Wanderings in crisis

Tag: Foto (Pagina 1 van 3)

Groetjes van de ramp

Leestijd: 10 minuten

Groetjes van de ramp is een voortschrijdend blog met zo af en toe nieuwe verhalen van oude ansichtkaarten. Wij zijn immers allemaal ramptoerist, staan het liefst met de neus bovenop de brand of het ongeval zelf. Maar als het niet anders kan is een mooi schilderij of foto ook goed. Want kijken zullen we.

Inhoudsopgave

In dit blog worden met enige regelmaat nieuwe rampsichtkaarten op de bus gedaan. Hieronder vind je het rijtje. Als je op de link klikt, springt ie door naar het betreffende incident. Je kan ook gewoon doorlezen, dan krijg je ze na de inleiding allemaal achter elkaar.

Inleiding op Groetjes van de ramp

Ooit kwam ik bij toeval de eerste Nederlandse persfoto op het spoor. Daarop zou de grote brand in Raamsdonk zijn afgebeeld, van 13 augustus 1885. Er bleek echter een nog oudere foto te zijn, van heel iets anders, waarop ik het plaatje maar omdoopte tot de eerste Nederlandse persfoto van een brand.

Die natuurlijk ook in het Museum of Accidents staat.

Het was tevens het eerste incident dat op basis van een plaatje in het museum terecht kwam. Alle andere gebeurtenissen waren tot die tijd eerst alleen teksten geweest, waarna ik er voor de website plaatjes of filmpjes bij zocht. Precies omgekeerd dus.

Toen ik vervolgens een jaar of wat geleden schilderijen tegenkwam waarop rampen waren afgebeeld, leek het mij een goed plan om ook die aan het museum toe te voegen. Zo ontstond het blog Rampspoed op het doek.

Ansichtkaart van de grote brand in het Paleis van Volksvlijt, 18 april 1929. Deze kaart is opgenomen in de collectie van het Joods Historisch Museum. Rizoomes zoekt nog even door naar een eigen rampzichtkaart van het Paleis van Volksvlijt.

Waarvan sommige calamiteiten wel specifiek op werden genomen in een eigen ‘zaal’, zoals de brand in de Nieuwe Kerk te Dordrecht op 22 januari 1568, maar de rest vooral diende ter illustratie van rampzalige schilderijen. Ook niet verkeerd, natuurlijk.

Rampsichtkaarten

En nu heb ik nog weer een andere categorie ontdekt: ansichtkaarten van rampen.

Rampsichtkaarten.

Onder de titel ‘groetjes van de ramp’ presenteer ik hier langzaamaan steeds weer een andere ramp, ongeval of plaats incident. Waarvan er een paar wellicht een eigen plekje gaan krijgen in het museum, net als bij de schilderijen, maar waar ik nu eerst maar eens een serietje ga publiceren ter illustratie van het fenomeen rampsichtkaarten.

De eerste algemene ansichtkaarten komen zo rond 1860 in omloop. Het zijn kartonnetjes met een afbeelding, waarop je een korte groet kunt sturen en afbeeldingen van plaatsen kunt delen. Op enig moment zijn dergelijke kaarten ook gebruikt gaan worden als een soort van journalistiek; foto’s die verslag deden van grote evenementen en gebeurtenissen, die op geen enkele andere manier makkelijk konden worden uitgewisseld.

Televisie was er natuurlijk niet en kranten konden nog geen foto’s afdrukken. Pas na 1900 wordt dat langzamerhand gemeengoed. Precies daarom stuurde men elkaar af en toe een rampsichtkaart. Hoe kwam je anders aan je broodnodige dosis ramp?

Speurend voor mijn vage verzameling stuitte ik bij toeval op een stapeltje Franse en Belgische rampsichtkaarten. Met een aantal verrassende gebeurtenissen. Dat wordt de basis voor dit voortschrijdend blog. In de tussentijd speur ik door naar nieuwe oude ellende. Wie weet wat ik nog tegenkom, met groetjes van de ramp.


Brand in de Wereldtentoonstelling Brussel 1910

De eerste Wereldtentoonstelling (ook wel Expo genoemd) vond plaats in Engeland. Het was 1851 en er heerste een enorm optimisme over de vooruitgang in de wereld. Dat moest aanschouwelijk worden gemaakt, vonden vooral ook de handelaren zelf.

Zodoende werden de grammofoon, de auto en ook de telefoon op één van de Expo’s voor het eerst geïntroduceerd. Zelfs Heineken, dat zich graag afficheert als ons nationale pilsener, won ooit een Grand Prix op de Expo van 1889 in Parijs.

Eén van de pronkjuwelen op de eerste tentoonstelling was Crystal Palace. Dat zou in 1936 volledig afbranden. Het Paleis van Volksvlijt in Amsterdam, geïnspireerd op datzelfde Crystal Palace en geopend in 1864, brandde in 1929 al af. Op één of andere manier bleken die grote gebouwen van staal en glas niet heel robuust in elkaar te steken.

Van 23 april tot 1 november 1910 was het de beurt aan Brussel, voor de 17e universele Expo. Op 14 augustus sloeg ook daar het noodlot toe. Er brak brand uit in het Engelse paviljoen, die uiteindelijk oversloeg naar de Franse en Belgische tentoonstellingsgebouwen. Ongeveer 12 hectare van de 90 brandde volledig af.

Ook hier weer grote paviljoens met glas en staal die al snel nauwelijks te blussen bleken. De brand hield op daar waar het gebouw eindigde.

Karel van de Woestijne, één van Belgisch grote schrijvers en in 1910 correspondent voor het NRC in Brussel vond er het zijne van.

Waren tegen brandgevaar wel al de noodige maatregelen genomen? Het blijkt doorslaand van niet, en bij eene onlangsche meeting van pompiers moet daarop door deskundigen gewezen zijn in weinig vleiende bewoordingen. Was het wel aan te nemen dat men bij het bouwen en versieren als met opzet slechts licht-ontvlambare stoffen, als hout en linnen, had gebruikt, terwijl men voor enkele duizenden franken meer ijzerbeton had kunnen aanwenden voor de hoofdgebouwen zooals in Londen meestal gedaan wordt?

karel van de woestijne

Een paar maanden later, vlak voor de sluiting van de Expo, is er opnieuw een brand. Ook hierover vindt Van de Woestijne van alles.

Ik had dan ook over deze ‘ramp’ kunnen zwijgen, was het niet dat ze ten vierden male bewees, hoe gemakkelijk wereldtentoonstellingen in brandgevaar verkeeren. Het was de brand van het ‘Hôtel Métropole; daarna de brand van 14 Augustus – werkelijk een historische datum -; toen een ‘alerte’ in de hal der machines, en nu deze ‘Kosmos’-restauratie, waarvan alleen de hartstochtelijk-schorre tenor overblijft…

Karel van de Woestijne

Uiteindelijk verzucht hij dat de mens tegenwoordig slecht luchtig en lichtzinnig leeft. Na een paar dagen is iedereen alles alweer vergeten en gaat door of er niets aan de hand was.

De tentoonstellingsbezoeker, hij, deze vooral die iederen dag terugkomt, en van Maandag af in den brand niet veel meer dan eene nieuwe en werkelijke verrassende attractie had gezien, is den nieuwen toestand al heel goed gewend. De twee eerste dagen was het getal bezoekers overgroot; nu is het alweêr tot het gewone cijfer geslonken; en het is dan ook te verwachten dat de inrichtende vennootschap bij den brand niets zal verliezen.

Dat Van de Woestijne er met zijn verzuchting niet ver naast zat blijkt misschien ook wel uit deze rampsichtkaarten. Vier van de zes zijn daadwerkelijk verstuurd en bij geen eentje is er op de achterkant een verwijzing naar de brand. Met doet elkaar de groeten en wenst de ander een prettige vakantie.

Met groetjes van de ramp.

In de Rizoomotheek staat een exemplaar van Rampen in België, geschreven door Christian Deglas. Vreemd genoeg staat de brand van de Expo er niet in. Kennelijk niet groot genoeg. Het boek zelf is alleen nog tweedehands te verkrijgen. Check dan vooral boekwinkeltjes.nl.

Update 20 november 2023

Vlak na het afronden van de paragraaf over de brand in de Wereldtentoonstelling vond ik een boekje dat speciaal daar over ging. Tweetalig en voorzien van veel ansichtkaarten ter illustratie van de gebeurtenissen. Mooi voor in het Museum of Accidents.

Het is een beetje onduidelijk waar de schrijvers hun feiten aan ontlenen, maar een paar ervan zijn zeker het noemen waard. Met name omdat ze strijdig zijn met uitgangspunten van diverse theorieën over brand en paniek. We beginnen dan ook met een citaat.

Bij het begin van de brand breekt er in de straatjes van Brussel-Kermis paniek uit. Er ontstaat een woeste stormloop naar de uitgangen. Het gedrang en geduw is onvoorstelbaar. Vrouwen worden omgeduwd en vertrappeld. Iedereen denkt dat de wijk zelf in brand staat.

Iets verderop staat dan nog dat er zich “onvoorstelbare brute scenes afspelen. Vrouwen en kinderen worden omgelopen en met de voeten vertrappeld…Er wordt geschreeuwd, er wordt gehuild, er wordt om hulp geroepen.”

Uiteindelijk wordt het leger ingezet om de ontruiming in goede banen te leiden en de inmiddels uitgebroken plunderingen te bezweren. Met name de juwelen uit het Engelse paviljoen zijn gezocht. Nog een paar opmerkelijke zaken:

  • Op het terrein was ook een dierentuin aanwezig. De ‘ongevaarlijke’ dieren konden worden gered door ze te verplaatsen, maar dat zat er voor de meeste wilde dieren niet in. Enkele roofdieren, waaronder krokodillen, zouden de brand niet overleven. Later zouden plunderaars ook delen van de dode dieren meenemen, waaronder tanden.
  • De wind draait enkele keren, en dat bepaalt kennelijk welke delen van de tentoonstelling gingen afbranden en welke er werden gespaard. Door toeval.
  • In de kranten werd geschreven dat de brandweer goed zijn best had gedaan, maar er werd “toch ook opgemerkt dat een efficiënt optreden werd gehinderd door een gebrek aan eenheid van leiding en bevel.” Al was het maar omdat het aangevoerde materieel uit de omliggende gemeentes niet op elkaar paste en blusleidingen daardoor niet konden worden aangesloten noch verlengd.
  • Bij de aanvang van de brand stond er geen druk op de waterleidingen. “De druk verhoogde slechts nadat telefonisch het bevel gegeven was de sluizen van het stadswaterleidingnet te openen.”
  • Diverse ooggetuigen maken melding van groene vlammen.
  • Er vielen buiten de onfortuinlijke dieren geen slachtoffers. Wel hakte een onderofficier van de carabiniers zich twee tenen af toen hij houten schotten aan het verwijderen was.

Ieder zijn vak, dacht ik toen, voor ik het boekje in de kast zette.


De Bende van Bonnot 1912

In de nacht van 14 op 15 mei 1912 vond er bij dit huisje in Nogent sur Marne de apotheose plaats van een jacht op de Bende van Bonnot die zijn weerga in de Franse geschiedenis niet kent. De anarchistische groep was toen vijf maanden bezig geweest met het zeer gewelddadig roven van automobielen en geld.

In een tijd dat de gendarmerie zich nog per fiets voortbewoog was dit ongekend. De boeven verplaatsten zich snel en maakten gebruik van machinegeweren bij hun bankovervallen. Ook dat was totaal nieuw en raakte een gevoelige maatschappelijke snaar. Hoe was dit allemaal mogelijk? Waar was de politie als je hem nodig hebt?

Dus zette de overheid groots in. Tijdens een achtervolging op 27 april 1912 werd Bonnot gedood door politiekogels. Twee andere leden wisten te ontsnappen en verschansten zich daarna in het kleine huisje in Nogent sur Marne.

