Wanderings in crisis

Harderwijk

Leestijd: 5 minuten

Deze pagina over de Smeepoortstraat Harderwijk is een combinatieblog uit the Museum of Accidents. Het begint met een kort verslag over een bezoek aan de plaats incident, twintig jaar na dato. Daarna volgt een feitelijke omschrijving van de gebeurtenissen op de Smeepoortstraat. Het wordt afgesloten met links naar andere informatiebronnen.

We liepen het Zuiderzeepad, rond de kerstdagen van 2018, en kwamen ook door Harderwijk. Ik was er meer dan 20 jaar niet geweest, niet meer na die fatale brand in de Smeepoortstraat van 27 januari 1998. En ik wilde die plek weer eens terug zien, net zoals ik van de zomer bij De Kelders in Leeuwarden was wezen kijken.

De Smeepoortstraat op 31 december 2018

Het eerste wat me opviel was dat ik me zo weinig van de straat zelf herinnerde. Ik had er uren rondgelopen toentertijd, als begeleider van de onderzoeken vanuit mijn rol in het begrafenis bijstandsteam. Maar nu kwam vrijwel niets me bekend voor. Toen ik de foto van de brand terugzag viel het uithangbord van Randstad mij op. Die zat er dus nog steeds. Dat was het baken om het inmiddels volledig herbouwde pand terug te vinden.

Dit is de voorkant van het nieuwe gebouw
Dit is de zijkant, Brouwersteeg. Hoekpand met 2 straten erlangs, maar wat ligt er nog achter en hoe kom je daar?

Net als in Leeuwarden viel de complexiteit van de situatie mij op. Ik wist nog dat de eerste eenheden vol op de hoofdingang hadden ingezet, om de bewoner te redden die nog binnen moest zijn. Harm en Erik hadden zichzelf ingezet aan de zijkant van het gebouw, in het straatje ernaast. Daarna waren ze de trap opgelopen, gevolgd door nummer drie met een straal, maar die moest door een te korte slang beneden blijven. Even later ging het boven volledig mis. Gek genoeg kan ik me nog wel herinneren hoe het pand er van binnen uitzag en hoe klein het eigenlijk was. Het gaf mij eens te meer aan hoe gevaarlijk binnenstadsbranden ook weer zijn.

De Brouwersteeg, zijstraat van de Smeepoortstraat

Hoekpanden zijn overigens alleen al lastig door de plaatsbepaling van de eenheden. Waar zit de voorkant, hoe noem je de zijkanten? En welke zijkant zit je dan? BIN (Brandweerman in Nood) adviseert daarom het ABCD model te gebruiken. Op Harderwijk toegepast zou de eerste aanval dan op de Alfa gevel zijn geweest en zaten Harm en Erik op de Delta gevel. Ik denk overigens niet dat het voor deze brand wat uitgemaakt zou hebben. Wel denk ik dat hulpmiddelen als het Kwadrantenmodel en het ABCD model de situational awareness vergroten en daarmee altijd de veiligheid helpen verbeteren. Op deze website lees je meer over het ABCD model.

Terwijl ik mijn foto’s stond te maken en af en toe in de straat staarde, sprak een wat oudere vrouw mij aan. Wat ik daar toch in de lucht zag? Of sprak ik zufallig Deutsch? Ik vertelde haar wat er twintig jaar geleden gebeurd was en ze schudde met haar hoofd. “Tsjonge,” zei ze, “nu woon ik hier toch al veertig jaar, maar ik dacht toch echt dat het verderop in de straat was.” Dat was niet zo, kon ik haar laten zien: in de zijkant, op de Deltagevel in de Brouwersteeg, staat dit herdenkingsteken.

Ook ik zal ze nooit vergeten.

Korte omschrijving incident Harderwijk

Datum 27 januari 1998
Locatie en type object Kamerverhuurbedrijf aan de Smeepoortstraat in Harderwijk
Type incident  Brand in kamerverhuurbedrijf; Binnenstadsbrand
Bijzonderheden
  • Rond 02.35 komen er diverse meldingen binnen van uitslaande brand in de Smeepoortstraat.
  • Het is al snel duidelijk dat er nog mensen in zitten en dat een redding noodzakelijk is.
  • De beschikbare voertuigen worden ingezet en zijn zeer druk met de inzet.
  • Later aankomende brandweermensen melden zich normaliter bij hun bevelvoerder. Dat gebeurde nu niet, drie brandweermensen gaan met een LD naar binnen voor verkenning op zolder.
  • De LD blijkt te kort, zodat nummer 3 onder aan de trap blijft en de terug tocht waarborgt. 1 en 2 gaan naar boven.
  • Daar breekt opeens de hel los als de brand zich totaal onverwacht uitbreidt. 1 en 2 raken gedesoriënteerd en komen er niet meer uit.
  • De ingezette redding door collega’s mocht helaas niet meer baten. Ook een bewoner kwam om het leven.
  • De brand is aangestoken blijkt achteraf bij het recherche onderzoek.
  • In de jaren zeventig onderkent de gemeente Harderwijk de gevaren die het kamerverhuurbedrijf aan de Smeepoortstraat 35 voor met name de bewoners oplevert. Die zorg is terecht, want juist de oudere panden, die tot kamerverhuurbedrijf zijn vertimmerd, kenmerken zich vaak door brandbaarheid en complexiteit (Bron: rapport inspectie).
  • Eén van de aanbevelingen van de inspectie is om voldoende realistische leermomenten in te bouwen in de oefeningen en opleidingen.
  • Naar aanleiding van deze brand is het Begrafenis Bijstandsteam (BBT) opgericht.

Foto’s

Bovenaanzicht Smeepoortstraat.

Meer informatie:

De brand in Harderwijk werd de tweede inzet van het begrafenis bijstandteam BBT, na de brand op de Motorkade op in Amsterdam. En zoals dat vaak gaat, die inzet kwam puur toevallig tot stand. Het was namelijk toevallig dat één van de slachtoffers zowel vrijwilliger was in Harderwijk als beroeps in Amstelveen. Daar was Frans Schippers op dat moment de commandant, en hij haalde de mensen erbij die ook bij de Motorkade aan de bak waren geweest. Daarna besloten we het BBT te institutionaliseren.

1 reactie

  1. Mike Honings

    … en intussen werken we met de ABCD methode, maar er zijn ook andere diensten waarmee we samenwerken.
    Welke methode gebruiken zij?
    * Kleurenaanduiding – politie;
    Wit, zwart, groen, rood
    * Klokmethode – politie, defensie, brw. Schiphol.

    Nochthans is het noodzakelijk om goed te overleggen welke methode er gebruikt wordt bij een multifunctionele inzet.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

© 2024 Rizoomes

Thema gemaakt door Anders NorenBoven ↑