

In het hotel schonken ze diverse bieren van Kald Kletske. “Gewoan spesjaal bier” noemen ze het zelf. Ik had een blond, een saison en een tripel. Prima bier, sowieso moet je altijd streekbieren uitproberen als je ergens verblijft. Misschien lag het aan de batch, maar het schuimde niet heel erg en het ontbrak naar mijn smaak ook wel een beetje aan het koolzuur. Minor details.

Ja, een bezoek aan Friesland is natuurlijk niet compleet zonder een Grutte Pier tripel. Een citrusachtig bier, mooi droog met een flinke koolzuur prikkeling.

Gebouwen

Leeuwarden is een mooie stad met tal van karakteristieke gebouwen. Ik noem er hier drie die wij mooi vonden. Maar het hadden er veel meer kunnen zijn. Zoals het Fries Museum, waar ik dit blog over Escher op reis schreef.

De Blokhuispoort was tot 2017 één van de strengste gevangenissen van Nederland en volledig zelfvoorzienend. Nu is het een cultureel centrum waar o.a. de bibliotheek in is gehuisvest.

Het station van Leeuwarden is één van de negen opgeleverde Waterstaatstations der derde klasse. In de hal zit nog steeds het prachtige Jugendstil tegeltjestableau uit 1904.

Tot slot de scheve toren van Leeuwarden, Oldehove. Dat gebouw dateert uit 1529. Toen wij er langs liepen, stond er een steiger tegenaan. Beter kun je de scheefheid van de toren niet illustreren.

Nog slotter: ga even langs Van der Velden, boekverkopers. Die zitten ook in een gebouw. Een fijne winkel met een groot aanbod tweedehands. Ik kwam met een stapeltje van tien weer naar buiten. Het is dat ik mezelf begrens, want het hadden er met gemak twee keer zo veel kunnen zijn. Dit was 50 euri. Heel schappelijk. En de Komrij was nog gesigneerd ook.

Kunst

Komen we bij de kunst. Vlakbij ons hotel ligt het Provinciehuis, en daar was toevallig net de Nationale expositie ‘Stilstaan bij Corona’ geopend. In dit blog over de Catharsis na Corona doe ik er kort verslag van. In het Provinciehuis zelf stond een prachtig glaswerk van Don Quichote. Waar ik verder niets vanaf weet.

Vlak voor de 11 stedenhal stond dit beeld. Als eerbetoon aan de deelnemers van de Elfstedentocht. Die kon natuurlijk niet missen in dit blog over het Elfstedenpad.

Vlakbij Bears troffen wij de Uniastate. Ooit, rond 1515, stond er een vesting van de familie Unia, die diverse keren is gesloopt en weer opgebouwd. In 1879 werd vrijwel alles gesloopt, op het poortgebouw na. Dat staat er nog steeds. Kunstenaar Bep Mulder maakte in 1994 een stalen replica van de Uniastate die al van grote afstand te zien is. Het spreekt ook dichtbij tot de verbeelding.

Altijd leuk als er een gezicht in een gebouw zit.

UKV (Ultrakort Verhaal)

Ik heb een jaar lang dagelijks een ultrakort verhaal gepubliceerd via Twitter. Elke dag een tweetje. Dat werd toen ook nog wel twitteratuur genoemd. Soms klopt de inspiratie weer aan, zoals bij dit scheve paaltje vlak bij Lekkum. Meestal zet ik die dan bij de Freubels, maar deze niet. Die staat hier. Scheef te zijn.

We liepen door het land langs een scheef paaltje. Dat nu was merkwaardig. Zou de wind hier altijd uit dezelfde hoek waaien? Was er misschien een auto tegen gebotst? Is het de ziekte van Oldehove? Of was het gewoon verzakt? Ik vroeg het paaltje of ie wel eens recht had gestaan. Maar het paaltje zei niets.

It sil heve

Het laatste stukje van dit blog gaat over het Elfstedenmonument bij Alddeel. In 2001 werd het eerste deel opgeleverd. Het bevat de foto’s van duizenden deelnemers, vastgelegd op tegeltjes. Die daarna op de brug zelf weer een nieuw patroon uitbeelden. Echt wel mooi.

Er zijn twee tableautjes die ik hier wilde laten zien. De eerste is die met Jitske Binnerts Douma, hier linksonder. Haar foto komt kennelijk uit 1909. Na wat googelen ontdekte ik dat ze geboren was in 1860 en in 1921 overleed. De Elfstedentocht was dus ook vroeger niet alleen voor mannen.

De tweede is van Fopke Fopma uit 1986. Even dacht ik dat dit een grap was. Twee keer fop in één naam en dan ook nog eens onherkenbaar op de foto. Maar hij is wel officieel geregistreerd, zag ik. In ieder geval voor deze brug over de Murk. Ik sluit nog steeds niks uit.

Waarmee het Elfstedenpad voor nu wordt afgesloten. Nieuwe verslagen vind je hieronder terug met een linkje, als het zover is. Deze eerste twee etappes smaken in ieder geval naar meer.

Elfstedenpad pleisterplaatsen

Het is niet eenvoudig om de verschillende routes af te stemmen op het openbaar vervoer. Dus overnachten we in dorpjes en steden die het beste aansluiten op de bus: pleisterplaatsen. Die wijken dus soms af van de stempelposten. Als het niet kan zoals het moet, moet het maar zoals het kan.

Als je op de foto klikt kom je bij het desbetreffende blog uit.

Meer wandelingen? Kijk hier voor een lijstje met alle tochten op deze website, zoals het Pieterpad, WaddenWandelen en het Zuiderzeepad.

Wandelen op Schiermonnikoog

9 juli 2023 / Ed / 1 reactie

Leestijd: 8 minuten

Wandelen op Schiermonnikoog is het derde blog van het project Waddenwandelen. En hoewel het natuurlijk veel lijkt op Texel en Vlieland, lijkt het er net zo goed helemaal niet op. Eigenlijk kent elk eiland zo zijn eigen microcultuur. Wat je ergens ook wel weet, maar in de praktijk dan toch weer heel anders uitpakt.

Zo bleek ons in het laatste weekje van juni 2023. Want toen waren wij er namelijk.