Van dit alles had ik geen weet voordat ik deze rampsichtkaarten zag. Tijdens het zoeken vond ik ook onderstaand verslag van de Leidsche Courant. Overigens zonder foto’s. Wederom met zulke prachtige taal, dat ik het stuk hieronder integraal heb geplaatst. Klikje op de foto en het leest makkelijk weg.

De dynamietexplosies veroorzaakten dusdanige gaten in de muur, dat de politie naar binnen kon en daar de overgebleven bendeleden neer schoot. Aan vijf maanden nationale boevenjacht was een einde gekomen.

Maar aan het verhaal van de Bende van Bonnot niet. Het kreeg mythische proporties en er verschenen onder meer boeken, films en comics over.

Daar ga ik hier niet verder op in. Voor nu ging het er om de rampsichtkaarten te introduceren als onderdeel van het Museum of Accidents. Met groetjes van de ramp.


Wandelen op Schiermonnikoog

Leestijd: 8 minuten

Wandelen op Schiermonnikoog is het derde blog van het project Waddenwandelen. En hoewel het natuurlijk veel lijkt op Texel en Vlieland, lijkt het er net zo goed helemaal niet op. Eigenlijk kent elk eiland zo zijn eigen microcultuur. Wat je ergens ook wel weet, maar in de praktijk dan toch weer heel anders uitpakt.

Zo bleek ons in het laatste weekje van juni 2023. Want toen waren wij er namelijk.

Het terras bij Graaf Bernstorff wordt gekenmerkt door de vele musjes die op kruimels (en meer) hopen en brutaal over tafels huppen en op stoelleuningen gaan zitten. Tekening is van Wendy Kiel.

Op naar Schier

Op naar Schier kent twee fases: je vertrekt met de boot en je komt aan op het eiland. Voor het gemak laat ik dan de rit naar Lauwersoog er maar even buiten. Vanuit onze woonplaats was dat prima te doen en ook een parkeerplaats op P1 was snel gevonden zonder reservering. Maar we zaten dan ook wel net buiten het seizoen. Mogelijk is dat in de vakantieperiode een stuk krapper.

Wel jammer dat er bij terugkomst een flinke kras in het portier zat. Ik neem voortaan maar even een fotootje van de buurauto’s.

Vanuit P1 loop je zo de passagiersterminal van Wagenborg op. Alhoewel terminal groter klinkt dan het is. Het enige koffieapparaat was kaduuk en verder was er niets te beleven. Gelukkig zit er op loopafstand een aardige horecagelegenheid, Waddengenot.

Op de middelste foto hierboven zie je daar het terras van, met enkele toevallige passanten. Met links daarvan het uitzicht op de sluizen en rechts de boot zelf. Die doet er zo’n 45 minuten over om aan de overkant te komen.

De aankomst op Schiermonnikoog gaat lekker snel. Ons hotel had een taxi geregeld, maar met bussen gaat het ook prima. Het systeem is er duidelijk op ingericht. En een fiets huren kan er ook, het is allemaal heel dichtbij.

In ons hotelletje hadden ze een vluchtladder. Veel over gelezen, maar nog nooit in het echt meegemaakt. En hij zat er nog in ook :-). Of ie ook in de praktijk werkt heb ik gelukkig niet uit hoeven proberen.

Op Schier

Op het eiland is eigenlijk maar één dorp, daar speelt het zich allemaal af. Aan de westkust liggen nog wel enkele strandhotels, maar wat daar precies gebeurt hebben we niet echt uitgezocht.

Schiermonnikoog is verder een schattig dorpje, ruim opgezet en met veel bomen. De sfeer is er heel anders dan op Vlieland, misschien ook wel door al die schoolklassen die we steeds overal tegenkwamen.

In het midden van het dorp is een soort plein, niet te missen door de walviskaken. Iets verderop staat een bronzen beeld ter herinnering aan de naamgevers van het eiland: een monnik in een grijze pij.

Aan het eind van het plein liggen twee hotels. Hotel Pension van der Werff is de klassieker en ook nog net zo ingericht als vroeger. Hotel Graaf Bernstorff zit er een jaar of tien. De ene het café, de ander het terras. Je leest er meer over in dit artikel van Eric van der Berg.

Wij gingen een keertje naar Van der Werff en een keertje naar de Graaf. Allebei leuk en een ervaring op zichzelf. Soms is er geen beste.

Schierbier

Dat gezegd hebbende, het terras van Bernstorff is wel heel prettig. Het ligt op een goede plek, met een klein afdakje voor als het regent. En ze hebben een eilandbiertje, Hippo. Licht zurig met een wat chocoladerig afdronkje. Voor de liefhebber, zal ik maar zeggen.

Op Vlieland had ik al eens een rijtje Fortuna’s uitgeprobeerd. Bij strandtent De Marlijn dronk ik deze Stortemelk Wit. Lekker fris met een klein bittertje tegen IPA aan. Goed te doen.

Maar de favoriet is Vienna bier van Maallust, door onze Spaanse ober overtuigd uitgesproken als bjenna. Ik kende het al van eerdere bezoeken aan Veenhuizen, waar de brouwerij staat. Het is een mooi koperrood bier met een ingetogen, moutige smaak. Tegen een ale aan.

Blikvangers

Wie eiland zegt, zegt vuurtoren. En dan heb je op Schier mazzel, daar staan er twee. De witte is buiten dienst en prijkt hoog boven het dorp uit. De rode is nog wel in gebruik en staat iets westelijker tegen de duinen aan. En voor de vuurtorenliefhebbers raad ik altijd vuurtorenberichten aan. Dus nu weer.

Iets voorbij het dorp en nog net niet bij paviljoen De Marlijn ligt de Wassermanbunker. Die moet je even bezoeken, je kan nog bijna overal in en het is helemaal gratis. Vlak daarbij ligt het bunkermuseum. Ook daar moet je even naar binnen, vind ik, voor drie euro weet je daarna meer dan genoeg over WOII op het eiland.

Sowieso geldt bij elke wandeltrip dat je er de plaatselijke bieren probeert, de bunker bezoekt en bij de vuurtoren gaat kijken. Dat is nu eenmaal de etiquette van de waarachtige wandelaar. Jaja.

Wandelen

Maar het was uiteindelijk om het wandelen te doen. Wij liepen twee stukken op Schiermonnikoog. De eerste wandeling bestond uit het derde kaartje en een stuk van de tweede. Het lange uitsteeksel gaat door een natuurgebied, waar je vrijwel niemand tegenkomt. In ieder geval niet met het weer dat wij hadden.

Deze panoramafoto laat het eerste stuk van de wandeling goed zien. Een kaarsrecht pad door het groen. Dat ik eerlijk gezegd wel wat saai vond. Kilometers alleen maar recht vooruit.

Aan het eind van het pad kom je de duinen in en zit je opeens op een reusachtige zandvlakte. Hier lopen al wel weer wat fietspaden, dus daar was het iets drukker. Nou ja, we zagen één ander stel verderop lopen. Dus nog steeds uitgestorven.

Omdat het eb was konden we makkelijk over het strand terug. En dat was natuurlijk wel weer heel leuk om te doen, zoals strand eigenlijk altijd de moeite waard is. Als het zand tenminste een beetje hard is….

Aan het eind van het strand zit De Marlijn. Een OK strandtent met een uitgebreide kaart en leuke sfeer. Zou ik zeker even aandoen tijdens de wandeling. Als afsluiting.

Daarna moet je nog wel 2 km naar het dorp. Die komen er dus nog bij. Uiteindelijk liepen we die dag 22 kilometer.

De tweede wandeling was een stuk levendiger. Die ging over kaartjes 1 en 2 en kruist meerdere fietspaden. Je komt er langs wat woonwijkjes in de duinen, de rode vuurtoren en een strandhotel wiens naam ik even kwijt ben. Maar je kan er prima lunchen.

Op dit stuk staan er veel meer bloemetjes dan bij de eerste wandeling. Hoe dat komt weet ik eigenlijk niet. Dit stuk was uiteindelijk zo’n 18 kilometer.

Uitgeschierd

Toen zat het er helaas al weer op. Hierboven zie je nog een kleine impressie van het dorp. En hieronder zie je het uitzicht als je het dorp uitloopt richting de jachthaven op het wad. Inderdaad hadden we niet al te best weer. Neem dus goede regenkleding mee, ook in de zomer.

De Rottum bracht ons ook weer thuis. Deze keer hadden we geen taxi naar de haven, maar waren we met de bus. Wat een semi-militaire operatie op zich is, om iedereen op tijd met de bus naar de haven te brengen. Maar voor wie denkt als een verslaggever is alles leuk. Daarop vormt wandelen in Schiermoonikoog dan ook geen uitzondering.

Op naar het volgende eiland.


Dit is het derde blog in de serie Waddenwandelen. De andere blogs vind je hier, de rest die nog moet komen zal je daar ook een keer aantreffen.

De eerste Texelwandeling

Leestijd: 6 minuten

Onze eerste Texelwandeling was in het tweede weekend van december 2022. Nog net voor kerst en een mooie manier om je verjaardag buiten de deur te vieren. Koud was het wel en daarom hielden we het deze keer bij één wandeling. Wel een lange, dat dan weer wel. Bericht van de tweede expeditie in een langzaam uitdijende serie Waddenwandelen.

Het vertrek

Het mooie van de boottocht naar Texel is dat ie maar kort duurt en zodoende vaak vaart. Reserveren voor een tijdstip is dan niet nodig, maar als je weet wanneer je gaat is het wel zeer handig om het toch te doen. Zodoende kent het systeem je nummerbord als je aan komt rijden en gaat de slagboom direct voor je open. Lekker makkelijk.

In de haven is altijd wat te zien, dus wachttijd is mooi kijktijd. Kijken naar de meeuwen, kijken naar de marineschepen en kijken naar de georganiseerde chaos die Den Helder is. Ik hou ervan, maar ik hou van elke haven.

Het zijn grensgebieden, liminaliteiten waar je overgaat van één gemeenschap naar een andere en dan tijdelijk verblijft in een tussengebied met een eigen systeem. Een soort van niemandsland met geheel eigen regels.

Eerste Texelwandeling

Onze eerste Texelwandeling bleef zoals gezegd de enige, voor dit weekend althans. Het was niettemin een stevige, 23 kilometer van Cocksdorp naar Koog. De wind hadden we flink tegen en de temperatuur zat onder het vriespunt. In de zon was dat al met al best goed te doen, maar aanpoten bleef het.

Daarna, eenmaal weer binnen, gratis fikkende oren en wangen. Voor uren.

Het eerste deel van de Texelwandeling ging van Cocksdorp naar de vuurtoren. Tamelijk recht toe, recht aan over half bevroren gras. Na een paar kilometer smolten ijsdelen daarvan vrolijk de schoenen in. Het laatste stuk deden we daarom over de weg. Sopsokken zijn al niet fijn, maar met vorst helemaal niet.

Eerste Texelwandeling

Het tweede deel van de wandeling liep over het strand naar de Slufter. Een prachtig leeg strand, vergezichten en veel wijdsheid met niets. Precies waarom je zo graag op de Wadden wilt zijn. Een ingeroosterde stop bij het paviljoen mislukte vanwege grote drukte door middagjesmensen die er met de auto kwamen lunchen.

Nou ja, die lieten ze wel buiten staan, die auto, maar daarom waren er zo veel mensen. Want verder is er vrijwel geen wandelaar te bekennen op dit stuk Texel.

Doorlopen dus. Anderhalf uur later hadden we meer succes bij de brasserie van een vakantiepark, vlak voor de Slufter. Sowieso was een overdekte tussenstop toen een welkome opwarmer. Het was niet eens zozeer de temperatuur zelf, maar wel de combinatie met tegenwindkracht vijf tot zes die het koud maakte.

Eerste Texelwandeling

Het laatste stuk van onze eerste Texelwandeling liep door het Nationaal Park Duinen van Texel waar de Slufter in ligt. Een prachtig stuk natuur waar je om de paar honderd meter steeds weer ander landschap ervaart. Verder niemand te bekennen overigens, tot vlak aan Koog. Daar komen met de vakantieparken ook de middagwandelaars op je pad.

