Achtentwintig is hij pas, drummer Ben Freidkin, en nu al wordt hij gezien als één van de grootste jazztalenten ter wereld. Als je zijn debuutplaat Trial & Error afspeelt, dan hoor je ook gelijk waarom dat zo is. In vrijwel elk nummer speelt zijn polyritmisch drumwerk een grote rol, zonder dat het de overhand heeft.
Scott Yanow, de gelouterde jazz journalist van onder andere Allmusic.com, beschreef het zo: “Throughout the set, Ben Freidkin never plays the expected on drums, constantly creating a musical commentary that inspires the other musicians.”
Het resultaat is een energiek album dat opgebouwd is uit drie verschillende sets, elk met andere muzikanten. Dat hoor je trouwens niet, ik kwam er toevallig achter toen ik wat meer informatie over Freidkin zocht.
De albumopener is gelijk het titelnummer. Trial & Error is één van de vier eigen composities van Freidkin zelf en begint met een spannend loopje van bassist Gon Shani alvorens de rest invalt. Het geluid van zo’n staande bas is echt onovertroffen en wordt gelukkig ook op de rest van het album toegepast. Lekker.
Ook lekker: de toeter van Tai Kalman die af en toe mooi overstuurt en als er dan ook nog een bassolo in blijkt te zitten kan de titeltrack al helemaal niet meer stuk.
Nardis is een nummer van Miles Davis waarin pianist Moshe Elmakias veel ruimte krijgt om te shinen. Ook op de volgende tracks, Running and Desiring hoor je een pianotrio met veel polyritmiek en ferme klappen. Het deed mij veel denken aan het oude werk van The Brad Mehldau Trio, zoals Anything Goes.
Jazzrock
Op Big City Life gaat de boel vervolgens in de versnelling. Freidkin start zijn heimachine op en gooit er een stevig ritme in, waar gitarist Bar Giora helemaal op los gaat. Stevige jazzrock, net als op het volgende nummer Kenny trouwens.
En dan moet het mooiste nog komen. Een tien minuten durende uitvoering van River Man. Ooit geschreven en uitgevoerd door Nick Drake in 1969 en sindsdien vele malen gecovered, maar nooit zo mooi als door Freidkin. Luister maar naar deze opname van zijn ‘afstudeerconcert.’
Eigenlijk is het geen cover, meer een uitgesponnen uitwerking van een thema waarin iedereen de ruimte krijgt om iets toe te voegen. Vooral gitarist Shai Jashek trekt daarbij de aandacht met zijn ingenieuze solo’s . En dan hebben we het nog niet eens gehad over de wonderschone vocalen van Meital Waldman.
Trial & Error is een geweldige plaat die sinds zijn verschijnen eind 2022 meer dan regelmatig afgespeeld wordt hier op Rizoomes. Verplicht luistervoer voor de liefhebber en tegelijkertijd een goed album om mee te beginnen als je nog niet zo thuis bent in de jazz.
Zo’n beetje het eerste wat ik deed bij het beluisteren van het nieuwe album van Duke Garwood was Rogues Gospel door de vertaler halen. Schurkenevangelie, kwam er uit. Dat liet ik even op me inwerken, schurkenevangelie. Kon ik ondertussen mooi naar de rest van de plaat luisteren.
Want wat heeft Duke weer een hoop moois in de aanbieding. Niet dat er grote verschillen tussen de nummers zitten. Garwood zet net als anders zijn bekende sound neer van trage gruizige blues, met daarbovenop drijvend die zware bariton van soft spoken zang. Nergens haalt het hoog uit of valt het diep weg.
Elk nummer is daardoor een variatie op een thema, dat van het schurkenevangelie.
Een thema dat hij graag bewerkte met zijn maatje Mark Lanegan, die ons helaas ontviel op 22 februari 2022. Samen maakten ze diverse platen die naadloos aansluiten op de rest van ieders werk.
Muziek waar je beelden bij krijgt van gitaren op veranda’s met ondergaande zon, eindeloze vlaktes van zand en moeras, hier en daar wat mule variations, rain dogs en swordfishtrombones.
Toch klinkt Rogues Gospel net iets anders dan de twee voorgangers die voorheen weken in mijn CD spelertje huisden, Heavy Love uit 2015 en Garden of Ashes van 2018. Het geluid is opener, lichter en meer gecentreerd rondom de drums, die niet donderen maar vegen, als een borstel op blik of bezems over een olievat.