Het terras bij Graaf Bernstorff wordt gekenmerkt door de vele musjes die op kruimels (en meer) hopen en brutaal over tafels huppen en op stoelleuningen gaan zitten. Tekening is van Wendy Kiel.

Op naar Schier

Op naar Schier kent twee fases: je vertrekt met de boot en je komt aan op het eiland. Voor het gemak laat ik dan de rit naar Lauwersoog er maar even buiten. Vanuit onze woonplaats was dat prima te doen en ook een parkeerplaats op P1 was snel gevonden zonder reservering. Maar we zaten dan ook wel net buiten het seizoen. Mogelijk is dat in de vakantieperiode een stuk krapper.

Wel jammer dat er bij terugkomst een flinke kras in het portier zat. Ik neem voortaan maar even een fotootje van de buurauto’s.

Vanuit P1 loop je zo de passagiersterminal van Wagenborg op. Alhoewel terminal groter klinkt dan het is. Het enige koffieapparaat was kaduuk en verder was er niets te beleven. Gelukkig zit er op loopafstand een aardige horecagelegenheid, Waddengenot.

Op de middelste foto hierboven zie je daar het terras van, met enkele toevallige passanten. Met links daarvan het uitzicht op de sluizen en rechts de boot zelf. Die doet er zo’n 45 minuten over om aan de overkant te komen.

De aankomst op Schiermonnikoog gaat lekker snel. Ons hotel had een taxi geregeld, maar met bussen gaat het ook prima. Het systeem is er duidelijk op ingericht. En een fiets huren kan er ook, het is allemaal heel dichtbij.

In ons hotelletje hadden ze een vluchtladder. Veel over gelezen, maar nog nooit in het echt meegemaakt. En hij zat er nog in ook :-). Of ie ook in de praktijk werkt heb ik gelukkig niet uit hoeven proberen.

Op Schier

Op het eiland is eigenlijk maar één dorp, daar speelt het zich allemaal af. Aan de westkust liggen nog wel enkele strandhotels, maar wat daar precies gebeurt hebben we niet echt uitgezocht.

Schiermonnikoog is verder een schattig dorpje, ruim opgezet en met veel bomen. De sfeer is er heel anders dan op Vlieland, misschien ook wel door al die schoolklassen die we steeds overal tegenkwamen.

In het midden van het dorp is een soort plein, niet te missen door de walviskaken. Iets verderop staat een bronzen beeld ter herinnering aan de naamgevers van het eiland: een monnik in een grijze pij.

Aan het eind van het plein liggen twee hotels. Hotel Pension van der Werff is de klassieker en ook nog net zo ingericht als vroeger. Hotel Graaf Bernstorff zit er een jaar of tien. De ene het café, de ander het terras. Je leest er meer over in dit artikel van Eric van der Berg.

Wij gingen een keertje naar Van der Werff en een keertje naar de Graaf. Allebei leuk en een ervaring op zichzelf. Soms is er geen beste.

Schierbier

Dat gezegd hebbende, het terras van Bernstorff is wel heel prettig. Het ligt op een goede plek, met een klein afdakje voor als het regent. En ze hebben een eilandbiertje, Hippo. Licht zurig met een wat chocoladerig afdronkje. Voor de liefhebber, zal ik maar zeggen.

Op Vlieland had ik al eens een rijtje Fortuna’s uitgeprobeerd. Bij strandtent De Marlijn dronk ik deze Stortemelk Wit. Lekker fris met een klein bittertje tegen IPA aan. Goed te doen.

Maar de favoriet is Vienna bier van Maallust, door onze Spaanse ober overtuigd uitgesproken als bjenna. Ik kende het al van eerdere bezoeken aan Veenhuizen, waar de brouwerij staat. Het is een mooi koperrood bier met een ingetogen, moutige smaak. Tegen een ale aan.

Blikvangers

Wie eiland zegt, zegt vuurtoren. En dan heb je op Schier mazzel, daar staan er twee. De witte is buiten dienst en prijkt hoog boven het dorp uit. De rode is nog wel in gebruik en staat iets westelijker tegen de duinen aan. En voor de vuurtorenliefhebbers raad ik altijd vuurtorenberichten aan. Dus nu weer.

Iets voorbij het dorp en nog net niet bij paviljoen De Marlijn ligt de Wassermanbunker. Die moet je even bezoeken, je kan nog bijna overal in en het is helemaal gratis. Vlak daarbij ligt het bunkermuseum. Ook daar moet je even naar binnen, vind ik, voor drie euro weet je daarna meer dan genoeg over WOII op het eiland.

Sowieso geldt bij elke wandeltrip dat je er de plaatselijke bieren probeert, de bunker bezoekt en bij de vuurtoren gaat kijken. Dat is nu eenmaal de etiquette van de waarachtige wandelaar. Jaja.

Wandelen

Maar het was uiteindelijk om het wandelen te doen. Wij liepen twee stukken op Schiermonnikoog. De eerste wandeling bestond uit het derde kaartje en een stuk van de tweede. Het lange uitsteeksel gaat door een natuurgebied, waar je vrijwel niemand tegenkomt. In ieder geval niet met het weer dat wij hadden.

Deze panoramafoto laat het eerste stuk van de wandeling goed zien. Een kaarsrecht pad door het groen. Dat ik eerlijk gezegd wel wat saai vond. Kilometers alleen maar recht vooruit.

Aan het eind van het pad kom je de duinen in en zit je opeens op een reusachtige zandvlakte. Hier lopen al wel weer wat fietspaden, dus daar was het iets drukker. Nou ja, we zagen één ander stel verderop lopen. Dus nog steeds uitgestorven.

Omdat het eb was konden we makkelijk over het strand terug. En dat was natuurlijk wel weer heel leuk om te doen, zoals strand eigenlijk altijd de moeite waard is. Als het zand tenminste een beetje hard is….

Aan het eind van het strand zit De Marlijn. Een OK strandtent met een uitgebreide kaart en leuke sfeer. Zou ik zeker even aandoen tijdens de wandeling. Als afsluiting.

Daarna moet je nog wel 2 km naar het dorp. Die komen er dus nog bij. Uiteindelijk liepen we die dag 22 kilometer.