Al met al een fijne wandeling die je wel even goed moet plannen met belbusjes, vertrektijden en uitrekenen hoe je voor donker weer binnen bent in de winter.

Herdenkingplaatjes

Een opvallend fenomeen tijdens deze wandeling waren de talloze herdenkingsplaatjes die nabestaanden op bankjes hadden geschroeft, dan wel op bomen, strandpalen of richtingaanwijzers. Ter herinnering aan ouders, tantes, kinderen en honden, heel veel honden.

Of dat op de rest van het eiland ook zo geldt checken we de volgende keer. U hoort.

Weer

Het Strandhotel in Koog heeft een klein balkonnetje van waaruit je precies op zee kan kijken. Dat deden we minimaal vijf keer; vijf foto’s van dezelfde plek op een verschillend moment. Net als op Vlieland zijn de verschillen groot en groots.

Impressies

Met nog een korte impressie van wat er verder zoal te zien was in Koog. Wij waren prettig verrast door Café Beer, Burgers en Blues vanwege de beer, burgers en blues. Dan weet je tenminste wat je krijgt.

Al namen we geen burger maar een stoofpotje. Voor de liefhebbers: ze hadden er zelfs trappist van Westvleteren. Toptent. Maar natuurlijk was er ook Texels bier.

Texels Bier

Deze eerste Texelwandeling was niet het eerste bezoek aan dit eiland. Eerder waren we al eens wezen kijken bij de Texelse Bierbrouwerij. Daar schrijf ik hier dus verder niets over op. Maar over deze drie moet ik het wel even hebben.

De TX Brouwerij maakt diverse craft bieren op het eiland zelf. Ik probeerde de Island Pale Ale. Een straffe IPA, lekker fris met een klein ziltje boven op bergen hop. Prima bier, maar machtig. Daar ga je geen rijtje van achterover slaan.

Ouwe Skilder Brouwerij fabriceert kleine one-off batches. Genummerd per fles uit een serie. Ik had een hoppig blond, met ‘verse Texelse hop uit de tun van Netty’. Nummer 169 van 263, als ik me goed herinner. Lichtelijk IPA, maar vooral zeer blond. Niet dat het wat uitmaakt, want ze zijn op.

De Ruuge Monnik is een bier dat alleen voor de horeca op Texel is gebrouwen. Toevallig nog net verkrijgbaar van het laatste vat in ons hotel. Zo moeten de monniken in de 14e eeuw het bier ook geproefd hebben. Zwartmoeskervel maakt dit een zeer kruidige ale van 6,5%, maar ja, ook op.

Zo kom je vanzelf terug voor een tweede Texelwandeling; kijken wat er dan nog net niet op is.

Wandelen op Vlieland

Leestijd: 8 minuten

Vlieland is het eerste eiland dat we aandoen op ons nieuwe project WaddenWandelen. Het plan was om twee dagen te wandelen en twee dagen te nemen om te reizen en de boel te verkennen. En zo liep het ook ongeveer. Maar toch net een beetje anders.

Deels kwam dat door het weer. Op de eerste dag hadden we een heerlijk zonnetje, maar voor de dag erna werd veel wind en regen voorspeld, met zelfs een code geel voor het Noordelijk kustgebied. Dat loopt toch minder lekker, 17 km met een windkracht zeven op je voorhoofd.

Posthuys

Bovendien bleek de eerste wandeling van 20 km veel overlap te vertonen met de tweede. Daar kwam bij dat het startpunt voor beide wandelingen, het Posthuys, met de bus moest worden aangereisd vanaf Oost Vlieland. En die bus ging alleen om 12.30, deed er een half uur over en daardoor konden we pas betrekkelijk laat starten. (OK, er gaat ook een bus om 09.00, maar dat vond ik dan weer net te vroeg voor de vakantie).

Vlieland
Het deel van Vlieland dat voor iedereen toegankelijk is. De Vliehors op West is een militair oefenterrein. Onze eerste wandeling liep vanaf het Posthuys richting Noordzee en daarna rechtsom richting Vlieland Oost. Niet alles ging over het strand, enkele stukken maakten gebruik van fiets- en wandelpaden. Uiteindelijk werd het 24 km. De tweede wandeling ging vanaf het Posthuys naar het strand en daarna linksom, tot aan de Vliehors en dan om de Kroon Polders terug. Dat was ongeveer 11 km.

Toevallig hadden we ook een dagje gratis fietsen in ons arrangement, dus uiteindelijk besloten we om de tweede dag de fiets te nemen naar het Posthuys, daar de wandeling door de Kroonpolders te lopen en vervolgens nog even het bunkermuseum aan te doen. Zo zagen we ook nog wat anders van Vlieland.

Je kan natuurlijk ook drie dagen gaan. Of vier. Maar soms komen goede ideeën nu eenmaal te laat.

Dit blog is verder opgezet zoals het Zuiderzeepad Fotoboek. Een paar thema’s met foto’s die het verhaal van wandelen op Vlieland vertellen. Een soort dia-avondje van andermans vakantiefoto’s, alleen mag je deze wel zelf doorklikken.

Het vertrek

De veerboot naar Vlieland vertrekt vanuit Harlingen. Een half uur voor de afvaart verzamelt iedereen zich in de Terminal, als een onrustige kudde schapen die bijna van stal mag. Er zijn de voordringers, degenen die er al een uur staan, de-in-de-weg-staanders en de we-zien-het-wel-komt-goed-types. Maar bijna allemaal zijn ze grijs.

Na de kaartjescontrole stroomt de grijze golf omhoog, de trappen op. Richting de mooiste stoelen op het dek, naar de kantine of een rustige stoel aan het raam. En er zijn de mannetjes, zoals ik, die alles willen zien. Hoe het werkt, wat er gebeurt en die bijvoorbeeld opmerken dat het walpersoneel eerst een reddingsvest aantrekt voor ze de trossen lossen.

Waarop ik me natuurlijk moest afvragen of dat uit een RIE kwam of uit een analyse van een ongeval. Van sommige dingen kom je nooit meer af.

In de haven van Harlingen ligt een grote walvis. Die zie je pas als je er langs vaart. Het is één van de elf fontijnen die in Friesland zijn gebouwd ter ere van Leeuwarden culturele hoofdstad van Europa. Ik schreef er al eens over in dit blog over Escher op Reis.

Aankomst

Vlieland is een betrekkelijk klein eiland. Er is één aanmeerplek voor de veerboot, waar ook de Koegelwieck gebruik van maakt. Wij hadden een kamer in Zeezicht, met inderdaad uitzicht op zee. En de haven. Drie foto’s, één panorama.

Dat het eiland klein is merk je ook aan het feit dat je overal steeds dezelfde koppen weer tegenkomt, van de mensen die ook al aan boord zaten. Je bent als het ware een ongekozen bubbel met elkaar die over het eiland vloeit, in de restaurants en op de terrassen. Alleen niet tijdens het wandelen, dan zie je haast niemand. Of het moet op het strand zijn. Maar dat zijn zelden wandelaars.

Noordzeestrand

Beide wandelingen gaan over het Noordzeestrand. Dat was grotendeels leeg toen wij er liepen, zeker op de tweede dag. Toen waaide het hard en was de zee behoorlijk ruig. Dat zie je op de derde foto. De eerste foto is de opgang naar het strand vlak bij het Posthuys. En op de middelste foto, genomen ter hoogte van het Badhuys, zie je nog net de veerboot voorbij komen.

Het is precies die leegte en de onstuimigheid van de Noordzee die het wandelen over Vlieland zo aantrekkelijk maakt.

Vuurtoren Vuurduin

Geen waddeneiland zonder vuurtoren, dus ook Vlieland niet. Al is die van hun wel de kortste van alle waddentorens. Hij is precies 16,8 meter hoog, geopend in 1909 en wordt door de Eilanders liefkozend de Rode Kabouter genoemd. Omdat het torentje op een hoog duin is geplaatst, steekt ie toch boven alles uit. Voor €3,50 mag je naar boven, cash te betalen aan de vuurtorenpachter. Altijd doen.

De kleuren van het wad

Zes verschillende momenten zeezicht over vier dagen. Je zou er een fotoboek van kunnen maken. Een jaar lang elke dag een foto, ik heb er nu al zin in.

Bunkermuseum

Vaste prik op vakantie: vuurtorens en bunkers. Het bunkermuseum Wn 12H is een bezoek zeker waard, al is het nog lang niet af.

Vogels

Massa’s vogels, op Vlieland. Zoals deze zwerm scholeksters, die besloot onze komst niet af te wachten. Langs de vloedlijn zagen we verder heel veel strandplevieren, kleine snelle vogeltjes op zoek naar lekkere hapjes. Maar vooral waren er veel meeuwen, heel veel meeuwen. En ook heel veel dode meeuwen, dat ook. Maar dat bleek volkomen normaal. Wisten wij veel.

Impressies

Impressies. Zonder commentaar. Klik op de foto voor een vergroting.

Bier

Niet onbelangrijk: plaatselijk bier. Vlieland is gezegend met een eigen brouwerij, Fortuna Vlieland. Waren we er langer geweest, hadden we er zeker even een bezoekje gebracht. Ik heb zo’n beetje de hele selectie uitgeprobeerd en daarvan beviel de Monnicke Weizen mij het best. Donker tarwebier, fris kruidig en ongefilterd. Met dennetoppen, jawel. De Island Ale is trouwens een goede tweede

Bries werd speciaal gebrouwen door Fortuna voor het Badhuys. Het is zomers bier van zo’n 4.4% dat veel doet denken aan Desperado. Met op de achtergrond een klein ziltje dat wordt verstopt door de limoen. Limoen dus niet doen.

The Captain’s Daughter is van Brouwdok uit Harlingen. Een mooie rode Ale, vol van smaak en bitterzoet met zilt. Mooi dat er na de eerste hoppige IPA golf nu ook ambers met elegantere smaken ontstaan.

Aan het eind

En zo kwam er met een biertje een einde aan de eerste van zes keer WaddenWandelen. Benieuwd wat de volgende vijf ons gaan brengen. Van deze kon ik in ieder geval zeggen: het waren twee fantastische dagen.

Ferdinand Hart Nibbrig was een schilder die leefde van 1866 tot 1915. Het grootste deel van zijn leven woonde en werkte hij in Laren. In de zomer trok hij veel naar de kust, voornamelijk Zoutelande en Vlieland. Dit schilderij is uit 1902 en toont de vuurtoren van Vlieland. Ik kwam het tegen op de expositie Liefde voor Kleur in het Singer Laren, mei 2023.

Er staan nog meer wandelblogs op Rizoomes. Bijvoorbeeld dit Zuiderzeepad Fotoboek. En acht verhalen over het Pieterpad vind je hier.

WaddenWandelen

Leestijd: 3 minuten
WaddenWandelen

WaddenWandelen is zowel een streekpad van Wandelnet als een wandelnetwerk over de eilanden. Je kunt ervoor kiezen om in een paar dagen alle eilanden af te hoppen, maar dan loop je in totaal 276 km achter elkaar. Aangezien we het liefst niet boven de 25 kilometer per dag lopen, besloten we daarom eiland voor eiland te bezoeken. Met als nevenvoordeel: zes keer pret in petto.

Nou is het ook niet zo dat de Wadden nieuw voor me zijn. De eerste keer dat ik op een waddeneiland kwam was ik elf jaar oud. Met de zesde klas gingen we op kamp naar Vlieland, naar het Doniahuis. Veel herinner ik me er niet meer van, maar nog wel de huisjes van de Dorpsstraat. Dat maakte indertijd kennelijk zoveel indruk op me dat ik dat beeld altijd goed voor de geest heb kunnen halen.

Op Terschelling ben ik ook diverse keren geweest, waarbij vooral mijn tienervakanties op de camping een onvergetelijke ervaring zijn. Voor het eerst zonder ouders op reis is een belangrijk moment in je leven, ook al ging die bij mij niet naar het buitenland.