Garwood maakte deze plaat dan ook met drummer en oude vriend Paul May, die graag met brushes speelt. Van elk nummer namen ze eerst het slagwerk op, dat daarna werd ingevuld met “things that shake and rattle.”
Vervolgens ging er een oud Yamahaatje overheen, een elektriek orgeltje uit 1970. Als laatste vulde Duke de boel aan met gitaar en zang; het schurkenevangelie was daar.
Dit is Disco Lights uit 2015, opgenomen voor de Heavenly Sessions in de Daytrotter/ Church Studios in London. Dat staat niet op Rogues Gospel maar geeft wel een goede indruk van de sfeer op die plaat
Op Love Comet en Whispering trucks gooit Garwood er als extraatje ook nog eens een klarinet en een alt sax tegenaan. Veel gekker moet het niet gaan worden bij Duke; dadelijk wordt ie nog frivool. Maar het zorgt er wel voor dat dit zijn beste album tot nu toe is.
Rogues Gospel is een heerlijke plaat die opmerkelijk goed past in het rijtje beste albums van 2022. Jack Broadbent is net als Duke Garwood een Engelsman die klinkt als een Amerikaan. En de bassist van Dans Dans speelde samen met Garwood in de band van Mark Lanegan. Allemaal gewoon toeval in het rizoom dat muziek nu eenmaal is.
Geen toeval is dat liefhebbers van Mark Lanegan, All Them Witches enTom Waits deze plaat zouden moeten luisteren. Want het schurkenevangelie past prima bij dat boevengilde met hun rasperige zang.
Maar ook de Americana fans van bijvoorbeeld Justin Townes Earle, Jeffrey Foucault en Howe Gelb kunnen hier prima mee uit de voeten. Lekker onderuit in de schommelstoel op de veranda; was er nog ergens een biertje?
De beste muziek van 2022. Voor het vijfde keer achtereen zet ik de mooiste nummers van het jaar op een rijtje. Maar deze keer wel weer wat anders dan anders. Het zijn er namelijk maar elf. Elf nummers van de beste albums met de beste video. Impliciet zijn het er eigenlijk dus meer dan honderd.Da’s dan weer heel veel voor weinig. Ook wel eens lekker.
Dat was trouwens geen vooropgezet plan. Net als eerdere jaren hield ik een playlist bij met muziek die me in het lopende jaar was opgevallen. Dat is de basis voor de beste muziek van 2022. De groslijst zie je hieronder, 125 stuks in totaal.
Wat me dit jaar opviel was dat achter sommige steengoeie nummers ook een prachtig album zat. Dat verraste me een beetje. Zoals ik in dit blog betoogde over plaatjes draaien in tijden van Spotify was ik juist overgestapt op playlists met losse nummers, omdat een hele plaat van één artiest steeds vaker verwerd tot een paar hits met wat vullertjes. En nu keerde dat dus toch weer een beetje om. Tof.
Maar nu zat ik dus wel met een keuzeprobleem. Moest ik de beste muziek van 2022 kiezen uit nummers of uit albums?
Doorspoelen
Ik besloot eerst voor de nummers te gaan.
Dat had ik afgelopen jaren immers ook gedaan. En deze keer had ik een nieuwe keuzetest bedacht die ik zelf heel leuk vond. Ik speelde namelijk de jaarlijst diverse keren in de auto af en de nummers waarbij ik niet de neiging kreeg om door te zappen, bestempelde ik als mijn favorieten.
Er zijn nummers waartegen iets in je zich verzet om ze door te spoelen. Dat zijn dus gewoon de beste nummers. Probeer het zelf maar eens, een waterdichte test.
Goed.
Toen had ik dus een groslijst met zo’n dertig liedjes. Dat vond ik teveel voor een blog. Eigenlijk was de lijst van 21 beste nummers van 2021 al te lang. (Maar wel een hele goeie).
Nou ja, lang verhaal kort, het tweede criterium, naast een goed liedje, werd dus een goed album. Niet doorspoelen plus goed album is de beste muziek van 2022. Zo eenvoudig werd het. Daarnaast zocht ik naar de leukste video. Liefst live. Want dat kijkt toch lekkerder.
En welk een toplijst is het geworden, de beste muziek van 2022. Helemaal alfabetisch, want één topnummer uitkiezen kon ik niet. Dat laat ik aan jou, als je het wilt. Maar het hoeft natuurlijk niet.
