Wanderings in crisis

Interbolegerend, de strategie van de onzin

Leestijd: 13 minuten

De strategie van de onzin is misschien niet zozeer een strategie als wel een statement. Met onzin aantonen dat wat er gebeurt, onzin is. Op een speelse manier. Maar onzin heeft ook een schoonheid in zichzelf.

Die ontdekte ik al zoekend en schrijvend aan dit blog. Dat bestaat dan inmiddels ook uit een aantal delen. Deel 1 is het oorspronkelijke blog uit 2016 over het woord ‘interbolegerend’. Deel 2 en 3 volgden in datzelfde jaar, inclusief de herherinnering aan epibreren en toen dacht ik dat het wel af was.

Dit is wat DALL-E maakt als je vraagt om een picture of interbolegerend.

Daarna was het dus even stil rondom de onzin.

Tot ik voor deel 4 het boekje over de waantaal van Nico ontdekte. Die moest en zou er bij, vond ik, en daarmee is het blog weer geopend.

Een deel 5 volgde in maart 2023 en behelst en behelst een gesprek met Chat GPT over wat interbolegerend is.

Interbolegerend 1: Onzin

In 2020 werk ik al weer 19 jaar op Schiphol. En never a dull moment. De dynamiek van de luchthaven is groot en er is altijd wel iets te beleven. Dat begon eigenlijk al direct. Klaas Makker, mijn baas en de toenmalige commandant van Brandweer Schiphol, had het plan opgevat om ter introductie van het vakgebied vliegtuigbrandbestrijding samen naar een congres te gaan in Manchester.

Dat was nog eens een mooi begin van een nieuwe baan.

In de tweede week van september zou het werk dan echt beginnen. En dat deed het op een wel heel bizarre wijze: op 11 september 2001 vlogen twee vliegtuigen in de Twin Towers New York. Alle toestellen die vanaf Schiphol onderweg waren naar Amerika keerden terug en zetten de normale bedrijfsvoering zwaar onder druk.

Het leverde niet direct heel veel extra werk op voor de brandweer, maar het gaf mij al in mijn tweede werkweek een goed inzicht in het crisismanagement op de luchthaven.

911-schiphol-vertrektijd
Foto van Schlijper van een monitor op 9/11

De strategie van de onzin

In dit blog wil ik het echter niet over crisismanagement hebben, maar over management. Of beter, ongewoon management en de strategie van de onzin. Want van een goede baas leer je gekke dingen, zo is mijn ervaring na 25 jaar. En wat dat betreft was Klaas een goede baas.

In de eerste weken van mijn nieuwe baan nam hij me mee naar allerlei bijeenkomsten, om me snel mijn weg in de burelen te laten vinden. Niet alle vergaderingen waren even spannend en sommige zelfs oersaai. En in één van die meetings hoorden ik hem opeens zeggen dat hij het een kwestie vond die bijzonder interbolegerend was.

Enigszins verbaasd keek ik hem aan. Interbolegerend? Wat was dat nou weer?

Maar kennelijk vond niemand het een rare opmerking. De inbreng van Klaas werd vanuit diverse zijden beaamd en met een grote glimlach liet hij de kwestie verder zo interbolegerend als hij was en ging men over naar het volgende agendapunt.

Toen we later op de weg terug waren naar de kazerne vroeg ik hem wat interbolegerend eigenlijk betekende. Hij keek me grijnzend aan en zei: “Ik heb geen idee. Je bent de eerste die het vraagt. Ik zal er eens over nadenken”.

Toen ik hem wat ongelovig bleef aankijken vervolgde hij: “Ja je moet toch wat met zo’n stom agendapunt. Af en toe gewoon even een schop onder het orgel geven, dan speelt het vanzelf verder”.

Dat is de strategie van de onzin.

Strategie van de onzin

Klaas had meer van dergelijke onzin woorden, maar interbolegerend is het enige dat ik heb onthouden. Ook Google had er tot vandaag nog nooit van gehoord, zie mijn screenshot maar:

Interbolegerend Search Results

De grootmeester van de onzinwoorden is natuurlijk Toon Hermans. Al noemde hij het zelf kolderliedjes. Op papier zijn het inderdaad nonsens, maar als je ze uitspreekt zijn ze fonetisch toch opeens te herleiden tot normale woorden. Kijk maar eens naar Snupitu.

Snupitu ijssitu glaassitu
Snupitu flensitu speculaassitu
Snupitu kaasitu gebaccitu
Snupitu coffitu kejakkitu

toon

Onzinwoorden

Onzinwoorden zijn ook in gebruik als leestest voor kinderen. Het combineren van echte woorden met nonsens zou dan het taalgevoel moeten stimuleren. Ook al verschillen de meningen daar nogal over. Welke woorden staan bijvoorbeeld hier?

valaf
nertaicon
daalpemerem
lenbakprul
bakas

Interbolegerend zoals Klaas het bedoelde was echter niet zozeer een kolderliedje noch een leestest, maar eerder een vorm van Bullshit Bingo avant la lettre. Het was de strategie van de onzin, met onzin aantonen dat er sprake is van onzin. Als iedereen zo nodig moeilijke woorden wilde gebruiken, dan kende hij er ook nog wel een paar. 