Ik weet dat ik ook op Ameland heb gelogeerd met de brandweercollega’s van de dertigste officiersopleiding, maar daar staat me niet veel meer van bij, anders dan lange groene dijken met veel schapen. En dat alle eilanden zo veel van elkaar verschillen, dat herinner ik me er ook nog van.

Tekening Wendy Kiel

Dat beeld werd bevestigd door een vakantie op Texel, enkele jaren geleden. Sowieso is dat eiland al heel anders door de omvang. Maar wij zaten er in september en werden enigszins overvallen door de grijze golf die zich over het eiland bewoog.

Of ik eerder op Schiermonnikoog ben geweest, weet ik eigenlijk niet. Mogelijk dat ik die door elkaar haal met Ameland. Daar kom ik met WaddenWandelen vanzelf achter. Later kan ik dan altijd zeggen, als ik weer van alles dreig te vergeten: gelukkig hebben we de blogs nog. Op Borkum was ik in ieder geval nog nooit.

Zes keer WaddenWandelen

Zes keer WaddenWandelen begint met één, het Vlieland Fotoboek. De rest zal successievelijk volgen in een gegarandeerd onregelmatig tijdsbestek.

Deze kaart van Schiermonnikoog ligt bovenop de Wassermanbunker

UKV november 2021

Leestijd: 10 minuten

Op deze pagina UKV november 2021 gaan de ultrakorte verhalen uit de herfst langzaam richting de tweede coronawinter. Het zijn interessante tijden.

In januari 2021 ben ik begonnen met de UKV. Elke dag een verhaaltje van 280 tekens, gebaseerd op een ervaring, een overdenking of iets wat ik ergens las. Een dagboek van oude en nieuwe (verzonnen) herinneringen.

Die UKV plaats ik op twitter, als een vorm van twitteratuur. Soms past het niet in één tweet, dan maak ik een klein draadje. Op deze pagina vind je alle ultrakorte verhalen van november 2021, met bij elke UKV een foto uit eigen Iphone. Helemaal onderaan vind je linkjes naar de UKV uit andere maanden.

Eerste week UKV november 2021

De wintertijd gaat in, deze week. Op het Catshuis maakt men zich demissionair druk over opnieuwe corona maatregelen. Van een regeerakkoord, laat staan kabinet, is verder nog geen sprake. Bijna heel 2021 zonder regering.

Hek

Het Instituut Fysieke Afscheiding is op zoek naar een nieuw inspirerend hek, dat met lef en empathie leiding geeft aan professionele paddestoelen. In de boscultuur die we nastreven moeten alle zwammen en herfstbladeren de ruimte krijgen om zich herkend en erkend te voelen.

Kinderbewaarplaats

Herfstvakantie en nochtans was de kinderbewaarplaats dicht. Of misschien waaide het te hard, dat kan ook nog. In ieder geval keek de man verbaasd naar de gesloten luiken. Het was onduidelijk of ie een kind kwam halen of brengen. Hij klopte zachtjes op de muur, liep toen weg.

Kattenkluslijst

Ik zag een dog-to-do-list hangen in een auto met zo’n mooie hondenbench. Het inspireerde tot de katten-kluslijst: muizen vangen; in de tuin van de buren poepen; hond laten schrikken; soezen in de vensterbank; op de mat kotsen; kattenbak omscheppen. Maar de kat zei nee.

Knijper

Langs het pad lag een enorme knijper in het gras. Dat vroeg om een verkenning. Had hier een reus iets verloren? Was ik plots ernstig gekrompen? Het bleek om een ludiek zitbankje te gaan. Dat was beter dan andersom; een knijper in de vorm van een zitbank maakt niemand blij.

Mondriaan

In Amersfoort staat een klein Mondriaanmuseum met een grote attractie: zijn nagebouwd Parijse atelier. Nietsvermoedend loop je er binnen, verrast over de levensechtheid van de plek. En dan wordt ie ook nog eens geprojecteerd; met Mondriaan op de bank, hoe mooi kan het zijn.

Cheshire

Hij zat op de bank en friemelde aan zijn rugzak. “Ga je weg”, vroeg de kat. “Ja”, zei hij. “Waar ga je naar toe”? Hij had geen idee. “Hoe kom je daar dan”, wilde de kat weten. “Als je niet weet waar je heen gaat zal elke weg je er brengen.” “Hé, da’s mijn tekst”, zei de kat.

Jonge sla

Soms denk ik opeens aan jonge sla. Net geplant, in vochtige bedjes tot aan de einder. Op keurige afstand van elkaar, gelijk een cijferreeks. Dat ze er dan drie vergeten zijn aan het hoofd van de akker vind ik eigenlijk niet te verdragen. Waren het bonen, alla. Maar dit, nee.

Tweede week UKV november 2021

In de tweede week van november was de vierde golf een feit. Terug was het mondkapje, de anderhalve meter en het thuiswerkadvies. In 2018 was de tweede week van november het einde van de Eerste Wereldoorlog. Daar gaan de UKV van deze week over.

Fort

Rondom Verdun zijn de resten van WOI nog altijd zeer tastbaar, een verleden dat nooit zal verdwijnen. Ook al heten het ruïnes, het zag er tijdens gebruik toen waarschijnlijk net zo uit als nu. De onbeschrijfelijke stank, herrie, angst en onzekerheid moet je er zelf bijdenken.

Voie Sacrée

De Voie Sacrée loopt van Bar-le-Duc naar Verdun. Het is de levensader van de Fransen in WOI, een backbone waar op het hoogtepunt elke 14 seconden een voertuig voorbijkwam. Elke week 90000 man met 50 ton materieel. In totaal is er een miljoen km afgelegd; oorlog is logistiek.

Fleury

Fleury-devant-Douamont is één van de negen vernietigde dorpen rond Verdun. Het heeft geen inwoners meer, maar naar goed Frans gebruik natuurlijk wel een burgemeester. Er staat ook nog een houten soldaat, wakend over de resten van een plattegrond waar ooit 450 mensen woonden.

11/11

Een staakt het vuren op 11/11 om 11.00 bracht het eind van WOI. Dat nieuws bereikte sommigen te laat. Zoals bij de Amerikaan Henry Gunther, die niet geloofde of hoorde wat Duitsers hem zeiden. Schietend liep hij op ze af en sneuvelde in de reservetijd van een zinloze oorlog.

Zone Rouge

Rond de loopgraven van WOI is het landschap onherstelbaar vernietigd. Niet alleen bovengronds, overal kraters, maar vooral ondergronds. De Zone Rouge is een extreem vervuild gebied van 1200 km2, de toegang is verboden. Opruimen duurt nog 700 jaar; pas dan is het echt voorbij.

Onbekende soldaat

Uiteindelijk kostte WOI aan 8,5 miljoen mensen het leven, voornamelijk militairen. Op het Ossuarium in Doaumont liggen de beenderen van 130.000 onbekende soldaten, op een grote hoop gegooid in ondergrondse kelders met kleine raampjes. Nergens is de waanzin zo goed zichtbaar.

On ne passe pas

C’est ici la porte de France et vous ne passerez jamais. On ne passe pas is de slogan tijdens de slag om Verdun in 1916. Die strijd zou 263.000 doden kosten in 10 maanden, waarna de linies op het eind ongeveer gelijk lagen als in het begin. Zinlozer dan dit vind je het niet.

Derde week UKV 2021

De besmettingen nemen stevig toe, tot wel 23.000 op 18 november. Het kabinet stoeit met maatregelen, waaronder het verbieden van publiek tijdens voetbal wedstrijden. Goede nieuws is dan weer wel dat het Nederlands Elftal naar de WK mag, ondanks de lege stadions.

Huisvrede

Met de bruine vlek op het plafond in de woonkamer kwamen twee mannen om het bovenliggende probleem op te knappen. Daar zijn ze nu al zeven dagen mee bezig. Gelijk een hond in zijn mand draai ik rondjes door het huis, maar vind nergens de rust om te gaan liggen: on-huisvrede

Obstacle

Na twee dagen slopen deed vrijwel niets nog denken aan de badkamer. Die lag buiten kapot te wezen in een containerbak naast de hoop op een snelle verbouwing. Aurelius legde zijn hand op mijn schouder. The obstacle is the way, zei hij. Vanaf nu werd het alleen nog maar beter.

Writers Block

Vrijwel elk verhaal schrijft zichzelf. Het is een kwestie van gewoon beginnen en vooral doorgaan, tot het af is. De tekst weet altijd wanneer hij klaar (genoeg) is. Tot je op een writers block stuit. Helaas, geen doorgang, uw verhaal stopt hier. Probeer het morgen nog eens.

Schuldig

Ooit had Armando landschap schuldig verklaard, omdat het ondanks alle wreedheden die er plaatsvonden bleef groeien. Toen we langs Sandhaghe liepen, een villa waar in WOII de Fuhrer der Schnellboote kantoor hield, kwam opeens de vraag op of ook een gebouw schuldig kan zijn.

Stilte

Op tweede paasdag 1995 gaf Rudi Fuchs, de oude museumdirecteur, een boek over Edward Hopper cadeau aan Maarten en Eva Biesheuvel. Zijn opdracht past naadloos bij de melancholie van Hoppers werk, alhoewel ik denk dat voordat de radio er was, het nog stiller moet zijn geweest.

Naam

Onverwachts lopen we ‘s zondags tegen een MH17 monument op. Er staan veel mensen op met dezelfde achternaam, gezinnen weggerukt uit het leven. Als iemand je vroeg wat je later wilde worden, zei je nooit een naam op een monument. Maar je hebt het niet altijd voor het kiezen.

Fractal

Er bestaat zoiets als een fractale longstructuur. Dat is een patroon van zelfgelijkenis die zich tot in het oneindige herhaalt, waardoor er heel veel ademruimte ontstaat. Het lijkt op een kale boom. Ik stond er onder één met rode takken en moest eens lekker diep ademhalen.

Vierde week UKV november 2021

We stevenen af op de eerste koude week deze herfst. Natte sneeuw. En een avond lockdown dreigt.

Lemming

De gemiddelde vuilnisbak is helemaal geen goede schoolzwemmer. En dat weigeren ze te accepteren, met hun grote gele klep. Als het een beetje waait springen ze dus gewoon en masse te water, gelijk lemmingen van een klif. Dan mogen ze blij zijn als er nog eentje de kant haalt.

Theologie

In Dallas heeft een grote groep mensen zich verzameld in afwachting van de opstanding van JFK jr. Dat die in 1999 omkwam in een vliegtuigcrash deert hen niet. Hij zal hen evengoed verlossen van de onderdrukkers. Zo ontstaat dus religie; leerzame tijden voor de theologie.

Koeienkont

Vlakbij het grasveld had zich een meute virologen en voetbalcoaches verzameld. Zinsflarden vlogen voorbij: ‘ze hadden’, ‘ik heb gewaarschuwd’, ‘artikel niet gelezen’, ‘ziet toch iedereen’, ‘hoe stom’. Het bord iets verderop maakte alles duidelijk: hier keek men koe in kont.

Knotwilg

Ooit had ik een tuin aan een sloot. Er stond een knotwilg in, dat leek mij daar goed passen. In de sloot zat een eend, die had ik niet uitgezocht, hij kwam uit zichzelf. Zodra ik de wilg had geknot, vloog de eend er in. Zijn enige kans om als watervogel in een boom te zitten

Beatle

In de auto naast ons zat een hond achter het stuur. Het leek er op dat hij het normaler vond dan wij, in ieder geval keurde hij ons geen blik waardig. Maar misschien was ie wel gewoon moe en heette hij Beatle. It’s been a hard days night, and I’ve been driving like a dog

Merian

Er kroop een gele rups over het pad, harig met een roze stekeltje. Volgens de vlinderstichting was het een Meriansborstel, maar dat wist ie zelf natuurlijk niet, dat ie een Meriansborstel was. Hij kroop gewoon lekker verder, beetje uitpoppen en dan na de winter mot. Hopla

Horsey

In deze roerige social media tijden moet je geen namenwedstrijd uitschrijven. Het scheelde een haar of de SSR David Attenborough had Boaty McBoatface geheten. Dat alles spookte door mij heen toen ik een naam voor een paard zocht. Dus vooruit dan maar: Meet Horsey McHorseface

Qualle

In 1619 stond de qualle voor het eerst in het woordenboek, ‘dat uytwerpsel der zee, dat wy quallen noemen wegens de slymerige, snotterige vertooning.’ De Q werd in 1770 vervangen door een K. De kwal zelf lag vooral te wachten op een golfje dat hem weer in zee zou brengen.