All Them Witches – Holding your breath across the River
All Them Witches (ATW) is op dit moment mijn favoriete band. Ergens tussen stoner, blues en grunge trekken ze een muur van eigen geluid op. Dit jaar deden ze een project, Baker’s Dozen, met elke maand een nieuw nummer voor het gelijknamige album. Holding your breath across the river is uit dat rijtje het mooiste, al was het maar door de toelichting die Michael Parks, de zanger, op Instagram gaf:
Holding Your Breath Across the River is an homage to my younger self. When you are a child, you believe in magic, magical things, rituals that are unfounded by anything except your fresh little kid brain. My sister and I would hold our breath as long as we could while crossing the bridge to go to my grandmothers house for good luck. We would count the seconds until we would turn blue. At some point in one’s life the realization that there is nothing that stays the same moment to moment or even second to second and it thrusts you into the world of change and out of the world of safety that has been constructed around oneself. I miss my younger ignorant self and strive to be like he was.
michael parks
Avishai Cohen – Below
Avishai Cohen volg ik al sinds eind jaren negentig. Het is moderne jazz van een pianotrio, dat veel rockstructuren in zijn muziek verwerkt. Denk aan Esbjorn Svensson Trio en Brad Mehldau, dat soort werk. Enige tijd dacht hij ook te kunnen zingen en dat bracht draken van albums voort. Met Shifting Sands is hij gelukkig weer op het goede pad beland en trakteert hij ons op prachtige melodieën en elegante thema’s. En oh ja, Avishai is die grote aan de bas.
Cass McCombs – Unproud Warrior
Cass McCombs stond vorig jaar ook al in de jaarlijst en nu dus weer, met Unproud Warrior. Het is afkomstig van zijn tiende album, Heartmind. Unproud Warrior is een melancholisch nummer dat folkisch aanvoelt door de viool, maar tegelijkertijd ook jazzy door de drums. Het nummer gaat over een militair die is afgezwaaid en nu, twee jaar later, terugkijkt op waar hij staat.
I made this album as a way to handle the loss of some close friends, Their memories guided me throughout and hopefully they live through the music. Strange to realize, it wasn’t them who were lost, it was me.
cas mccombs
Cowboy Junkies – Five Years
Five Years is natuurlijk geen nieuw nummer, maar zoals de Cowboy Junkies het uitvoeren klinkt het wel zo. Songs of the Recollection is een album vol covers die deze keer voorzien zijn van opvallend gruizig gitaarwerk. En zoals altijd zingt Margo Timmins weer de sterren van de hemel.
Dans Dans – Palm
Dans Dans is een geweldig Belgisch trio dat soundscapes maakt op de grens van rock en jazz, met veel overstuurde gitaar en complexe ritmes. Eerder schreef ik er al dit blog over, dus meer woorden ga ik er niet aan vuil maken. Topband. Het filmpje werd gemaakt door Gabor, als je goed voelt merk je dat ik er naast sta :-).
The Delines – Little Earl
The Delines is een project van Willy Vlautin en zangeres Amy Boone. Ik ken geen zangeres met een melancholischer stem dan haar. Elk nummer is een kleine film op zichzelf, met het Amerikaanse landschap als achtergrond. The oil riggs at night was de eerste kennismaking in 2014 en na Scenic sessions uit 2019 is dit het derde album, vol met prachtige miniatuurtjes zoals Little Earl.
Little Earl was one of the first tracks I brought to rehearsal sessions for the new album, and as it turns out the one that helped create the sound and feel of the entire record. It’s a soul/Tony Joe White inspired groove, and Cory Gray’s horn and string arrangements set the cinematic tone for two brothers who get into a shoplifting-gone-wrong incident at a mini-mart outside of Port Arthur, Texas. I love songs that just drop you in the middle of a scene and that’s what we tried to do here.
willy vlautin
Jack Broadbent – I love your Rock ‘n’ Roll
Over Jack Broadbent en zijn roadmusic van het album Ride schreef ik al eens dit blog. Daar staat eigenlijk alles al in. We moeten terug naar de roots van hoe muziek ooit bedoeld was. Jack ride ons wel even voor.
Jack White – A tip from you to me
Jack White was ooit de helft van The White Stripes en deed daarnaast mee in The Raconteurs en The Dead Weather. Sinds 2012 maakt hij solo albums, maar geen een was er zo goed als Entering Heaven Alive. Weg zijn de nerveuze ritmes en de gekke gitaartjes. Daarvoor in de plaats kwamen piano’s, acoustische bas en echte nummers. Opeens klonk het als de oude Rolling Stones.