De tweede wandeling was een stuk levendiger. Die ging over kaartjes 1 en 2 en kruist meerdere fietspaden. Je komt er langs wat woonwijkjes in de duinen, de rode vuurtoren en een strandhotel wiens naam ik even kwijt ben. Maar je kan er prima lunchen.

Op dit stuk staan er veel meer bloemetjes dan bij de eerste wandeling. Hoe dat komt weet ik eigenlijk niet. Dit stuk was uiteindelijk zo’n 18 kilometer.

Uitgeschierd

Toen zat het er helaas al weer op. Hierboven zie je nog een kleine impressie van het dorp. En hieronder zie je het uitzicht als je het dorp uitloopt richting de jachthaven op het wad. Inderdaad hadden we niet al te best weer. Neem dus goede regenkleding mee, ook in de zomer.

De Rottum bracht ons ook weer thuis. Deze keer hadden we geen taxi naar de haven, maar waren we met de bus. Wat een semi-militaire operatie op zich is, om iedereen op tijd met de bus naar de haven te brengen. Maar voor wie denkt als een verslaggever is alles leuk. Daarop vormt wandelen in Schiermoonikoog dan ook geen uitzondering.

Op naar het volgende eiland.

Dit is het derde blog in de serie Waddenwandelen. De andere blogs vind je hier, de rest die nog moet komen zal je daar ook een keer aantreffen.

De eerste Texelwandeling

8 januari 2023 / Ed / Geen reacties

Leestijd: 6 minuten

Onze eerste Texelwandeling was in het tweede weekend van december 2022. Nog net voor kerst en een mooie manier om je verjaardag buiten de deur te vieren. Koud was het wel en daarom hielden we het deze keer bij één wandeling. Wel een lange, dat dan weer wel. Bericht van de tweede expeditie in een langzaam uitdijende serie Waddenwandelen.

Het vertrek

Het mooie van de boottocht naar Texel is dat ie maar kort duurt en zodoende vaak vaart. Reserveren voor een tijdstip is dan niet nodig, maar als je weet wanneer je gaat is het wel zeer handig om het toch te doen. Zodoende kent het systeem je nummerbord als je aan komt rijden en gaat de slagboom direct voor je open. Lekker makkelijk.

In de haven is altijd wat te zien, dus wachttijd is mooi kijktijd. Kijken naar de meeuwen, kijken naar de marineschepen en kijken naar de georganiseerde chaos die Den Helder is. Ik hou ervan, maar ik hou van elke haven.

Het zijn grensgebieden, liminaliteiten waar je overgaat van één gemeenschap naar een andere en dan tijdelijk verblijft in een tussengebied met een eigen systeem. Een soort van niemandsland met geheel eigen regels.

Eerste Texelwandeling

Onze eerste Texelwandeling bleef zoals gezegd de enige, voor dit weekend althans. Het was niettemin een stevige, 23 kilometer van Cocksdorp naar Koog. De wind hadden we flink tegen en de temperatuur zat onder het vriespunt. In de zon was dat al met al best goed te doen, maar aanpoten bleef het.

Daarna, eenmaal weer binnen, gratis fikkende oren en wangen. Voor uren.

Het eerste deel van de Texelwandeling ging van Cocksdorp naar de vuurtoren. Tamelijk recht toe, recht aan over half bevroren gras. Na een paar kilometer smolten ijsdelen daarvan vrolijk de schoenen in. Het laatste stuk deden we daarom over de weg. Sopsokken zijn al niet fijn, maar met vorst helemaal niet.

Het tweede deel van de wandeling liep over het strand naar de Slufter. Een prachtig leeg strand, vergezichten en veel wijdsheid met niets. Precies waarom je zo graag op de Wadden wilt zijn. Een ingeroosterde stop bij het paviljoen mislukte vanwege grote drukte door middagjesmensen die er met de auto kwamen lunchen.

Nou ja, die lieten ze wel buiten staan, die auto, maar daarom waren er zo veel mensen. Want verder is er vrijwel geen wandelaar te bekennen op dit stuk Texel.

Doorlopen dus. Anderhalf uur later hadden we meer succes bij de brasserie van een vakantiepark, vlak voor de Slufter. Sowieso was een overdekte tussenstop toen een welkome opwarmer. Het was niet eens zozeer de temperatuur zelf, maar wel de combinatie met tegenwindkracht vijf tot zes die het koud maakte.

Het laatste stuk van onze eerste Texelwandeling liep door het Nationaal Park Duinen van Texel waar de Slufter in ligt. Een prachtig stuk natuur waar je om de paar honderd meter steeds weer ander landschap ervaart. Verder niemand te bekennen overigens, tot vlak aan Koog. Daar komen met de vakantieparken ook de middagwandelaars op je pad.

Al met al een fijne wandeling die je wel even goed moet plannen met belbusjes, vertrektijden en uitrekenen hoe je voor donker weer binnen bent in de winter.

Herdenkingplaatjes

Een opvallend fenomeen tijdens deze wandeling waren de talloze herdenkingsplaatjes die nabestaanden op bankjes hadden geschroeft, dan wel op bomen, strandpalen of richtingaanwijzers. Ter herinnering aan ouders, tantes, kinderen en honden, heel veel honden.

Of dat op de rest van het eiland ook zo geldt checken we de volgende keer. U hoort.

Weer

Het Strandhotel in Koog heeft een klein balkonnetje van waaruit je precies op zee kan kijken. Dat deden we minimaal vijf keer; vijf foto’s van dezelfde plek op een verschillend moment. Net als op Vlieland zijn de verschillen groot en groots.

Impressies

Met nog een korte impressie van wat er verder zoal te zien was in Koog. Wij waren prettig verrast door Café Beer, Burgers en Blues vanwege de beer, burgers en blues. Dan weet je tenminste wat je krijgt.

Al namen we geen burger maar een stoofpotje. Voor de liefhebbers: ze hadden er zelfs trappist van Westvleteren. Toptent. Maar natuurlijk was er ook Texels bier.