Prins

Het probleem met sprookjes is dat ze zonder falsificatie misschien toch waar zijn. Neem het kussen van een kikkerpad teneinde een prins te verkrijgen. Hoe vaak moet je dat tevergeefs gedaan hebben om het op te geven? Het beste kan men geen prins wensen, zo veel is duidelijk.


UKV uit andere maanden van 2021

UKV oktober 2021

Leestijd: 10 minuten

Met deze pagina UKV oktober 2021 laten we de zomerse dagen met ultrakorte verhalen achter ons en maken we ons op voor de herfst. Deze maand is het ook brandpreventiemaand, dus er is veel brandweer UKV in de planning. Over brandweersporen in je omgeving. Moet je wel goed kijken.

In januari 2021 ben ik begonnen met de UKV. Elke dag een verhaaltje van 280 tekens, gebaseerd op een ervaring, een overdenking of iets wat ik ergens las. Een dagboek van oude en nieuwe (verzonnen) herinneringen.

Die UKV plaats ik op twitter, als een vorm van twitteratuur. Soms past het niet in één tweet, dan maak ik een klein draadje. Op deze pagina vind je alle ultrakorte verhalen van oktober 2021, met bij elke UKV een foto uit eigen Iphone. Helemaal onderaan vind je linkjes naar de UKV uit andere maanden.

Eerste week UKV oktober 2021

De herfst is nu echt gestart. Het is koud en nat in de eerste week. En de brandpreventiemaand is gestart, net als de formatie. Benieuwd wat het snelste is gedoofd.

Dertigste

Soms weet je niet waar je aan begint. Dertig jaar geleden werd ik brandweerman en wat nu mijn verleden is, was toen nog toekomst. Ik kan gerust stellen dat ik niet in het minst bevroedde wat ik nog op mijn pad zou tegenkomen. Eigenlijk zou iedereen bij de brandweer moeten.

Brandweerspoor

Welke sporen van de brandweer zie jij in je omgeving? Deze #brandpreventiemaand maak ik daar een serie #UKV over. Niets bijzonders, gewoon van dingen om je heen. Je moet het alleen wel zien. Zoals de brandkraan op station Breukelen. Leek mij wel guitig als eerste brandweerspoor.

Kazerne

In onopvallende gebouwtjes door heel Nederland huizen de mensen met materieel die mens & dier redden. Niemand weet precies hoeveel brandweerposten er zijn, behalve misschien Gerard Koppers. In de serie UKV over de brandpreventiemaand mogen die brandweersporen zeker niet ontbreken.

Wassenaar

In de kelder van het oude Raadhuis van Wassenaar zetelt een brandweermuseum. Ooit was daar omstreeks de geboortedag van Jan van der Heijden jaarlijks een klein congres. Met soms een autotentoonstelling erbij. Maar nu niet meer. Brandweersporen verdwijnen soms helaas ook.

Sprinklerkop

De gemiddelde sprinklerkop op een hotelkamer ziet meer slechte TV dan hem lief is. Hij ergert zich vooral aan die films waarin er centraal een sprinklerinstallatie wordt aangezet. Da’s heul geen sprinkler, da’s een delugesysteem en dat wou de kop graag eens gezegd hebben.

Luistervink

Slechts weinigen weten dat de Duitsers ons massaal hebben afgeluisterd via de waterleidingbuizen, met hydranten als microfoon. Toen na WOII de BVD het systeem overnam zijn veel brandkranen ondergronds gegaan om ontdekking te voorkomen. Ik kan daarvan helaas geen foto’s tonen

Rookmelder

Toen hij nog een klein rookmeldertje was drukte zijn vader hem op het hart toch vooral goed op te letten. Want rookmelders redden levens, één moment van verslapping kon fataal zijn. Nu hangt hij daar met zijn dochter en vertelt hij haar precies hetzelfde verhaal: opletten!

Tweede week UKV 2021

Rondom de formatie was het deze week stil. In tegenstelling tot de gasprijs, die luidruchtig explodeerde, net als de huizenprijzen en benzine.

Mop

“Op een congres over spoedeisende hulp raken een forensisch arts en een brandweerman in gesprek. De man snoeft daarbij nogal over zijn korps. Waarop de arts zegt: dan wil ik wel eens zien wie van ons het snelst kan afleggen.” Ja, ‘t is altijd lachen met de Droge Stijgleiding.

Ahrens Fox

Heimwee naar wat je niet gekend hebt, ik had het toen ik de Ahrens Fox zag. Tussen 1927 en 1972 dienden ze in Rotterdam. Prachtig ding. Om het beeld compleet te maken luister ik op YouTube naar het luide ratelen van de motor. Groen was ie vast niet, maar wel heel mooi rood.

Slang

Volgens de Chinese astrologie is de slang een vuurtype. Ondanks dat past het vak van brandweer hen niet persé extra goed. Het zijn de denkers uit de dierenriem, de filosofen, schrijvers, zo lees ik. Maar je kan het natuurlijk altijd combineren, in een #UKV met een brandweerslang.

Exit

Ooit vloog ik naar Brisbane via Hong Kong. Niet de kortste, maar wel de zekerste route; ik ken mezelf. Bovendien kon ik daar dan de boel verkennen. Aldus stuitte ik op de nooduitgang. Exit wist ik uit te spreken, maar ik had geen idee hoe zo’n drietand met vierkantje klinkt.

Brandweerautootje

Er was eens een brandweerautootje dat heel graag bij een echt korps in dienst zou treden. Maar elke keer werd ie afgewezen. Te klein, te rood, te laag. Tot ie solliciteerde bij de @Efteling. Daar mocht ie vol aan de bak. En het brandweerautootje leefde nog lang en gelukkig.

Crailo

Het oefencentrum Crailo stond ooit vol met functionele ruïnes; geconstrueerde bouwvallen die tegen een stootje moesten kunnen om de brandweer te trainen. Nu is het dicht. De oefenobjecten zijn in onbruik geraakt en echte ruïnes geworden. If you don’t use it, you lose it.

Aarden

De #brandpreventieweken staan dit jaar in het teken van rookmelders. Maar er bestaan ook exotischere systemen. Wat dacht je van de aardingschakelaar? Zoals de A22 in de Schipholtunnel, in ontwerp bijna een abstract schilderij. Mondriaan zou het met instemming bekeken hebben.

Derde week UKV oktober 2021

Herfst. En een samenleving die z’n best doet om met corona te leven. Er valt nog een hoop te leren, zo veel is wel duidelijk.

Omroep

De omroepinstallatie op de kazerne braakt aan de lopende band nieuwtjes. “Telefoon voor de Brandmeester. Bezoek voor Ludo. Kan de droger worden leeggehaald, er moeten meer mensen wassen. Vanavond eten we Spaans: pollo, patatas, saladas.” Soms denk ik er met heimwee aan terug

B. Botje

Het is 1994. De AC stuurt een fax naar alle kazernes. ‘Vermist: B. Botje. Voor het laatst varend gezien bij Zuid Laren. Info welkom.’ Nico stuurt de eerste reactie. ‘In gezelschap aangetroffen te Den Bosch met Z.L. Gerritje. Aan de Brandewijn met suiker. Botje betaalt.’

Eureka

“There’s not much to learn in fighting big fires from fighting small fires.” In de serie #UKV over brandweer mag deze quote uit Young men in fire niet ontbreken. Die heeft mijn kijk op het vak volledig veranderd en misschien nog wel het mooist, opeens had ik ook een Eureka-moment

Brand uit

Er zijn vele manieren om een brand te blussen, maar meestal toch met water of schuim. Zand erover. Of uithalen en platrijden met draglines, o.a. toegepast bij cacaobonen en coprabrokken. Maar de leukste brand die ik onder controle kreeg was in Limburg; die liep ik gewoon uit

Blauw Blauw

Als het beest met blauw-blauw voorbij blèrt, zijn ze binnen bezig met riemen, ritsen en redden. Alles klaar voor het enige moment om het goed te doen. De concentratie sijpelt haast vloeibaar de autospuit uit, tot het startschot klinkt: “allemaal meekijken, we zijn er bijna”

Onderzee

Eén van de meest onwaarschijnlijke plekken om een brand te blussen is onder water. In een onderzeeboot, wist ik na een bezoek aan het marinemuseum. Uit de vloer staken twee koppelstukken. Als je die in het echt nodig had was jouw laatste uur geslagen. Als offer voor de rest.

Vacuum

In de zomer van 2012 was ik getuige van brandproeven in Rhenen. In bijna gesloopte flats werden tests uitgevoerd met de inzet van een nevelkogel. Daar zag ik voor het eerst hoe door onderdruk de ramen naar binnen werden getrokken. Geen uitslaande, maar een inslaande brand.

Vierde week UKV oktober 2021

Het is herfstvakantie. De corona besmettingen stijgen hard en zoals eerdere malen laat de regering niets van zich horen. Tot het te laat is, kan je eigenlijk nu al voorspellen. Erg veel leren ze niet van hun eigen optreden.

Put

“Het staat in het bos en ziet er uit als een waterwinning met aanrijdbeveiliging?” De droge stijgleiding kreeg bijkans klepkramp van voorpret. “Ik geef het op,” zei ik, “geen idee.” Waarop de stijgleiding het uitkraaide van plezier. “Nou, unne..eh….bosblusbuis. Logisch.”

Ontroering

Ik deed in Rotterdam een praatje over disrupties en bedrijfsbrandweer. Toen ik aankwam stond het plaatselijke blusbeest te pronken voor het stadhuis. Ergens ontroerde het me hoe goed hij daar op zijn plaats was. Alsof hij er altijd al had gestaan en nooit meer weg zou gaan.

Wil

“Omdat mijn vader in dienst was bij de Gemeentewerken, kon hij niet toetreden tot het korps van de Maassluise vrijwillige brandweer.” ‘t Hart schrijft dat je niet gelijktijdig vuur kan blussen en zout strooien of zandzakken vervoeren. Maar waar de wil was, bleek ook een weg.

Mont St Michel

Zodra je Mont St Michel ziet liggen begint de file en gaat de reis naar het klooster te voet verder, ingeklemd tussen dikke lagen toeristen. Net als het ongemakkelijk druk wordt, ontwaar je een brandweervoertuig. Daar staan waar je straks nodig bent, da’s proactieve repressie.

Helm

Hoe lang is de geïntegreerde brandweerhelm al weer in gebruik? Twintig jaar? Langer? Toch wordt nog vaak de oude archetypische helm afgebeeld, zoals deze op de kazerne van Woerden. Hij is bijna Romeins, de brandweer als legionnair. Misschien dat ie daarom zo lang mee gaat.

Monumentjes

Het is goed zoeken maar ze zijn er, monumentjes om slachtoffers van brand te gedenken. Zoals in Harderwijk. Tijdens het fotograferen werd ik aangesproken door een vrouw, of ik wat zocht. Ik legde het uit en toen bleek dat ze van de brand wist, maar niet van de plaats. Nu wel

Carousel

Brandweersporen in je omgeving is het thema van de #UKV van oktober. In Kijkduin trof ik deze klassieke draaimolen aan, het stormde, hij was dicht. Nog steeds word ik blij van dit reliek uit mijn jeugd; in de ladder rondjes draaien die je overal brengen maar je gaat nergens heen.

Tweede Loopbaan

Sommige sporen van de brandweer rijden nog dagelijks door de straten. Het zijn de afgeschreven busjes en voertuigen die een tweede loopbaan kregen, als camper of foodtruck. Meestal maken ze dan voor het eerst echt kilometers, alsof ze pas gaan rijden als het niet meer hoeft.