Het geniale er van was natuurlijk dat hij glimlachend het gesprek voortzette als de rest net deed of ze wisten wat interbolegerend betekende. In die zin gebruikte hij onzinwoorden als een milde vorm van een practical joke.

Bullshit Bingo
Buzword Bingo van Dilbert

Het belangrijkste doel wat ik met blog heb is, naast het vertellen van een leuk verhaaltje, dat het woord interbolegerend in de zoekresultaten van Google terecht gaat komen. Bij wijze van experiment, natuurlijk, maar altijd leuk om te proberen. Dus breng dit blog vooral bij heel veel mensen onder de aandacht en laat ze het via hun eigen browser lezen, om de zoekmachines de weg te wijzen. Ik ben benieuwd hoever we komen.

Interbolegerend 2: Google

Op 10 augustus 2016 kwamen de eerste resultaten van het experiment door op Google. Met name via Twimmer werden de ‘interbolegerend’ tweets in de zoekresultaten weergegeven. Uiteindelijk heb ik 5 tweets geplaatst, die inclusief retweets gezamenlijk zo’n 4500 views op Twitter kregen.

Een mooi bereik, en groot genoeg om voldoende mensen naar de website te trekken die het blog gingen lezen.

Want het doel werd op 14 augustus 2016 bereikt: interbolegerend was opgenomen in de zoekresultaten, meer specifiek stond www.rizoomes.nl bovenaan het rijtje. Top!

Screendump Interbolegerend 20160814

Via @huskyneus en @MEvers02 kwam ook het andere onzinwoord uit deel 1 boven tafel dat Klaas veel gebruikte, maar dat ik me niet meer kon herinneren: epibreren.

Toen ik ging zoeken op epibreren, werd ik toch een klein beetje verrast. Want dat onzinwoord bleek dus wel degelijk te bestaan, ook al betekende het formeel niets. Het werd op 19 februari 1954 voor het eerst door Simon Carmiggelt genoemd in één van zijn ‘Kronkels’, alwaar hij een onbekende ambtenaar aan het woord laat.

Het betekent namelijk niets. Het is gewoon maar een woord. Ik heb het zelf verzonnen. Op een dag was er een lastige heer aan het loket, die ons haast wilde laten maken met een kwestie, die zijn tijd moest hebben. Ik zei: ‘Meneer, u hebt groot gelijk, maar geef ons nog een weekje om de zaak te epibreren. Het woord kwam vanzelf uit mijn volheid tevoorschijn. En het werkte uitnemend: de man ging getroost heen.’

Toen ik dit las kon ik me niet helemaal aan de indruk onttrekken dat Klaas precies wist wat epibreren betekende en waar het vandaan kwam, en dat hij zijn eigen epibratie heeft gevolgd door interbolegerend te bedenken.

Epibreren en interbolegeren zijn woorden die dus eigenlijk aan elkaar gerelateerd zijn, zowel qua ontstaansgeschiedenis als betekenis. Al zit er gevoelsmatig wel een verschil tussen, maar het blijft allebei de strategie van de onzin.

Snijders en Jiskefet

Op 7 augustus kwam de volgende verrassing rondom onzinwoorden, en wel van de absurdistische scheurkalender van Ronald Snijders tijdens een kleine hoempert.

7 augustus

De grap van bovenstaande nonsens is dat ze dus wel degelijk iets zegt. Natuurlijk zijn ze verkeerd gespeld en daarmee taalkundig onzin, maar psychologisch gezien wordt er wel degelijk (onbewust) een betekenis toegekend aan dergelijke onzinwoorden.

De menselijke psyche is namelijk dol op patronen, en herkent al gauw iets, ook al is het soms verkeerd. In dezelfde foutcategorie zat de omslag van het laatste boek van Joop van Riessen. Kijk maar eens goed, het is echt fout.

Moord op de de tramhalte

Via @vonklinkenhoven ervaarde ik ook weer een hernieuwde kennismaking met de mannen van Jiskefet. Meer in het bijzonder refereerde @vonklinkenhoven aan de hoempert, hij kwam al voorbij, uit een geweldige sketch die Scheepskamelen heet.

Prachtige onzinwoorden komen er in voor. De al eerder genoemde hoempert, maar ook bijvoorbeeld ‘roegen’, ‘kierder’, ‘kneukeren’ en ‘heugers’. Mooie woorden die niets betekenen, maar waarvan je denkt dat je weet wat het is door de uitleg van Wim van Nijssel, gespeeld door Michiel Romeijn.