Makaya McCraven – In these Times
Makaya McCraven, jazzdrummer extraordinaire. Een van de hardst werkende muzikanten, die jaarlijks minimaal één nieuw album aflevert. Ook in 2020 eindigde hij hoog in mijn jaarlijstje. Met In these Times was hij tien jaar bezig, omdat ie steeds weer nieuwe laagjes toevoegt aan zijn nummers. Elk muziekstuk wordt zo een mini compositie op zichzelf die ook live moet kunnen worden uitgevoerd. Zoals goed te horen en te zien is op deze registratie van Le Guess Who.
Russian Circles – Gnosis
Russian Circles volg ik ook al geruime tijd. Intelligente herrie, noem ik het maar, zonder zang. Dat laatste is namelijk waar ik een weinig overheen ben gegroeid in de loop der jaren, metalzangers met stupide teksten. Gelukkig is er dan de postmetal van groepen als Casa Sui, God is an Astronaut en Russian Circles. Geluid op tien en gaan.
Seth Walker – The future ain’t what it used to be
Seth Walker, daar weet ik niet zo veel van. Behalve dat ie ongeveer zo oud is als ik en ook een baardje heeft. I hope I know is zijn nieuwste album en staat vol met rustige Americana, op de blues af. Het is een reflexieve plaat, vol overdenkingen over de schaduwzijden van het leven en hoe je daar mee om moet gaan. Daarom had ik ook eerst River willen plaatsen, maar de video van The future ain’t what it used to be is mooier. De tekst van River wil ik je als Stoïcijn toch niet onthouden. Kan je het liedje er zelf bij opzoeken.
There’s a river runnin thru us There’s a current you cant see If you fight it, it’ll drown you But surrender will set you free
I’ve spent my life hiding Hiding from the truth The only fool I was fooling Is standing in front of you
River ol river, have your way with me River ol river, wash me out to sea
Consider this an invitation I extend to you And don’t forget your demons They’re welcome too
River ol river, have your way with me River ol river, wash me out to sea
seth walker
Inmiddels is het eerste nummer voor de groslijst van 2023 alweer opgeslagen. Maar of Joe Henry de eindlijst gaat halen is verborgen in de toekomst, die volgens Seth ook nog eens anders is dan ie altijd is geweest.
Dans Dans is een Belgisch muziektrio dat al sinds 2012 met uniek werk aan de weg timmert. Eén van de grootste raadsels is hoe je hun muziek zou moeten classificeren. Zelf zeggen ze daarover dat ze geen jazz maken, geen rock en zeker geen jazzrock. Maar wat is het dan wel?
Daar kwam ik achter op 20 oktober 2022, toen ik hun concert bezocht in Tivoli Utrecht. In het knusse Club Nine, ver boven het stadse rumoer verheven, knalden de decibellen als een zachte orkaan om de oren.
Zelfs de stiltes, toch ruim aanwezig in de lang uitgesponnen composities, maakten geluid. Dans Dans geluid. Zonder zang.
De enorme aanwezigheid van dat geluid staat in schril contrast met de ingetogen uitstraling van de muzikanten zelf. In stemmig zwart waren ze stilletjes het podium opgeklommen, begonnen zonder wat te zeggen aan allerlei knoppen te draaien en aan snaren te trekken en toen was het daar opeens: Dans Dans.
Toen werd alles duidelijk.
Dans Dans is helemaal geen band, het is een ding op zichzelf.
Eentje die bestaat uit Bert Dockx op gitaar, Frederic Jacques op basachtigen en Steven Cassiers op drums. Anderhalf uur lang scheerde het onbesuisd door de wolken, om zich na de landing weer op te splitsen in de drie bescheiden samenstellers Bert, Fred en Stef.
Precies op die plek viel het kwartje: Dans Dans maakt soundscapes. Luidruchtige soundscapes. Elk nummer klinkt anders en toch hetzelfde; het is een sound in de scape van Dans Dans. Een soundscape. Luid; ruchtig.
Maar het is ook niet maar zomaar wat sound bij elkaar gescaped. Wat mij direct opviel was hoeveel het gitaarwerk neigt naar dat van Marc Ribot. En dan niet zoals met zijn Cubaanse uitstapje, maar zoals in zijn vele uitspattinkjes met John Zorn. Denk bijvoorbeeld aan The Dreamers.
Wat viel er verder nog aan invloeden te horen, daar in Club Nine? Pink Floyd bijvoorbeeld. King Crimson toen Adrian Belew er nog in zat. De skatesound van Tommy Guerrero. Maar ook de filmmuziek van Ennio Morricone kwam zo nu en dan voorbij, zoals bijvoorbeeld in het nummer Chi Mai van het album Sand.