Doedelzak

De hongersnood van 1840 bracht veel Ieren naar de USA. Daar werkten ze in gevaarlijke beroepen als de brandweer. Op begrafenissen eerden ze hun Keltische afkomst door het bespelen van doedelzakken, wat ook voor niet-Ieren standaard gebruik werd in de FDNY. En nog steeds is.

Rust

Sommige brandweersporen vind je in Stavoren. We liepen langs en ik moest hem even proberen. Terwijl ik daar zat dacht ik aan de belangrijkste les uit de frontlinie: los op tijd af. Da’s precies wat ik doe, na een maandje ultrakorte brandweerverhalen. Vanaf morgen weer andere.


UKV uit andere maanden 2021

UKV september 2021

Leestijd: 10 minuten

Met deze pagina UKV september 2021 begint het vierde kwartaal ultrakorte verhalen. In januari 2021 ben ik begonnen met de UKV. Elke dag een verhaaltje van 280 tekens, gebaseerd op een ervaring, een overdenking of iets wat ik ergens las. Een dagboek van oude en nieuwe (verzonnen) herinneringen.

Die UKV plaats ik op twitter, als een vorm van twitteratuur. Soms past het niet in één tweet, dan maak ik een klein draadje. Op deze pagina vind je alle ultrakorte verhalen van september 2021, met bij elke UKV een foto uit eigen Iphone. Helemaal onderaan vind je linkjes naar de UKV uit andere maanden.

Eerste week UKV september 2021

De eerste week van september is ook de eerste werkweek na de zomer. Nederland had er weinig zin in en maakte zich liever massaal druk over het Nederlands elftal en de Formule 1 op Zandvoort.

Begraafplaats

Toen we op het dorpje aanliepen zagen we van afstand het gele kerkje al boven de heggen uitsteken. Dichterbij gekomen bleek er een begraafplaats te liggen, met een ietwat vreemd aandoend bord over spelende kinderen. Het was niet ondenkbaar dat The Adams Family hier tegenwoordig woonde.

Sprinkhaan

In de auto onderweg naar nergens ontwaarde ik in de buitenspiegel een groen beest. Sprinkhaan. Die laat zo wel los, dacht ik en gaf gas. Maar hij bleef kranig zitten. Uiteindelijk reed ik maar naar een parkeerplaats langs de snelweg, om de verstekeling uit te laten checken.

Spin

Het journaal vertelde dat het spinnenseizoen was aangebroken. Het werd gebracht als groot nieuws. Terwijl iedereen die af en toe eens om zich heen kijkt dat al lang wist. De spin weefde ondertussen rustig door. Of er echt een insectentekort was merkte hen dan later wel weer.

Niet weten

We zaten op een boot bij Loosdrecht. Met weer, maar geen weer dat wist het wilde. Er was zon, er was wolk, er was wind. Er was tijd en ruimte, veel ruimte. En wij waren er, wij dreven, niet ergens heen. Tenminste, niet dat ik wist. Soms is niet weten het mooiste dat er is.

Gids

In Star Trek helpt Chakotay de guiding animal van Janeway te vinden. Geen idee of dat zinvol is, maar kwaad kan het volgens mij ook niet. Kies er dus liever nu al eentje die bij je past, om te voorkomen dat je in een onbewaakt ogenblik wordt afgepoeierd met een muis of zo.

Dancing Queen

Ze droeg een wit jurkje dat uitwaaierde als een tutu met pianotoetsen. Voor haar een muziekmachien vermomd als VW busje, waar Dancing Queen uit schalde. Dansend zong ze mee, alleen voor een leeg winkelcentrum. Men moet nooit vergeten dat elke grote reis met één stapje begint.

Kleurloos

Ergens in Nederland hangt dit bord. Bij een uitruk zullen de LED-jes wel gaan branden, denk ik. Ik liep er langs en bedacht me hoe symbolisch het ding is: als je uitrukt mag het licht aan, verder lekker kleurloos blijven hangen. Maar het hóéft niet: aanwezigheid is een keuze

Tweede week UKV september 2021

De week waarin Louis van Gaal terugkeerde en het Nederlands elftal met 6-1 Turkije versloeg. En Max won op Zandvoort.

Weersvoorspeller

Het KNMI vond 2021 een normale zomer, wat aantoont dat zelfs gemiddeld weer voorspellen lastig is. Wij hebben onze eigen meteoroloog; in een normale zomer zoekt ze de schaduw op, in deze koude het zonlicht. Als je het gemiddeld weer wilt weten, kijk dan waar de kat ligt.

Gemberneutraal

In juni schreef ik een #UKV over ontspruitende gember die ik in de tuin had geplant. Hij is lekker doorgegroeid maar hij blijkt niet winterhard. Dus eerdaags graaf ik hem uit en plaats hem binnen. Het zal de gember worst wezen, maar het voelt toch of zijn vrijheid wordt ontnomen.

Vooral doorgaan

Ooit was de gevleugelde uitdrukking van Barry Stevens aanleiding voor een grap of flauwe opmerking. Maar dat was toen, lang geleden. Inmiddels weet ik beter en is het één van de beste adviezen die ik ken: Vooral doorgaan. Aan het eind van de tunnel is er altijd de hoop

9/11

In 2012 liepen we langs voormalig ground zero en de brandweerpost die er naast ligt. Aan de muur hangt een indrukwekkende plaquette: ‘dedicated to those who fell and to those who carry on.’ Dat laatste ontroerde me; we moeten misschien vaker stil staan bij those who carry on

Nantes

Op 5 augustus 2000 ontving de cher Frère Bernard een kaartje uit zonnig Nantes, met daarop de geruststellende woorden dat hij bien present was in de harten en gebeden van Beatrice, Suzanne, Odile en Cyril. De ontmoeting met zijn Franciscaanse familie had hen met vreugde vervuld, zo las ik glimlachend. Er bleef nu nog één vraag over: où est Bernard?

Tijdcapsule

Voor het monument van de Wilhelminasluis bij Andel ligt een tijdcapsule. ‘Groet uit het Verleden. Deze kluis mag niet worden geopend voor 18 augustus 2104.’ Over 83 jaar bikken de kinderen van Amalia het ding in stukken, eruit komt de bronzen middelvinger van de oude Bernhard

Dodge

De kale man in korte broek reed zijn Dodge een paar meter naar voren en gaf grijnzend gas. De V8 brulde als een beest toen oma giechelend achter haar looprek richting de auto kwam. Een keukentrapje stond al klaar. Zondag stukje rijden met oma in je nieuwe Ram; onbetaalbaar.

Derde week UKV september 2021

Een verlaat weekje nazomer die niet zo zonnig eindigde voor Kaag en Bijleveld: die kregen een motie van afkeuring aan de broek over hun Afghanistanbeleid en traden af. Eerst de één, toen de ander. Zelfs in de epiloog ontbrak de regie.

Monument

In WOII stond bij Harderwijk afweergeschut dat veel geallieerde vliegtuigen naar beneden heeft gehaald. Ter herdenking van de 117 gesneuvelde vliegers is dit monument in het Veluwemeer geplaatst. Minder oorlog zal er niet van komen, maar het is wel een beeld dat je bijblijft.

Herinnering

Herinneringen zijn als voetstappen in de sneeuw. Alleen vers zijn ze te volgen. Daarna loopt iedereen er overheen en is er geen touw meer aan vast te knopen; dikke slierten, richtingloos slingerend. Uiteindelijk verdwijnen ze helemaal en weet je nog vaag dat je er ooit was.

Eenhoorn

Op een dag zag ik een eenhoorn liggen in een watertje vlak bij mijn werk. Er waren mensen die zeiden dat ie nep was. Aan hen vroeg ik hoe een echte eenhoorn er dan uitziet, of ze er wel eens één hadden gezien in het wild. Niemand, natuurlijk. Dus dit is hem voorlopig gewoon.

Jonas

Het verhaal van Jonas en de walvis gaat eigenlijk niet over Jonas en de walvis, maar over een keerpunt in je leven waarop je besluit de boel totaal anders aan te pakken. Kennelijk heb je er een ingrijpende gebeurtenis voor nodig. Is een motie van afkeuring ingrijpend genoeg?

Schiphol

Vandaag bestaat Schiphol 105 jaar, twintig daarvan was ik er bij. Er is veel veranderd in die tijd, maar wat altijd hetzelfde bleef is die nerveuze spanning van de reiziger vlak voor vertrek. Een uitzicht naar een andere wereld en het avontuur, opeens dichterbij dan je dacht.

Duizend woorden

De fotograaf liep over de dijk, het statief achteloos op de schouder. Hij had er stevig de pas in. In zijn hoofd zaten meer dan duizend woorden waar hij een beeld van wilde maken. Haast was geboden, want met woorden weet je het nooit. Het zijn er al gauw te veel of te weinig.

Bosbrandweer

In 1954 installeerde het Bosschap de Commissie Bosbrandweer, het hoogste college voor de bosbrandbestrijding. Vele regionale organisaties deden er aan mee, waaronder bosbrandweerkringen. Als je goed kijkt is dat verleden nog steeds zichtbaar, zoals bij de Rosmolen in Oostrum

Vierde week UKV september 2021

Prinsjesdag en de algemene politieke beschouwingen als prelude op de formatie, Mona Keijzer wordt op staande voet ontslagen en het corona paspoort wordt verplicht bij bezoek aan café en theather. En de politiek, zij rommelt door…….

Hoorn

Soms is het net of je in een schilderij loopt. Zoals in Hoorn, na een week strenge vorst. Er scheen een waterig zonnetje, dat lange schaduwen wierp over de haven. Plots leek het de 17e eeuw en meende ik in de verte De Boeselaere te horen roepen, waar zijn kaasplankje bleef.

Mussen

Het gaat niet goed met de mus, las ik. Sinds 1990 is het aantal paren gehalveerd en dat komt door de voedselbeschikbaarheid. Op terras merk je daar niets van. Nog voor de bestelling is gebracht zitten er al 7 op hun kans te wachten. In 1990 zouden dat er dus 14 zijn geweest.

Windmolen

Don Quichot dacht dat windmolens reuzen waren die het op hem hadden voorzien. ‘Kiest niet het hazenpad, laffe, verachtelijke schepsels, want het is maar één ridder die u aanvalt.’ Dat was 400 jaar geleden. Benieuwd wat de oude ridder van de huidige windmolens had gevonden.

Alpine

In 1968 verscheen de Alpine A110. Een stuiterbak van 800 kilo die zo’n 220 km/u uit 78 pk wist te persen. Het is kunst met een grote K. Dat zie je terug in de prijs. Een tonnetje is niet ongewoon. Voor hen die deze Kunst voor mij kaapten: moge de wandelende nier uw deel zijn

Temba

In een slootje aan de Spoorsingel in Rotterdam had een Nijlgans zijn kamp opgeslagen. Het was overduidelijk een strategische keuze: op een klein eilandje onder een stenen beeld met grote afwerende armen. Dit was geen nestkast, maar een nestgast. ‘Temba, his arms wide open.’

Begrip

In de trein zaten twee meisjes te praten over scheikunde. Ondanks de mondkapjes was het goed te volgen. De ene oreerde over Ferro 2+ en 3+ waarop de ander steeds grotere vraagtekens in haar ogen kreeg. ‘Het is moeilijke stof’, zei de ene, ‘ik snap dat je het niet begrijpt.’

Vluchten

Vandaag 50 jaar geleden kwamen er 11 gasten om het leven bij een brand in het Silveren Seepaerd te Eindhoven. Ik weet van dit soort ongevallen en toch houd ik het vertrouwen in de veiligheid van hotels. Hoewel ik het soms toch wel een hele lange gang vind om door te vluchten

September

September, de zon komt niet meer van boven maar van opzij. De schaduwen worden lang en projecteren de letters van het bier in je glas. Allengs zal het donker worden, regenen gaan, stormen. Raar, met het verstrijken van de jaren worden de winters langer en de zomers korter.

