The Unpeace Playlist is de soundtrack van de Staat van Onvree. Hij bestaat uit Sixteen Stones, 16 nummers van The Rolling Stones, die op één of andere manier uiting geven aan gevoelens van verwarring en polarisatie, dreiging en misstanden maar ook berusting en melancholie. Geschreven tussen 1968 en 1981, maar nog steeds relevant.
En hoewel het niet direct over fysieke rampen gaat, plaats ik deze lijst wel in de categorie van de disastersongs. Omdat hybride dreigingen, klimaatrisico’s en polarisatie wel degelijk rampzalige gevolgen hebben voor een samenleving, zoals ik in deze wandergids over de Staat van Onvree betoog.
Dat de Unpeace Playlist opgebouwd is rondom de Stones is eigenlijk toeval. Via het Bloemterras was ik onder andere gestuit op Fingerprint File en daar viel mij de claustrofobische tekst gelijk op. Van daaruit ging ik zoeken naar andere nummers van de Stones die op één of andere manier iets vertolken van het geluid van onvree.
Dat bleken er meer te zijn dan ik had gedacht en het allermooiste is, het zijn stuk voor stuk prachtige songs en samen eigenlijk een hele fijne afspeellijst: The Unpeace Playlist. Anderhalf uur die voorbij vliegt met minder bekende liedjes van de Stones.
Gelukkig kan hij op repeat.
Gimme Shelter
Gimme Shelter trapt de Unpeace Playlist af. Indertijd geschreven tegen de achtergrond van de Vietnamoorlog en de sociale onrust van de late jaren ’60, maar net zo goed passend op de situatie van nu, anno 2025. Ellende is just a shot away.
Ooh, see the fire is sweepin’
Our streets today
Burns like a red coal carpet
Mad bull lost its way
Rape, murder, it’s just a shot away
Street Fighting Man
Street fighting man is de weerslag van de studentenprotesten in 1968. Mick Jagger deed mee aan zo’n demonstratie in London, maar concludeerde dat een poor boy als hij niet veel anders kon doen dan ‘sing for a rock ’n roll band’.
Waarschijnlijk is dat niet genoeg om de polarisatie van demonstraties niet uit te laten lopen op een burgeroorlog. Want ook dat is hybride oorlogsvoering: het opstoken van bevolkingsgroepen tegen elkaar. Waarom zou je je eigen soldaten inzetten als een land zichzelf destabiliseert?
Everywhere I hear the sound
Of marching, charging feet, boy
‘Cause summer’s here and the time is right
For fighting in the street, boy
Fingerprint File
Fingerprint file kwam uit na de ontknoping van het Watergate schandaal in 1974. De Stones hadden eind jaren 60 zelf ook genoeg van doen gehad met de FBI, die hen zagen als een stelletje subversieve drugsverslaafden.
Uit de tekst blijkt een diep wantrouwen tegen overheidssurveillance en -controle over burgers. Eén van hun eerste experimenten met funk en dance, ruim knipogend naar Sly & The Family Stone.
Fingerprint file, you bring me down
Keep me running
You keep me on the ground
Know my moves
Way ahead of time
Listening to me
On your satellite
No Use In Crying
No use in crying verscheen in 1981. Het is een typische blues ballad over de pijn van afscheid nemen. Meestal geïnterpreteerd als het einde van een liefde, maar net zo makkelijk kun je het zien als afstand nemen van de wereld zoals we die kenden en van bondgenoot Amerika. Beiden komen niet meer terug.
Voor de liefhebbers: dit is een van de weinige songs waar Ron Wood ook de credits van kreeg. Hij werd echter nooit live gespeeld, of daar een verband tussen bestaat is mij niet bekend.
Standing at the station
And gazing down the track
There ain’t no train coming baby
I ain’t never, never coming back
Hand of Fate
Hand of fate is volgens Mick Jagger een narrative, het verhaal van een ‘Southern murder’. Maar het is ook een tekst die veronderstelt dat je weinig invloed hebt op de loop der gebeurtenissen.
Jij kiest niet alleen jouw vijanden uit, je vijanden kiezen ook jou. En dat hoeven niet perse dezelfde te zijn, mogelijk leidend tot verwarring. Gelukkig is er dan altijd nog de Stoa; want ondanks alles ga je nog altijd wel over je eigen gedachten.
The hand of fate is on me now
It picked me up and it knocked me down
I’m on the run, I’m prison bound
The hand of fate is heavy now
Stray Cat Blues
De funky sfeer van Stray Cat Blues staat in schril contrast met de tekst, die gaat over mensenhandel en kindermisbruik. Geschreven in 1968, zien we dat dit thema nog steeds actueel is en als gevolg van internet nog wel heftiger dan ooit. Mede omdat de daders hun verantwoordelijkheid niet nemen en het bagatelliseren.
It’s no capital crime, maken ze zichzelf wijs, net als al die recreatieve drugsgebruikers. “Een lijntje op zaterdag moet toch kunnen? Jij nog een snuifje coke?”
Ondertussen tiert de criminaliteit welig, worden bendes steeds rijker en ondermijnen ze de rechtsstaat. En/of worden ze ingehuurd door buitenlandse mogendheden om in eigen land sabotage te plegen.
You say you got a friend that she’s wilder than you
Why don’t you bring her upstairs?