Texels Bier

Deze eerste Texelwandeling was niet het eerste bezoek aan dit eiland. Eerder waren we al eens wezen kijken bij de Texelse Bierbrouwerij. Daar schrijf ik hier dus verder niets over op. Maar over deze drie moet ik het wel even hebben.

De TX Brouwerij maakt diverse craft bieren op het eiland zelf. Ik probeerde de Island Pale Ale. Een straffe IPA, lekker fris met een klein ziltje boven op bergen hop. Prima bier, maar machtig. Daar ga je geen rijtje van achterover slaan.

Ouwe Skilder Brouwerij fabriceert kleine one-off batches. Genummerd per fles uit een serie. Ik had een hoppig blond, met ‘verse Texelse hop uit de tun van Netty’. Nummer 169 van 263, als ik me goed herinner. Lichtelijk IPA, maar vooral zeer blond. Niet dat het wat uitmaakt, want ze zijn op.

De Ruuge Monnik is een bier dat alleen voor de horeca op Texel is gebrouwen. Toevallig nog net verkrijgbaar van het laatste vat in ons hotel. Zo moeten de monniken in de 14e eeuw het bier ook geproefd hebben. Zwartmoeskervel maakt dit een zeer kruidige ale van 6,5%, maar ja, ook op.

Zo kom je vanzelf terug voor een tweede Texelwandeling; kijken wat er dan nog net niet op is.

Wandelen op Vlieland

18 september 2022 / Ed / Geen reacties

Leestijd: 8 minuten

Vlieland is het eerste eiland dat we aandoen op ons nieuwe project WaddenWandelen. Het plan was om twee dagen te wandelen en twee dagen te nemen om te reizen en de boel te verkennen. En zo liep het ook ongeveer. Maar toch net een beetje anders.

Deels kwam dat door het weer. Op de eerste dag hadden we een heerlijk zonnetje, maar voor de dag erna werd veel wind en regen voorspeld, met zelfs een code geel voor het Noordelijk kustgebied. Dat loopt toch minder lekker, 17 km met een windkracht zeven op je voorhoofd.

Posthuys

Bovendien bleek de eerste wandeling van 20 km veel overlap te vertonen met de tweede. Daar kwam bij dat het startpunt voor beide wandelingen, het Posthuys, met de bus moest worden aangereisd vanaf Oost Vlieland. En die bus ging alleen om 12.30, deed er een half uur over en daardoor konden we pas betrekkelijk laat starten. (OK, er gaat ook een bus om 09.00, maar dat vond ik dan weer net te vroeg voor de vakantie).

Het deel van Vlieland dat voor iedereen toegankelijk is. De Vliehors op West is een militair oefenterrein. Onze eerste wandeling liep vanaf het Posthuys richting Noordzee en daarna rechtsom richting Vlieland Oost. Niet alles ging over het strand, enkele stukken maakten gebruik van fiets- en wandelpaden. Uiteindelijk werd het 24 km. De tweede wandeling ging vanaf het Posthuys naar het strand en daarna linksom, tot aan de Vliehors en dan om de Kroon Polders terug. Dat was ongeveer 11 km.

Toevallig hadden we ook een dagje gratis fietsen in ons arrangement, dus uiteindelijk besloten we om de tweede dag de fiets te nemen naar het Posthuys, daar de wandeling door de Kroonpolders te lopen en vervolgens nog even het bunkermuseum aan te doen. Zo zagen we ook nog wat anders van Vlieland.

Je kan natuurlijk ook drie dagen gaan. Of vier. Maar soms komen goede ideeën nu eenmaal te laat.

Dit blog is verder opgezet zoals het Zuiderzeepad Fotoboek. Een paar thema’s met foto’s die het verhaal van wandelen op Vlieland vertellen. Een soort dia-avondje van andermans vakantiefoto’s, alleen mag je deze wel zelf doorklikken.

Het vertrek

De veerboot naar Vlieland vertrekt vanuit Harlingen. Een half uur voor de afvaart verzamelt iedereen zich in de Terminal, als een onrustige kudde schapen die bijna van stal mag. Er zijn de voordringers, degenen die er al een uur staan, de-in-de-weg-staanders en de we-zien-het-wel-komt-goed-types. Maar bijna allemaal zijn ze grijs.

Na de kaartjescontrole stroomt de grijze golf omhoog, de trappen op. Richting de mooiste stoelen op het dek, naar de kantine of een rustige stoel aan het raam. En er zijn de mannetjes, zoals ik, die alles willen zien. Hoe het werkt, wat er gebeurt en die bijvoorbeeld opmerken dat het walpersoneel eerst een reddingsvest aantrekt voor ze de trossen lossen.

Waarop ik me natuurlijk moest afvragen of dat uit een RIE kwam of uit een analyse van een ongeval. Van sommige dingen kom je nooit meer af.

In de haven van Harlingen ligt een grote walvis. Die zie je pas als je er langs vaart. Het is één van de elf fontijnen die in Friesland zijn gebouwd ter ere van Leeuwarden culturele hoofdstad van Europa. Ik schreef er al eens over in dit blog over Escher op Reis.

Aankomst

Vlieland is een betrekkelijk klein eiland. Er is één aanmeerplek voor de veerboot, waar ook de Koegelwieck gebruik van maakt. Wij hadden een kamer in Zeezicht, met inderdaad uitzicht op zee. En de haven. Drie foto’s, één panorama.

Dat het eiland klein is merk je ook aan het feit dat je overal steeds dezelfde koppen weer tegenkomt, van de mensen die ook al aan boord zaten. Je bent als het ware een ongekozen bubbel met elkaar die over het eiland vloeit, in de restaurants en op de terrassen. Alleen niet tijdens het wandelen, dan zie je haast niemand. Of het moet op het strand zijn. Maar dat zijn zelden wandelaars.

Noordzeestrand

Beide wandelingen gaan over het Noordzeestrand. Dat was grotendeels leeg toen wij er liepen, zeker op de tweede dag. Toen waaide het hard en was de zee behoorlijk ruig. Dat zie je op de derde foto. De eerste foto is de opgang naar het strand vlak bij het Posthuys. En op de middelste foto, genomen ter hoogte van het Badhuys, zie je nog net de veerboot voorbij komen.