Verdrietig

De gangen op de luchthaven vulden zich langzaam weer met reizigers. Voor mij liep een extended familie rondom een nogal dikke vrouw. Ze riep iets tegen een klein jongetje dat schaterend wegrende en zich verwachtingsvol verstopte achter een banier. ‘Godverdomme, ik kan nauwelijks lopen’, hoorde ik haar zeggen. Ze beende op haar zoontje af. Bruusk trok ze hem aan de arm achter zijn verstopplek vandaan, waarop het ventje hartverscheurend begon te huilen. En daar werd ik nou zo verdrietig van.


UKV uit andere maanden 2021

Zuiderzeepad Fotoboek

Leestijd: 10 minuten

Het Zuiderzeepad is met 490 kilometer één van de langste wandelpaden van Nederland. Wij deden er ruim twee jaar over om het pad volledig af te lopen. We begonnen in Harderwijk, december 2018, en in augustus 2021 finishten we in Ossenzijl. In dit Zuiderzeepad Fotoboek geef ik een indruk van wat je onderweg allemaal tegenkomt. Dat is veel, heel veel. Daarom dus een selectie aan de hand van een paar thema’s die ik exemplarisch vind voor het Zuiderzeepad.

Schapen, overal schapen

Ik geloof niet dat er op enig ander wandelpad in Nederland zo veel schapen voorkomen als op het Zuiderzeepad. Ze staan overal, in weitjes en velden, maar vooral op de vele grasdijken langs het water. Meestal wordt je volledig genegeerd en loop je er gewoon tussendoor, slalommend tussen alle drollen en keutels. Maar soms komt er één op je af, zoals deze, die luidkeels tegen je gaat staan mekkeren. Gewoon doorlopen is dan het devies; de kans dat er stiekem een wolf in zit is buitengewoon klein.

Afsluitdijk

De meest indrukwekkende route op het Zuiderzeepad is die over de Afsluitdijk. Het was één van de eerste tochten die we liepen, in maart 2019. Snel ingepland omdat het fietspad over de dijk daarna voor jaren gesloten zou worden in verband met werkzaamheden.

In de laatste planning gaat het fietspad trouwens pas weer eind 2025 open. Het was ook de langste etappe die we liepen: inclusief aanlooproute stond er aan het eind van de middag dik 33 kilometer op de teller. Wel gewoon rechtdoor allemaal, dus de kans dat je verkeerd loopt is minimaal. Je moet ook je zegeningen tellen.

Weer en Wind

Het Zuiderzeepad is door zijn vorm en ligging nogal gevoelig voor weer. Dat is meestal geen probleem, maar soms kom je terecht in noodweer zonder dekking. Dan is de juiste kleding van belang. Ga dus niet onvoorbereid op pad, zelfs niet als de zon uitbundig schijnt. Zonder zonnekletsj kom je terug als een kreeft.

Handige tip: check voor vertrek de windrichting en pas daar de richting van je route op aan; loop met de wind in de rug, als het een beetje kan. Na 20 kilometer tegenwind tuten de oren en hoor je de Zuiderzee nog dagen klotsen.

Zuiderzeestadjes

Tussen alle dijken en vlaktes van het Zuiderzeepad door liggen vele kleine stadjes met een roemrucht verleden in de scheepvaart en visserij. Dat is niet altijd direct duidelijk, zoals in Blokzijl, dat tussen weilanden in ligt. Maar dat is het heden, na de inpoldering. Ooit lag het aan zee.

Als er één ding is dat je gaat beseffen na het lopen van het Zuiderzeepad, is dat heel veel plekken genadeloos afgesloten zijn geraakt van hun eigen geschiedenis. Met de aanleg van de Afsluitdijk is er voor hen een soort schisma ontstaan tussen heden en verleden, waarbij we niet moeten vergeten dat de inpoldering niet alleen veel gebracht, maar ook genomen heeft.

Niet zelden heb ik me trouwens afgevraagd op de verschillende routes of het anno 2021 überhaupt nog zou lukken om zo’n megaproject als de Afsluitdijk voor elkaar te krijgen. Hoe dan ook, het is een genot om de oude stadjes te bezoeken. En wie weet, zijn ze juist zo goed geconserveerd gebleven door de afsluiting van de Zuiderzee.

Rampen

De stormvloed van 13 en 14 januari 1916 en de hongersnood van 1918 gaven de doorslag in het aannemen van de Zuiderzeewet. Dat was een raamwet die bepaalde dat de Zuiderzee zou worden afgesloten op kosten van de Staat en dat er extra landbouwgronden moesten worden aangelegd. In 1927 werd met de aanleg begonnen en in 1932 was het klaar.

De meerwaarde van de Afsluitdijk werd duidelijk tijdens de stormvloed in 1953. Waar zich in Zeeland een ramp voltrok, bleef het rondom het IJsselmeer beheersbaar. Langs het Zuiderzeepad wordt op veel plaatsen aandacht besteed aan de watersnoden die zich daar hebben voltrokken.

Daarnaast zijn er vele monumenten opgericht voor neergestorte vliegtuigen uit de Tweede Wereldoorlog. Die combinatie van geschiedschrijving met lopen maakt het Zuiderzeepad ook een interessante wandeltocht. Geen wandelcoaching, maar wandelteaching.

Recreatie

We zijn niet heel veel andere wandelaars tegengekomen in de twee jaar die wij over het Zuiderzeepad deden. Wel heel veel andere recreatie, opvallend vaak in clubverband: autoclubs, brommerclubs en botenclubs, als het je comfortabel langs de Zuiderzee vervoert is alles prima, lijkt het. Eigenlijk is de Zuiderzee het grootste openluchtpark van Nederland. En je mag er nog gratis in ook.

Schilderijen

Ikzelf schiet slechts plaatjes met mijn Iphone, maar voor de echte fotograaf is de inspiratie rond het Zuiderzeepad onuitputtelijk. Grote vergezichten met kleine hoekjes, wolkenluchten en water, je maakt zonder veel moeite de prachtigste foto’s. Als je op de foto’s klikt, worden ze groter.

Windmolens

Het Zuiderzeepad leidt je niet alleen langs de geschiedenis, maar ook langs de toekomst. Overal verschijnen windmolenparken. Onafzienbare rijen hoge propellors, klakkeloos langs elkaar geplaatst in kennelijke fantasieopstellingen, vervuilen het zicht op de horizon. En er is geen molen die zo snel draait als zijn buurman, dus het is eigenlijk één grote chaos. Dat geeft op sommige plekken een onrustig beeld, diepzinnig in de verte staren is er niet meer bij omdat er zelfs in je ooghoek altijd wat beweegt. Misschien dat we er ooit aan wennen, maar voorlopig denk ik dat het eerst erger wordt voordat het verbetert.

Vestingen

Omdat al die stadjes ooit aan zee lagen, hadden ze vaak ook een strategische functie in de landsverdediging. Er zijn nog diverse kastelen en versterkingswerken bewaard gebleven langs het Zuiderzeepad. Ook dat levert vaak mooie plaatjes op, zeker met de juiste wolkenlucht erboven.

Monumenten

Datzelfde geldt voor monumentale bouwwerken als vuurtorens en stoomgemalen. Ook de Hollandse Waterlinie kom je er op vele plekken tegen, vooral rondom Amsterdam natuurlijk, zoals in Naarden Vesting.

Diezelfde waterlinie leidde overigens tot verzet van Wilhelmina tegen de Zuiderzeewet, omdat ze bang was dat tijdens oorlog de boel te langzaam onder water zou lopen. Dat oorlogen sinds 1914 ook met vliegtuigen werden uitgevoerd was haar waarschijnlijk ontgaan.

Vlaktes

Tussen alle stadjes, clubs, vestingen en monumenten door is er vooral ook heel veel niets. Grote vlaktes met niets dan weiland, water of in bijzondere gevallen, ijs. Soms loop je uren door zo’n vlakte zonder iets tegen te komen. Ook geen horeca dus. Zorg er daarom voor dat je altijd voldoende eten en drinken meeneemt om een wandeldag door te komen.

Weer en wind is er daarentegen altijd wel, ook in het niets, maar daar had ik het al over gehad. Vaak kom je ook schapen tegen in het niets, of natuur, maar zelden allebei tegelijk. Als je dus geen schapen ziet, is er een grote kans op natuur. Kleine natuur weliswaar, maar daarom niet minder mooi.

Natuur

Wij liepen het Zuiderzeepad door zo’n beetje alle jaargetijden heen. Dan zie je de natuur ook steeds in verandering: bloemen, paddestoelen, vlinders, je komt onderweg van alles tegen. Inclusief zwermen lieveheersbeestjes. En muggen, een kleine sanitaire stop in de bosjes naast het pad door de Weerribben leidde tot meer dan twintig muggensteken in enkele seconden, gevolgd door dagenlange jeuk. U is gewaarschuwd.

Lange Enden

Is het dan alleen maar mooi op het Zuiderzeepad? Nee, dat is ook niet waar. Er zijn routes waar je kilometers lang op een kaarsrechte grasdijk loopt, dwars door het niets, met alleen maar schapen of lang gras tot je middel. Dat zijn taaie stukken, zeker als het weer en de wind ook extremer zijn dan gemiddeld. Dan is het naast heel lang, ook heel nat of heel heet.

Toch is dat ook tegelijkertijd weer mooi; het zijn goede oefeningen in de Stoa, leren om er niets van te vinden en te accepteren dat je er niet over gaat. Of vrij naar Carl Jung: ‘everything that irritates us about others and certain places can lead us to an understanding of ourselves.’ Zo is het ook nog een keer.

Tips op een rijtje

Het Zuiderzeepad is niet het eerste LAW-pad dat we liepen. Ook het Pieterpad, het Hanzestedenpad en het Limespad hebben we afgerond. Toch leerden we dat het Zuiderzeepad enkele eigenaardigheden heeft. Sommigen kwamen al voorbij in dit blog, maar hier alle tips op een rijtje.

  • Diverse plekken van het Zuiderzeepad zijn moeilijk bereikbaar met het OV en in het weekend soms helemaal niet. Aanrijtijden van anderhalf uur met de auto en daarna nog eens anderhalf uur in bussen met drie overstappen komen voor. Goed plannen is dus essentieel.
  • Let op de wind. Als het even kan adviseer ik die in de rug te houden. Ook daar moet je in je planning dus rekening mee houden.
  • Zorg ervoor dat je je benen volledig kan afschermen tegen hoog gras en brandnetels, met name over de dijken. Dat bespaart striemen, jeuk en vooral tekenbeten. Het is niet heel hip, maar handig zijn afritsbare pijpen wel.
  • Neem voldoende eten en drinken mee. Op de Lange Enden en in de Vlaktes is er alleen het grote niets.
  • Zorg ervoor dat je telefoon goed opgeladen is en neem eventueel een powerbank mee. Er zijn veel werkzaamheden aan dijken en soms moet je behoorlijk omlopen. Dan is het wel lekker dat je een routeplanner op je phone hebt.
  • Wees argwanend bij moerasachtige stukken in een natte zomer zoals die van 2021. Hordes muggen liggen in hinderlagen te wachten om je lek te steken. Dat kunnen ze door je kleding heen, is onze ervaring. Wij zijn op sommige plekken met de routeplanner van het officiële traject afgeweken.
  • Als je budget het toelaat is het leuk om meerdaagse wandeltochten met overnachting te plannen rondom de Zuiderzeestadjes. Wij verbleven onder andere in Enkhuizen en Stavoren. Dat heeft echt meerwaarde in de beleving van het Zuiderzeepad.

Het Zuiderzeepad is al met al een mooie uitdaging. Het kost even wat, maar het brengt je ook veel. Veel plezier!

UKV augustus 2021

Leestijd: 10 minuten

Met deze pagina UKV augustus 2021 zijn we al weer op de helft van het derde kwartaal ultrakorte verhalen. In januari 2021 ben ik begonnen met de UKV. Elke dag een verhaaltje van 280 tekens, gebaseerd op een ervaring, een overdenking of iets wat ik ergens las. Een dagboek van oude en nieuwe (verzonnen) herinneringen.