If she’s so wild, then she can join in too
It’s no hanging matter, huh
It’s no capital crime
Indian Girl
Indian girl gaat over een meisje uit Nicaragua, waar Bianca Jagger vandaan kwam, en de gevolgen van de continu voortdurende burgeroorlog tussen de overheid en opstandelingen. Met onfrisse rollen van buitenlandse regeringen die met hun steun aan bepaalde groeperingen een cynische vorm van Stratego spelen. De bevolking heeft het nakijken en is het voornaamste slachtoffer.
Lesson number one,
better learn while it’s young
Life just goes on and on
getting harder and harder
Let It Bleed
Ondanks wat de titel misschien doet vermoeden is Let it Bleed een lovesong. Op z’n Rolling Stones, dat dan weer wel. Ook in tijden van onvree is liefde belangrijk en die mag je uitoefenen op elke manier die je wilt. Cream on!
Yeah we all need someone we can dream on
And if you want it baby, you can dream on me
Yeah, we all need someone we can cream on
Yeah and if you want to, you can cream on me
Just My Imagination
Just my Imagination is een cover van The Temptations. De tekst gaat over het leven in een fantasywereld als vorm van ultiem escapisme, naïviteit zou ik haast zeggen. Leven in de bubbel van je eigen gelijk in plaats van in de realiteit. Het is tijd om antinaïef te worden.
When her arms enfold me
I hear a tender rhapsody
But in reality
She doesn’t even know me
Jigsaw Puzzle
Jigsaw Puzzle wordt gezien als een antwoord op de muziek van Bob Dylan die rond 1968 steeds populairder werd. Jagger zingt over een wereld vol weirdo’s en hypocrieten en vraagt zich af hoe dit alles ooit nog op zijn pootjes terecht gaat komen.
Dat vraag ik me nu ook soms af, alhoewel ook niet meer dan vroeger. Normaliteit dankt zijn bestaan immers aan abnormaliteit, zo vallen de puzzelstukjes in elkaar.
There’s a tramp sitting on my doorstep
Trying to waste his time
With his mentholated sandwich
He’s a walking clothesline
Soul Survivor
Tijdens de opnames van Exile on Main Street nam de spanning tussen Jagger en Richards toe. En het was Richards die de lead nam, wat je onder andere goed terug hoort in de riff van Soul Survivor.
Volgens rollingstonesdata.com kun je de tekst over de scheepsbemanning die de ramp tegemoet vaart ook literair duiden: “Whether it’s about love, friendship, or creative tensions, Soul Survivor is a song of resilience in the face of inevitable endings.”
When the waters is rough
The sailing is tough
I’ll get drowned in your love
You’ve got a cutthroat crew, yeah
I’m gonna sink under you, oh
I got the bell-bottom blues
It’s gonna be the death of me
Monkey Man
Monkey Man was ooit bedoeld als hommage aan de Italiaanse artiest Mario Schifano, maar kreeg een andere lading toen Martin Scorsese de muziek gebruikte in GoodFellas bij scenes over drugstransporten. Soms wordt iets anders geïnterpreteerd dan je zelf bedoeld had.
Uiteindelijk, zo lees ik op musicianwages.com, gaat dit nummer over de drang van primitieve driften in de mens en het recht van de sterkste, die ten koste gaat van de redelijkheid en beschaving. Het pakketje schroot onder een dun laagje chroom.
I was bitten by a boar
I was gouged, and I was gored
But I pulled on through
Yes, I’m a sack of broken eggs
I always have an unmade bed
Don’t you?
Well, I hope we’re not too messianic
Or a trifle too satanic
We love to play the blues
Well, I am just a monkey man
I’m glad you are a monkey, monkey woman too, babe
Memory Motel
Memory Motel is een nostalgische ballad die gaat over de herinnering aan een one night stand waar misschien wel meer in had gezeten, denkt Jagger achteraf. Maar hoe dan ook moet je door, anders blijf je hangen in wat je had gewild, niet in wat er is.
Net als bij No use in Crying kun je het ook zien als metafoor voor de huidige geopolitieke ontwikkelingen en daarom hoort Memory Motel zeker in The Unpeace Playlist.
You’re just a memory of a love
That used to mean so much to me
She got a mind of her own
And she use it well
Well she’s one of a kind
Salt of the Earth
Salt of the Earth is een ode aan de gewone mens, de hardwerkende arbeiders in het proletariaat, in navolging van John Lennons Working Class Hero. Het volk dat keer op keer wordt belazerd door de politieke leiders met hun machtsspelletjes. Dat maakt de onvree alleen nog maar groter en ondermijnt het gezag van de overheid. Geen crisis, maar tot crisis gemaakt.
Raise your glass to the hard-working people
Let’s drink to the uncounted heads
Let’s think of the wavering millions
Who need leading but get gamblers instead
Down in the Hole
Puurder dan Dowin in the hole zal de blues niet gauw worden. Jagger bezingt de kaalheid van de zucht naar geld vol overtuiging. Mijn gedachten gingen daarbij uit naar mensen als Elon Musk, Jeff Bezos en Mark Zuckerberg en hoe Big Tech slechts geïnteresseerd is in Big Money. Allemaal actoren in deze staat van onvree.
Will all your money
Buy you forgiveness
Keep you from sickness
Or keep you from cold?
Time Waits for no One
Time waits for no One is één van mijn favoriete Stones aller tijden. Alles komt en gaat, wat je ook doet, de tijd zal niet op je wachten. Hoe groot de onvree ook is, hij zal tijdelijk zijn. Of zoals de Stoa het zegt: ‘This too, shall pass’
Drink in your summer
Gather your corn
The dreams of the night time
We will vanish by dawn
Hier vind je de andere afspeellijsten met disastersongs