Het is precies die leegte en de onstuimigheid van de Noordzee die het wandelen over Vlieland zo aantrekkelijk maakt.

Vuurtoren Vuurduin

Geen waddeneiland zonder vuurtoren, dus ook Vlieland niet. Al is die van hun wel de kortste van alle waddentorens. Hij is precies 16,8 meter hoog, geopend in 1909 en wordt door de Eilanders liefkozend de Rode Kabouter genoemd. Omdat het torentje op een hoog duin is geplaatst, steekt ie toch boven alles uit. Voor €3,50 mag je naar boven, cash te betalen aan de vuurtorenpachter. Altijd doen.

De kleuren van het wad

Zes verschillende momenten zeezicht over vier dagen. Je zou er een fotoboek van kunnen maken. Een jaar lang elke dag een foto, ik heb er nu al zin in.

Bunkermuseum

Vaste prik op vakantie: vuurtorens en bunkers. Het bunkermuseum Wn 12H is een bezoek zeker waard, al is het nog lang niet af.

Vogels

Massa’s vogels, op Vlieland. Zoals deze zwerm scholeksters, die besloot onze komst niet af te wachten. Langs de vloedlijn zagen we verder heel veel strandplevieren, kleine snelle vogeltjes op zoek naar lekkere hapjes. Maar vooral waren er veel meeuwen, heel veel meeuwen. En ook heel veel dode meeuwen, dat ook. Maar dat bleek volkomen normaal. Wisten wij veel.

Impressies

Impressies. Zonder commentaar. Klik op de foto voor een vergroting.

Bier

Niet onbelangrijk: plaatselijk bier. Vlieland is gezegend met een eigen brouwerij, Fortuna Vlieland. Waren we er langer geweest, hadden we er zeker even een bezoekje gebracht. Ik heb zo’n beetje de hele selectie uitgeprobeerd en daarvan beviel de Monnicke Weizen mij het best. Donker tarwebier, fris kruidig en ongefilterd. Met dennetoppen, jawel. De Island Ale is trouwens een goede tweede

Bries werd speciaal gebrouwen door Fortuna voor het Badhuys. Het is zomers bier van zo’n 4.4% dat veel doet denken aan Desperado. Met op de achtergrond een klein ziltje dat wordt verstopt door de limoen. Limoen dus niet doen.

The Captain’s Daughter is van Brouwdok uit Harlingen. Een mooie rode Ale, vol van smaak en bitterzoet met zilt. Mooi dat er na de eerste hoppige IPA golf nu ook ambers met elegantere smaken ontstaan.

Aan het eind

En zo kwam er met een biertje een einde aan de eerste van zes keer WaddenWandelen. Benieuwd wat de volgende vijf ons gaan brengen. Van deze kon ik in ieder geval zeggen: het waren twee fantastische dagen.

Ferdinand Hart Nibbrig was een schilder die leefde van 1866 tot 1915. Het grootste deel van zijn leven woonde en werkte hij in Laren. In de zomer trok hij veel naar de kust, voornamelijk Zoutelande en Vlieland. Dit schilderij is uit 1902 en toont de vuurtoren van Vlieland. Ik kwam het tegen op de expositie Liefde voor Kleur in het Singer Laren, mei 2023.

Er staan nog meer wandelblogs op Rizoomes. Bijvoorbeeld dit Zuiderzeepad Fotoboek. En acht verhalen over het Pieterpad vind je hier.

WaddenWandelen

18 september 2022 / Ed / Geen reacties

Leestijd: 3 minuten

WaddenWandelen is zowel een streekpad van Wandelnet als een wandelnetwerk over de eilanden. Je kunt ervoor kiezen om in een paar dagen alle eilanden af te hoppen, maar dan loop je in totaal 276 km achter elkaar. Aangezien we het liefst niet boven de 25 kilometer per dag lopen, besloten we daarom eiland voor eiland te bezoeken. Met als nevenvoordeel: zes keer pret in petto.

Nou is het ook niet zo dat de Wadden nieuw voor me zijn. De eerste keer dat ik op een waddeneiland kwam was ik elf jaar oud. Met de zesde klas gingen we op kamp naar Vlieland, naar het Doniahuis. Veel herinner ik me er niet meer van, maar nog wel de huisjes van de Dorpsstraat. Dat maakte indertijd kennelijk zoveel indruk op me dat ik dat beeld altijd goed voor de geest heb kunnen halen.

Op Terschelling ben ik ook diverse keren geweest, waarbij vooral mijn tienervakanties op de camping een onvergetelijke ervaring zijn. Voor het eerst zonder ouders op reis is een belangrijk moment in je leven, ook al ging die bij mij niet naar het buitenland.

Ik weet dat ik ook op Ameland heb gelogeerd met de brandweercollega’s van de dertigste officiersopleiding, maar daar staat me niet veel meer van bij, anders dan lange groene dijken met veel schapen. En dat alle eilanden zo veel van elkaar verschillen, dat herinner ik me er ook nog van.

Dat beeld werd bevestigd door een vakantie op Texel, enkele jaren geleden. Sowieso is dat eiland al heel anders door de omvang. Maar wij zaten er in september en werden enigszins overvallen door de grijze golf die zich over het eiland bewoog.

Of ik eerder op Schiermonnikoog ben geweest, weet ik eigenlijk niet. Mogelijk dat ik die door elkaar haal met Ameland. Daar kom ik met WaddenWandelen vanzelf achter. Later kan ik dan altijd zeggen, als ik weer van alles dreig te vergeten: gelukkig hebben we de blogs nog. Op Borkum was ik in ieder geval nog nooit.

Zes keer WaddenWandelen

Zes keer WaddenWandelen begint met één, het Vlieland Fotoboek. De rest zal successievelijk volgen in een gegarandeerd onregelmatig tijdsbestek.

Deze kaart van Schiermonnikoog ligt bovenop de Wassermanbunker

Zuiderzeepad Fotoboek

28 augustus 2021 / Ed / Geen reacties

Leestijd: 10 minuten

Het Zuiderzeepad is met 490 kilometer één van de langste wandelpaden van Nederland. Wij deden er ruim twee jaar over om het pad volledig af te lopen. We begonnen in Harderwijk, december 2018, en in augustus 2021 finishten we in Ossenzijl. In dit Zuiderzeepad Fotoboek geef ik een indruk van wat je onderweg allemaal tegenkomt. Dat is veel, heel veel. Daarom dus een selectie aan de hand van een paar thema’s die ik exemplarisch vind voor het Zuiderzeepad.