Die UKV plaats ik op twitter, als een vorm van twitteratuur. Soms past het niet in één tweet, dan maak ik een klein draadje. Op deze pagina vind je alle ultrakorte verhalen van augustus 2021, met bij elk UKV een foto uit eigen Iphone. Helemaal onderaan vind je linkjes naar de UKV uit andere maanden.

Eerste week UKV augustus 2021

De olympische spelen zijn in volle gang. Na een dramatische start zijn er toch mooie successen, zoals die van Kieran Badloe en Annemiek van Vleuten. Het weer is daarentegen niet best. De ene stortbui na het andere onweer.

Grutto

Een collega vertelde mij glunderend dat hij vogelaar is geworden. Trots liet hij foto’s zien van een visarend. Ik vind dat stiekem ook leuk, vogels fotograferen, maar met een phone is het eigenlijk niet te doen. Tenzij er eentje op een paal gaat staan poseren, dan weer wel.

Zonder titel

In het Dordrechts Museum was een tentoonstelling over bomen. Daar hing dit opvallend werk van Erik Andriesse, Nieuwe Wilde en schilder van de natuur. In 1993 overleed hij, pas 35 jaar oud. Een natuurlijke dood, lees ik op internet. Hij zou het vast zelf geschilderd willen hebben.

Wildrooster

Zowel Machiavelli als Sun Tzu wijzen er op dat je een tegenstander in verloren positie niet het gevoel moet geven dat er niets meer te verliezen is. Onvermoede krachten maken het je dan onnodig lastig. Zorg dus voor een tactische nooduitgang, soms kan dat heel praktisch.

Passie

‘Als de vos de passie preekt, boer let op je kippen’. Aan dat oude spreekwoord moest ik denken toen deze week Philipp Morris aankondigde te willen stoppen met de sigaret. In flonkerend neonlicht stond de vervanging al klaar; de scooter glom er blauw bij, met een rood randje.

Freudiaans

Vorig jaar was het te droog, dit jaar te nat. Naaktslakken glijden in pelotonsverband door tuinen en, augustus pas, de paddestoelen komen alweer op. Geen idee waar het vandaan komt, maar de boleten, zwammen en elfenbankjes rakelen toch regelmatig freudiaanse associaties op.

Master of Puppets

Op een paal in het weiland brabbelde de Master of Puppets een liedje voor zich uit. ‘Meester van poppen, ik trek aan je touwtjes. Je geest verdraaien en je dromen verpletteren. Verblind door mij, je kan niets zien. Noem gewoon mijn naam, want ik hoor je schreeuwen. Meester!’

Kop in ‘t Zand

“Ik weet niet of het ook met gras lukt,” zei de struisvogel tegen de geit.

“Laat nou gewoon zien hoe je het doet, dan komt de rest later wel.”

“Goed, eerst kies je een plekje uit.”

“Zo?”

“Nee, zo. Kom, we doen het wel samen.”

“Of zullen we toch maar eerst zand gaan zoeken?”

Tweede week UKV augustus 2021

Het regent. Water en olympische medailles. Besmettingen, alhoewel op retour nog steeds duizenden per dag. Tijd voor vakantie

Poepen aan zee

Daar komt mijn drol al aan

voel ik vanaf het strand

Schijten in het zand

Is voor mij nu wel gedaan

Want de letters van je naam

Blijven in het zand niet staan

Dus letter ik nu poep

In een dixi op de stoep

Maar de wetten van de darm

sloegen te laat alarm

vanaf nu heet je fluff

Aviateur

Ontelbare keren liep ik langs dit beeld tegenover de Brandweeracademie, voor ik zag dat het gewijd was aan Clement van Maasdijk, den eersten Nederlandschen Aviateur. Tevens het eerste slachtoffer in de burgerluchtvaart, in 1910 neergestort op de Warnsbornse heide, iets verderop.

Slurk

Heel soms, als de hemel in vuur & vlam staat, stel ik mij de brandweerengelen voor die daar uitbreiding voorkomen. Met de straalpijp fier voor de borst en de vleugels golvend op de rug houden ze het zwerk veilig. Daarna een potje ballen met de slurk, oud tegen jong met Harry

Ossuarium

Het Ossuarium van Douaumant bevat de beenderen van 130.000 soldaten uit WW1. Door kleine raampjes kan je hun botten en schedels zien liggen, fotograferen zelfs. Binnenin het gebouw is het maken van foto’s echter verboden. Vreemd. Soms moet je een regel dan gewoon omdraaien.

Doemsdag

Gisteren was het doemsdag. Volgens enkelen onder ons zijn er nu miljoenen doden gevallen. Aan hen is dit #UKV niet besteed. Wat ik me desondanks afvraag: zou een willekeurig beest als de zwaan ook gemicrowaved zijn? Of maakt die zich vooral zorgen over de toenemende vossenstand?

K. Schippers

In mijn boekenkast staan de werken van A.L. Snijders en K. Schippers gebroederlijk naast elkaar met zijn zesentwintigen. De boeken van Snijders waren al wees, die van Schippers werden dat vandaag. Langzaam maar zeker wordt mijn kast een verzameling van nogal dode schrijvers.

Trans

Op deze #Caturday ging poes opeens helemaal los op de Men’s Tea. Rollend over de grond, intens tevreden zakjes scheurend, een kluwen spinnende pootjes, kwam daar toch ineens die ene vraag op: hadden wij een poes in een verkeerd lichaam? Was hij/zij liever een kater geweest?

Derde week UKV augustus 2021

Het is vakantie, maar aan het weer is dat niet te merken. Amerika trekt zich abrupt terug uit Afghanistan en de Taliban nemen de boel in een paar dagen weer in. Westerse regeringen zeggen verrast te zijn, wat dan mij weer verrast. Ooit was regeren vooruitzien, nu is het nog slechts terugkijken met de kennis van nu.

Aan de pomp

Hij stond aan de pomp zoals de pompbediener dat doet. Zijn oog op de slang, kijken of de druk op niveau blijft. En zijn oor aan het machien, luisteren of alle brom en piep klinkt zoals altijd. Dat er uit deze pomp toevallig bier kwam deed verder helemaal niets ter zake.

Vakantie

Om van Medemblik naar Enkhuizen te lopen gingen we eerst van Enkhuizen naar Medemblik, met de trein en bus. Daar aangekomen was het nat, winderig en koud. Enkelen haastten zich naar hun rondvaartboot. Vakantie is niet iets wat is, maar wat je ervan maakt. Zoals bijna alles.

Nieuws aan huis

In een monumentaal stadje in Noord Holland brengen ze het nieuws live, huis aan huis. De journalist van dienst toert rond in zijn autootje en als er nieuw nieuws is, rijdt hij langs de abonnees, belt aan en doet direct mondeling verslag van de feiten. “114 vertelt het hier.”

Koebrug

Ergens langs het IJsselmeer stond een man in zijn boot te scheppen. Ooit had hij gehoord dat de koebrug het laagste dek in een schip moest zijn en dat wilde hij wel eens zien. Daarom besloot hij door te graven tot het water omhoog kwam. Dieper dan dat kon je vast niet komen.

Max Liebermann schildert

Er wordt wel gedacht dat Max Liebermann hier een zelfportret maakt, kijkend in een spiegel. Maar dat is niet zo; hij schildert jou, nietsvermoedende passant. In zijn oude huis aan de Wannsee verschijnt naar men zegt zo elke dag een schilderij, maar niemand die het ooit zag

Short op de Skelter

Woedend liep Willem op Bernhard af. ‘Waarom heb jij mijn skelter te koop gezet?’ schreeuwde hij.

‘Technisch gesproken heb ik niet je skelter te koop gezet, maar het recht hem te verkopen.’

‘Huh?’

‘Ik kijk of er veel mensen zijn die interesse hebben in jouw skelter, en als dat zo is, verkoop ik het recht om jouw skelter te verkopen aan de hoogstbiedende.’

‘MAAR HET IS MIJN SKELTER!!’

‘Tja, dat is dan een probleem tussen jou en de verkoper. Daar bemoei ik me niet mee.’

Grijze golf

Het regende, lang. Toeristen liepen soppend de winkeltjes in het centrum af. Rond half drie loste een bus uit Deventer een grijze golf kleine vrouwtjes met korte gemakskapsels en kleurige regenjasjes, die kwekkend de brocantes innamen. Het bleef nog lang onrustig in Doesburg.

Vierde week UKV augustus 2021

Er veranderde helemaal niets. Misschien komt het door augustus.

Nighthawks

Edward Hopper bij Herman Brood hangt sinds kort aan de muur. Formaat ansichtkaart. Nighthawks is misschien wel het meest geciteerde schilderij ooit, logisch dus dat ook Brood een eigen versie maakte. Komt gelijk de vraag op hoe Herman Brood bij Edward Hopper er uit zou zien.

Koningslinde

Langs het Tjeukemeer staat een Koningslinde. The only tree in the village, ter ere van Z.K.H. Koning Willem Alexander en Koningin Maxima, zegt het begeleidend bordje. Jammer dat de Kliko dan weer een gele deksel heeft en geen oranje. Het zijn de details die het hem doen.

Dirigent

In 1907 nam Pieter Aafjes het stokje over van Otto Borgstein, vigerend dirigent van het Culemborgs Harmonieorkest. Ik had daar geen weet van, tot ik langs de buste liep van Pieter op het Waterliniepad. Typisch een dirigent, dacht ik, geen idee wat er achter zijn rug gebeurt.

Ouderen

Vlak voor het centrum van Oudemirdum werden wij gewaarschuwd voor ouderen. Zouden ze gevaarlijk zijn? Plotseling de weg oversteken? Dat bleef onduidelijk. Iets verderop in Nijemirdum zochten we naar een waarschuwingsbord voor nieuwelingen, maar dat konden we niet vinden.

Tillefonne

De Tillefonne is een oud kerkepad bij Workum. Al in 1564 beschreven als een combinatie van tille (bruggetje) en fonne (kalfjeswei). Tille staat voor verbinden en kalfjes voor kletsen; pas later kwamen er koetjes bij. Het is duidelijk, de telefoon is een Friese uitvinding

Lieveheersbeest

Als de bladluis floreert, zwermt het lieveheersbeest er op los. Omhoog vliegt ie, maar niemand weet waarom ze dat in Godsnaam met z’n allen tegelijk doen. Walmend storten ze zich massaal op het strand; tussen tenen, in haren en onder oksels, knisperend gaan ze er verloren.

Zeepaardmeisje

Vlak voor zonsondergang in Stavoren werd de aandacht getrokken door een mij onbekend fenomeen. Een jonge vrouw ging in galop door de vloedlijn op een stokpaard, die ze vervolgens aan de volgende gaf. Ze droegen geen rijlaarzen, toch denk ik dat het zeepaardenmeisjes zijn

Stuurlui

De beste stuurlui aan wal hebben het niet meer zo makkelijk als vroeger. Door social media is het meer dan een dagtaak geworden om alles beter te weten. In Medemblik maakten ze daarom dit beeld met de beste stand-in aan wal. Kunnen de stuurlui zelf iets nuttigers gaan doen.

Engel van Culemborg

Bij de spoorbrug van Culemborg staat een ding dat bij nadere inspectie een kunstwerk bleek te zijn. Dat leidde ik af van een tekstbordje. ‘Een monument van steen en staal, onzichtbaar staat de mens centraal.’ Vooral dat laatste was goed gelukt, er was geen mens te bekennen.

Kreeft

Middenin het bos kwamen we een Amerikaanse zoetwaterkreeft tegen. Hij knisperde over het pad richting een paar bomen en verdween ergens in het groen. Waarschijnlijk om iets invasiefs te gaan doen, want daar staat ie om bekend. Nieuw was dat zulks nu ook in het bos gebeurde


UKV uit andere maanden van 2021

« Oudere berichten

© 2024 Rizoomes

Thema gemaakt door Anders NorenBoven ↑