Aan het eind gaat Wim ook nog een stukje dichten:

Ik liep door een straat, ik zie haar lopen
Ik weet niet wat er binnen was gekropen
Een traan, Viel op het plaveizel
Hé, ben jij dat, Wim van Nijssel?

Wim van Nijssel, dat ben ik dan.

Dan zit ik vaak liever op een oud schip.

English sports

De meest interbolegerende sketch van Jiskefet is echter niet Scheepskamelen, maar English Sports. In een sublieme persiflage wordt de draak gestoken met Engelse sporten, waarbij de beelden van onnavolgbaar onzincommentaar worden voorzien. Hier is de onzin geen strategie meer, maar krijgt het een schoonheid in zichzelf.

Het is allemaal nonsens, maar het lijkt verschrikkelijk echt. Zelfs de lengte van de video is een sneer; hij duurt net te lang, zoals Engelse sporten ook net te lang plachten te duren. Een goed moment om dit blog af te sluiten, want interbolegerender dan dit gaat het nooit worden.

Interbolegerend 3: Nootmuskaat Kolonel

Voorwoord nootmuskaat kolonel

Net toen ik het interbolegerende onderwerp van de kolderliedjes en nonsensteksten dacht afgesloten te hebben, viel mijn oog in de winkel op een nieuw boekje van Toon Hermans: De Nootmuskaat Kolonel.

Toon zou dit jaar honderd zijn geworden en ter ere van dat feit worden er een paar speciale uitgaven op de markt gebracht. En het moet gezegd, de Nootmuskaat Kolonel is wel een hebbedingetje. Mooie tekeningetjes in een ruim vormgegeven hardcover, met prachtige gedichtjes en kolderteksten.

Het begint al bij het voorwoord. Het zijn niet de enige raadselachtige woorden in het boek. Zo adviseert hij in het gedicht ‘kaas’ dat je nooit met kroketten over introconcilisatie moet beginnen. En tekent hij de Laarsmodulant, die rimmelroosjes op verkeerd terrein schiet.

Toch is het niet alleen maar onzin in het boek, er staan ook van die typische Toon gedichten in als ‘on’.

on

Als ik door de duinen fiets

denk ik vaak; er is geen niets

want ik zie in alles iets

als ik door de duinen fiets

zie de wind, de zee, de zon

zie de zin en zie de on

En zoals gezegd, er staan ook mooie tekeningen in het boekje, zoals het Rode Kolosaaltje:

Kolosaaltje (2)

Kortom, een hebbedingetje voor de Toon liefhebber. Ik sluit deel 3 interbolegerend af met een gedicht uit de Nootmuskaat Kolonel. Treffender kan het niet.

mooj zo

Nee, ik kan het naar niet laten

altijd maar dat wauwelpraten

ik wil daar nu een eind aan maken en in plaats van spreken kwaken

blaten, bleren, kwekken, koeren

maar ik stop met ouwehoeren.

Interbolegerend 4: Waantaal van Nico

“Ik heb het heel druk gehad met de geruite fornuit op de straat. Nogal bewollig met een linkse bang. Verder glad en met hokken en blokken gevuld. Ik heb ze uit elkaar gehaald. Erg moeilijk, zo tollig en zwarrig. Ik kan mijn hol niet uitscharen!”

‘Zo tollig en zwarrig’ is een ontroerend boekje van Elseline Knuttel met tekeningen van Jan Stroeve over de waantaal van Nico. Nico Broekhuijsen was al ruim in de negentig toen hij opeens vreemde woorden ging gebruiken.

De zinnen waren grammaticaal correct, maar de bijvoeglijke naamwoorden en zelfstandige naamwoorden bleken verbasterd, nieuw, samengesteld of op enig andere wijze tot stand gekomen. Niemand die het weet, ook Nico niet.

Elseline vond ze echter zo bijzonder, dat ze hun gesprekken vastlegde op papier. Niet vanuit een medisch perspectief, zo noteert ze in het boek, maar om je te verwonderen over de schoonheid ervan. En mooi is het.

Veel van die taal kan zo bij Marten Toonder vandaan komen. Ze roept iets bij je op, al weet je niet precies wat. Jan Stroeve maakte er tekeningen bij, los van de originele context van het gesprek, om die gevoelens uit te kunnen beelden.

Ik zie ze dan zo zitten, met elkaar aan tafel. Elseline met een blocnote en vol aandacht, Nico die praat en voelt dat hij begrepen wordt. Want contact is meer dan alleen het juiste woord op het juiste moment gebruiken.