Op 20 september 1932 verdween de Zuiderzee officieel.

Schapen, overal schapen

Ik geloof niet dat er op enig ander wandelpad in Nederland zo veel schapen voorkomen als op het Zuiderzeepad. Ze staan overal, in weitjes en velden, maar vooral op de vele grasdijken langs het water. Meestal wordt je volledig genegeerd en loop je er gewoon tussendoor, slalommend tussen alle drollen en keutels. Maar soms komt er één op je af, zoals deze, die luidkeels tegen je gaat staan mekkeren. Gewoon doorlopen is dan het devies; de kans dat er stiekem een wolf in zit is buitengewoon klein.

Afsluitdijk

De meest indrukwekkende route op het Zuiderzeepad is die over de Afsluitdijk. Het was één van de eerste tochten die we liepen, in maart 2019. Snel ingepland omdat het fietspad over de dijk daarna voor jaren gesloten zou worden in verband met werkzaamheden.

In de laatste planning gaat het fietspad trouwens pas weer eind 2025 open. Het was ook de langste etappe die we liepen: inclusief aanlooproute stond er aan het eind van de middag dik 33 kilometer op de teller. Wel gewoon rechtdoor allemaal, dus de kans dat je verkeerd loopt is minimaal. Je moet ook je zegeningen tellen.

Weer en Wind

Het Zuiderzeepad is door zijn vorm en ligging nogal gevoelig voor weer. Dat is meestal geen probleem, maar soms kom je terecht in noodweer zonder dekking. Dan is de juiste kleding van belang. Ga dus niet onvoorbereid op pad, zelfs niet als de zon uitbundig schijnt. Zonder zonnekletsj kom je terug als een kreeft.

Handige tip: check voor vertrek de windrichting en pas daar de richting van je route op aan; loop met de wind in de rug, als het een beetje kan. Na 20 kilometer tegenwind tuten de oren en hoor je de Zuiderzee nog dagen klotsen.

Zuiderzeestadjes

Tussen alle dijken en vlaktes van het Zuiderzeepad door liggen vele kleine stadjes met een roemrucht verleden in de scheepvaart en visserij. Dat is niet altijd direct duidelijk, zoals in Blokzijl, dat tussen weilanden in ligt. Maar dat is het heden, na de inpoldering. Ooit lag het aan zee.

Als er één ding is dat je gaat beseffen na het lopen van het Zuiderzeepad, is dat heel veel plekken genadeloos afgesloten zijn geraakt van hun eigen geschiedenis. Met de aanleg van de Afsluitdijk is er voor hen een soort schisma ontstaan tussen heden en verleden, waarbij we niet moeten vergeten dat de inpoldering niet alleen veel gebracht, maar ook genomen heeft.

Niet zelden heb ik me trouwens afgevraagd op de verschillende routes of het anno 2021 überhaupt nog zou lukken om zo’n megaproject als de Afsluitdijk voor elkaar te krijgen. Hoe dan ook, het is een genot om de oude stadjes te bezoeken. En wie weet, zijn ze juist zo goed geconserveerd gebleven door de afsluiting van de Zuiderzee.

Rampen

De stormvloed van 13 en 14 januari 1916 en de hongersnood van 1918 gaven de doorslag in het aannemen van de Zuiderzeewet. Dat was een raamwet die bepaalde dat de Zuiderzee zou worden afgesloten op kosten van de Staat en dat er extra landbouwgronden moesten worden aangelegd. In 1927 werd met de aanleg begonnen en in 1932 was het klaar.

De meerwaarde van de Afsluitdijk werd duidelijk tijdens de stormvloed in 1953. Waar zich in Zeeland een ramp voltrok, bleef het rondom het IJsselmeer beheersbaar. Langs het Zuiderzeepad wordt op veel plaatsen aandacht besteed aan de watersnoden die zich daar hebben voltrokken.

Daarnaast zijn er vele monumenten opgericht voor neergestorte vliegtuigen uit de Tweede Wereldoorlog. Die combinatie van geschiedschrijving met lopen maakt het Zuiderzeepad ook een interessante wandeltocht. Geen wandelcoaching, maar wandelteaching.

Recreatie

We zijn niet heel veel andere wandelaars tegengekomen in de twee jaar die wij over het Zuiderzeepad deden. Wel heel veel andere recreatie, opvallend vaak in clubverband: autoclubs, brommerclubs en botenclubs, als het je comfortabel langs de Zuiderzee vervoert is alles prima, lijkt het. Eigenlijk is de Zuiderzee het grootste openluchtpark van Nederland. En je mag er nog gratis in ook.

Schilderijen

Ikzelf schiet slechts plaatjes met mijn Iphone, maar voor de echte fotograaf is de inspiratie rond het Zuiderzeepad onuitputtelijk. Grote vergezichten met kleine hoekjes, wolkenluchten en water, je maakt zonder veel moeite de prachtigste foto’s. Als je op de foto’s klikt, worden ze groter.

Windmolens

Het Zuiderzeepad leidt je niet alleen langs de geschiedenis, maar ook langs de toekomst. Overal verschijnen windmolenparken. Onafzienbare rijen hoge propellors, klakkeloos langs elkaar geplaatst in kennelijke fantasieopstellingen, vervuilen het zicht op de horizon. En er is geen molen die zo snel draait als zijn buurman, dus het is eigenlijk één grote chaos. Dat geeft op sommige plekken een onrustig beeld, diepzinnig in de verte staren is er niet meer bij omdat er zelfs in je ooghoek altijd wat beweegt. Misschien dat we er ooit aan wennen, maar voorlopig denk ik dat het eerst erger wordt voordat het verbetert.

Vestingen

Omdat al die stadjes ooit aan zee lagen, hadden ze vaak ook een strategische functie in de landsverdediging. Er zijn nog diverse kastelen en versterkingswerken bewaard gebleven langs het Zuiderzeepad. Ook dat levert vaak mooie plaatjes op, zeker met de juiste wolkenlucht erboven.

Monumenten

Datzelfde geldt voor monumentale bouwwerken als vuurtorens en stoomgemalen. Ook de Hollandse Waterlinie kom je er op vele plekken tegen, vooral rondom Amsterdam natuurlijk, zoals in Naarden Vesting.

Diezelfde waterlinie leidde overigens tot verzet van Wilhelmina tegen de Zuiderzeewet, omdat ze bang was dat tijdens oorlog de boel te langzaam onder water zou lopen. Dat oorlogen sinds 1914 ook met vliegtuigen werden uitgevoerd was haar waarschijnlijk ontgaan.

Vlaktes

Tussen alle stadjes, clubs, vestingen en monumenten door is er vooral ook heel veel niets. Grote vlaktes met niets dan weiland, water of in bijzondere gevallen, ijs. Soms loop je uren door zo’n vlakte zonder iets tegen te komen. Ook geen horeca dus. Zorg er daarom voor dat je altijd voldoende eten en drinken meeneemt om een wandeldag door te komen.

Weer en wind is er daarentegen altijd wel, ook in het niets, maar daar had ik het al over gehad. Vaak kom je ook schapen tegen in het niets, of natuur, maar zelden allebei tegelijk. Als je dus geen schapen ziet, is er een grote kans op natuur. Kleine natuur weliswaar, maar daarom niet minder mooi.

Natuur

Wij liepen het Zuiderzeepad door zo’n beetje alle jaargetijden heen. Dan zie je de natuur ook steeds in verandering: bloemen, paddestoelen, vlinders, je komt onderweg van alles tegen. Inclusief zwermen lieveheersbeestjes. En muggen, een kleine sanitaire stop in de bosjes naast het pad door de Weerribben leidde tot meer dan twintig muggensteken in enkele seconden, gevolgd door dagenlange jeuk. U is gewaarschuwd.

Lange Enden

Is het dan alleen maar mooi op het Zuiderzeepad? Nee, dat is ook niet waar. Er zijn routes waar je kilometers lang op een kaarsrechte grasdijk loopt, dwars door het niets, met alleen maar schapen of lang gras tot je middel. Dat zijn taaie stukken, zeker als het weer en de wind ook extremer zijn dan gemiddeld. Dan is het naast heel lang, ook heel nat of heel heet.

Toch is dat ook tegelijkertijd weer mooi; het zijn goede oefeningen in de Stoa, leren om er niets van te vinden en te accepteren dat je er niet over gaat. Of vrij naar Carl Jung: ‘everything that irritates us about others and certain places can lead us to an understanding of ourselves.’ Zo is het ook nog een keer.

Tips op een rijtje

Het Zuiderzeepad is niet het eerste LAW-pad dat we liepen. Ook het Pieterpad, het Hanzestedenpad en het Limespad hebben we afgerond. Toch leerden we dat het Zuiderzeepad enkele eigenaardigheden heeft. Sommigen kwamen al voorbij in dit blog, maar hier alle tips op een rijtje.

Diverse plekken van het Zuiderzeepad zijn moeilijk bereikbaar met het OV en in het weekend soms helemaal niet. Aanrijtijden van anderhalf uur met de auto en daarna nog eens anderhalf uur in bussen met drie overstappen komen voor. Goed plannen is dus essentieel.
Let op de wind. Als het even kan adviseer ik die in de rug te houden. Ook daar moet je in je planning dus rekening mee houden.
Zorg ervoor dat je je benen volledig kan afschermen tegen hoog gras en brandnetels, met name over de dijken. Dat bespaart striemen, jeuk en vooral tekenbeten. Het is niet heel hip, maar handig zijn afritsbare pijpen wel.
Neem voldoende eten en drinken mee. Op de Lange Enden en in de Vlaktes is er alleen het grote niets.
Zorg ervoor dat je telefoon goed opgeladen is en neem eventueel een powerbank mee. Er zijn veel werkzaamheden aan dijken en soms moet je behoorlijk omlopen. Dan is het wel lekker dat je een routeplanner op je phone hebt.
Wees argwanend bij moerasachtige stukken in een natte zomer zoals die van 2021. Hordes muggen liggen in hinderlagen te wachten om je lek te steken. Dat kunnen ze door je kleding heen, is onze ervaring. Wij zijn op sommige plekken met de routeplanner van het officiële traject afgeweken.
Als je budget het toelaat is het leuk om meerdaagse wandeltochten met overnachting te plannen rondom de Zuiderzeestadjes. Wij verbleven onder andere in Enkhuizen en Stavoren. Dat heeft echt meerwaarde in de beleving van het Zuiderzeepad.

Het Zuiderzeepad is al met al een mooie uitdaging. Het kost even wat, maar het brengt je ook veel. Veel plezier!

Bier na de tweede lockdown

9 augustus 2021 / Ed / Geen reacties

Leestijd: 5 minuten

Bier na de tweede lockdown brengt u op de hoogte van onze laatste wandeltochten die we afsloten op een terras. Inmiddels het vierde blog in een serie over bierwandelen. Met in dit rijtje van acht veel dubbels. Vast toeval.

Eén van de grote genoegens van de boer is dat hij na een lange donkere winter zijn koeien weer los kan laten in de wei. Dat is feest. De beesten weten van gekkigheid niet meer hoe ze zich moeten verplaatsen, het springt, hobbelt en hoekt alle kanten uit. Precies zo voelde wij ons na het opheffen van de tweede lockdown. Alleen wisten wij wel wat we moesten doen. Lopen en naar het terras.

Isid’or

Het eerste bier na de tweede lockdown dronken we op een terras in Kampen. Het was 9 mei en we hadden er net een route opzitten van het Hanzestedenpad. Die eerste werd een Isid’or van La Trappe. Geen onbekende voor ons, alhoewel je hem opvallend weinig op de kaart ziet staan. Mooi amberkleurig bier met een gelaagde smaak, kruidige fruitigheid die overgaat in een karamelletje. En koop voor thuis die fijne fles van drie kwart liter. Voor de broodnodige bezinning.