Misschien geeft een onzinwoord in zo’n situatie nog wel veel meer verbinding, omdat de semantiek dan niet meer in de weg staat. Er valt niks fout aan te nemen, geen veronderstelling is onjuist. Een onzinwoord is goed noch fout, hij is en legt contact tussen twee mensen zodra hij wordt uitgesproken. “We bleven met elkaar in contact, een zielscontac,” schrijft Elseline.

“In de laatste dagen van zijn 97-jarige leven zei Nico: Schiet op! Ik wil wegwaaien, wegvloeien. En uiteindelijk riep hij: Schuur het vuur naar m’n uur.” Het is het slot van een prachtig boekje over de schoonheid van onzinwoorden.

Interbolegerend 5, 29 maart 2023: Chat GPT

Eind maart vroeg ik Chat GPT, de alwetende AI toepassing volgens sommigen, die als we niet uitkijken al onze banen inpikt, wat interbolegerend is. Daaruit ontspon zich een discussie waardoor ik me voorlopig nog geen grote zorgen maak.

Al moet men natuurlijk altijd op de den hoede zijn.

Weet je wat interbolegerend is?

Bedoel je “interpolerend”? Interpolatie is een wiskundige techniek waarmee men een schatting kan maken van waarden tussen bekende waarden. Het idee is om een continue functie te vinden die de bekende punten verbindt en deze vervolgens te gebruiken om de waarden van tussenliggende punten te schatten.

Interpolatie kan worden toegepast in verschillende gebieden, zoals computergraphics, numerieke analyse, engineering, statistiek en natuurkunde. Bijvoorbeeld, in computergraphics kan interpolatie worden gebruikt om vloeiende beweging in animaties te creëren, en in engineering kan het worden gebruikt om de sterkte van materialen te schatten tussen bekende punten.

Nee, ik bedoel interbolegerend

Sorry, maar ik ben niet bekend met de term “interbolegerend”. Het is mogelijk dat het een woord is dat zelden wordt gebruikt of specifiek is voor een bepaalde context of vakgebied. Als je meer informatie kunt geven over waar je het woord hebt gehoord of in welke context het wordt gebruikt, kan ik je misschien beter helpen.

Google kan het wel vinden

Als ik zoek op “interbolegerend” in Google, krijg ik geen relevante resultaten. Het is mogelijk dat het een spelfout is of dat het een zeer specifieke term is die niet veel voorkomt. Als je meer informatie kunt geven over waar je het woord hebt gehoord of in welke context het wordt gebruikt, kan ik je misschien beter helpen.

Kijk hier eens: https://www.rizoomes.nl/strategie/interbolegerend/

Bedankt voor het delen van de link. Ik kan begrijpen waarom ik niet bekend was met de term “interbolegerend”, aangezien het een term is die specifiek is bedacht door de auteur van de blogpost die je hebt gedeeld.

In de context van de blogpost verwijst “interbolegerend” naar het vermogen om jezelf in de positie van een ander te plaatsen en de dingen vanuit hun perspectief te bekijken. Het gaat erom dat je begrijpt hoe andere mensen denken en voelen, zodat je beter kunt communiceren en samenwerken.

Het lijkt een combinatie te zijn van de woorden “interpoleren” (het schatten van waarden tussen bekende waarden) en “olegeren” (het vermengen van metalen om een legering te maken). Het is echter belangrijk om op te merken dat deze term niet wijdverspreid is en niet algemeen bekend is buiten de context van de genoemde blogpost.

Nee, interbolegerend is een onzinwoord. Het heeft geen betekenis. Maar mensen doen net alsof ze het begrijpen. Net als jij nu.

Bedankt voor de opheldering. Ik was niet op de hoogte van het feit dat “interbolegerend” een onzinwoord was. Het spijt me als ik verkeerde informatie heb verstrekt. Het is belangrijk om kritisch te blijven over de informatie die we ontvangen en te zorgen dat we alleen informatie gebruiken die betrouwbaar en verifieerbaar is.

Dus wat zeg je nu als ik vraag wat interbolegerend is

Zoals ik eerder aangaf, is “interbolegerend” geen bestaand woord en heeft het geen betekenis in de Nederlandse taal. Het lijkt erop dat het een verzonnen woord is dat geen nuttige betekenis heeft. Mocht er toch een specifieke context zijn waarin het woord wordt gebruikt en een betekenis heeft gekregen, dan kan ik daar natuurlijk meer informatie over geven.

Screenshot van Neerlandistiek over epibreren. Met een leuk verhaal over citeren in de Tweede Kamer

Waarna ik concludeerde: Chat GPT is soms interbolegerend, dan weer epibrerend, maar ook heel vaak onzin.


Lachen om de baas met Lubach is een mooi blog om meer over de strategie van de onzin te leren.

1 reactie

  1. Han

    Dank Ed, een imposant werk over taal. Met plezier gelezen. Die goeie ouwe Klaas die moest eens weten.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

© 2024 Rizoomes

Thema gemaakt door Anders NorenBoven ↑