Redenaar

Natuurlijk gingen we tijdens de lockdown ook niet helemaal op water en brood. Wel op hop, mout, water, tarwe, gist en rietsuiker. Op de juiste manier schudden en je hebt een Redenaar, die we aanschaften bij de plaatselijke Barbier. Donkerblond met een schitterende schuimkraag. Lekker droog, troebel en ietwat zoetig door z’n acht procentjes alcohol. Goed doordrinkbaar, zegt de brouwer, maar er staat niet bij wat dat voor de day after betekent. Ook al deden we er slechts één, wij zeggen: remember die Duvel Doorzak Dag, dan weet je het.

Kou van Jou

Op het Blauwspoorplein in Dordrecht bestelden we een Kou Van Jou van de Blauwe IJsbeer. Een geweldige naam die aanleiding geeft tot fijne flauwe grappen (‘Ik ook van jou’) als de beschikbare tapbiertjes worden opgesomd. Het biertje zelf is ook geweldig. Gembertje er in, niet overheersend, maakt het een fris bier. Rood van kleur, eerder een ale dan een blond, maar daar kniezen wij heel weinig oor over. Aanrader.

Giulia Ovest

Deze Giulia Ovest troffen we op een koud en winderig terras van een Italiaans restaurant nabij het station in Maarssen. We hadden er net een stuk Waterliniepad opzitten vanaf Utrecht en een kleine evaluatie met onze wandelgast was op zijn plaats. En dat ging uitstekend met dit amberkleurig bier uit Italie. Beetje notig van smaak, ik vind het verrassend lekker. Zou ik zeker weer bestellen, als het dan tenminste niet zo hard waait.

Fourchette

De Fourchette is een bijzonder bier, omdat hij niet zozeer gebrouwen is als wel samengesteld. Het is een blend. Jawel, een mengsel van witbier en tripel. Speciaal om te drinken bij de de meer culinaire gerechten dan een sateetje friet. De Fourchette zit stevig in zijn koolzuur, is droog kruidig met citrustonen, koriander en kruidnagel. Ik vond hem zwaar smaken, bijna traag. Eerder de feel van een wijn dan een bier. Dus kleine slokken in plaats van grote klokken. Maar wel eentje die de liefhebber geproefd moet hebben.

Leerdams Klokke Bier

Tussen de regenbuien door arriveerden we opmerkelijk droog op de Noorderwal in Leerdam, na zo’n 24 kilometer lopen op het Waterliniepad. Tijd voor een stevige opfrisser dus, die wij vonden in deze dubbele Leerdammer. Hij komt uit de brouwerij Steenberge, smaakt bitter bruin met kandij en lijkt wel wat op de Tongerlo. Dus when in Leerdam….

Meester Dubbel

Ook de Meester Dubbel dronken we tijdens de tweede lockdown gekluisterd aan huis. Heel erg donker bruin met ook een bruinig kraagje. Goed in de kandijsuikers, maar tegelijk ook bitter en fris. Leek sterk op het Leerdams Klokke bier. Kan je een mooie avond mee vullen als je er meer hebt dan één. Maar dat hadden we niet. Voortaan anders inkopen voor de thuisproeverij, zoveel werd mij duidelijk tijdens deze afzondering.

Postel

De Postel Dobbel wordt gebrouwen door Affligem. Het is een klassiek Belgisch dubbel bier, naar oud recept van de abdij van Postel. Die doen trouwens tegenwoordig vooral in de verkoop van kruiden uit eigen tuin. Het is een tamelijk zoetig bier, rozijntjes met bruine suiker. Voor op het terras prima te doen maar in de thuisfrigidaire ligt er dan toch eerder een Westmalle Dubbel.

Alle bierwandelblogs op een rijtje:

Bloem aan de wandel, uit de tuin

5 april 2021 / Ed / Geen reacties

Leestijd: 14 minuten

Bloem aan de wandel is ooit begonnen met één bloemenkiekje, maar is inmiddels een verzameling van meer dan 200 foto’s. Allemaal gemaakt tijdens wandelingen, met name op het Pieterpad. En een paar uit de tuin. Je vind ze hier op alfabetische volgorde onder elkaar. Bloem aan de wandel is vooral bedoeld als een plaatjesblog. Het is dus geen gids.

Met een app kun je redelijk goed uitzoeken welke bloem je op de gevoelige plaat hebt gezet. Toch is dat niet altijd even makkelijk. Vooral bij trossen had mijn app altijd moeite met bedenken wat ie daar voor zich had. Ik heb tot nu toe Plantsnap gebruikt voor determineren en zelfs een jaar lang de betaalde versie, omdat je daarmee ongelimiteerd kunt zoeken. En dat had ik in het begin zeker wel nodig, met de tien foto’s uit de gratis versie kwam ik niet uit.

Toen bij verlenging het abonnementsgeld werd verhoogd van 8 euro per jaar naar 21,99 ben ik er mee gestopt. Met de gratis versie kom ik tegenwoordig redelijk uit de voeten, al was het maar omdat er al meer dan 200 bloemen in de collectie zitten. Zoveel nieuwe zal ik dus niet meer tegenkomen. Bovendien kun je tegenwoordig ook foto’s die je al eerder gemaakt hebt invoeren. Maak je dus meer dan tien foto’s, voeg je de rest in de dagen erna toe.

Plantsnap kort je foto’s wel in. Dus als je echt mooie bloemen tegenkomt, gebruik dan Plantsnap niet maar voeg de foto later toe. Wat er ook kan gebeuren met Plantsnap is dat ie de kleuren overbelicht. Soms lijkt het dan net op een tekening, zoals bij de Akker Vergeet-mij-nietjes. Die moet ik dus nog een keer opnieuw vastleggen dit jaar. Plus nog een paar anderen :-).

Veel van de foto’s uit dit blog heb ik naderhand nog gecheckt via internetsites. Maar niet allemaal. Dus ik kan niet 100% garanderen dat overal de juiste naam bijstaat. Maar dat maakt de bloem zelf niet minder mooi.

Oh ja, wellicht ten overvloede, als je op de foto klikt (bovenste helft) wordt ie groot. Da’s niet altijd beter, maar wel groter.