En toch ook weer niet.
Het is, zoals ik al zei, nogal lastig om de muziek van Dans Dans te omschrijven. Wat het wel is, is het tegelijkertijd weer niet.
Daarom laten we ter afsluiting maar eens wat horen, dat zegt meer dan 1000 woorden.
Maar niet nadat ik het nieuwe album ‘6’ aanmerk als misschien wel het beste album van 2022. Naast de roadmusic van Jack Broadbent. Het wordt een lastige keuze dit jaar.
Cinder Bay komt van Zink, het vorige album uit 2021. Dit is mijn persoonlijke favoriet. Denk ik. Maar straks misschien weer niet.
Ook Naiad komt van Zink. Dat album speel ik het meeste af. Daarom ook maar op CD gekocht tijdens het concert. Nu nog een CD speler kopen, want die had de verhuizing vier jaar geleden niet overleefd.
TV Dreams komt van Sand, het vierde album uit 2016. Ook alweer zo goed.
Coyote is van het laatste album. Hier vind ik de sound van Marc Ribot bij vlagen goed doorklinken. Als doorgewinterd Ribotfan is dat alleen maar een aanbeveling trouwens.
Dit is een Iphone opname van het concert in Tivoli, dat ik bijwoonde met Gabor Vida. Je weet wel, mijn vriend waar ik ook de playlist van het Bloemterras mee maak. Hier zie en hoor je Palm, dat ook op het nieuwe album staat. Op het youtube kanaal van Gabor staat ook een uitvoering van TV Dreams. Dat kan je dan mooi vergelijken met de officiële opname.
In het muziekblog van deze website staan nog veel meer recensies en jaarlijstjes.
Jack Broadbent bracht dit jaar zijn zesde album uit, Ride. Het is roadmusic met een hoofdletter R. Roadmusic. Dat ik dat nog mee mocht maken, bedacht ik tijdens vele luisterbeurten, wat een genot. Gas op die plank.
Woorden met ‘road’ zijn woorden vol verlangen.
Roadmovie. Roadster. Het liefst de Porsche 356, die van James Dean.
En natuurlijk Roadmusic; muziek terwijl u rijdt. In een Roadster. Over verlaten wegen, met de wind door het haar. Alsof je in een Roadmovie zit. Niemand om je humeur te verpesten. Met je eigen Roadmusic op standje tien.
Dat laatste is wel een beetje een dingetje. Want wat de gemiddelde Nederlander onder Roadmusic verstaat is samen te vatten met nummers in de range tussen Born to be Wild en Black Betty. Zeg maar het afgelikte Top 2000 werk.
Als je ergens geen verlangen van krijgt is het wel dat. Eén weekje per jaar doe ik er aan mee, bij wijze van traditie, net als de kerstboom en daarna is het weer schluss. Zonder puntjes.
Wat is dan wel echte Roadmusic met verlangen?
Ride
Ride!
Van Jack Broadbent. April 2022 kwam hij uit en jongens, wat een plaat. Gelijk met het eerste nummer is het instappen en gaan.
We put dreams in our pockets Drip away like Sunday We put lies in our eyes Just to see a big surprise Well I’ve been a real good man Spending time on the land Now it’s time for me to take my stand Now It’s time for you to take my hand, girl
And ride along with me now
Ride is een rocker. De slidegitaar slingert het helse machien al lekker op nog voor de bas inzet. Paps Mick Broadbent is overigens bassist van dienst, ooit werkte hij bij Bram Tchaikovsky aan Sarah Smiles. Drummer Mark Gibson slaat alle gaatjes netjes dicht alsof ie ZZ Top himself is. Het nummer is mooi open geproduceerd, waardoor je je even afvraagt uit welk jaar dit nu precies komt, zo tijdloos klinkt het.
Nummer twee, ‘I love your rock’n roll’ is een bluesy shuffle waar Broadbent alle grenzen van z’n slidegitaar opzoekt. Op het Montreux Jazz Festival was het nota bene Bootsy Collins die Broadbent uitriep tot The New Master of the Slideguitar. En dat hoor je. Het derde nummer, ‘New Orleans’ ligt daar in het verlengde van, een relaxte shuffle waarop we lekker doortuffen.
Roadmusic
En dan moeten de mooiste nummers, Hard Livin’ en Baby Blue, nog komen. Allebei mid tempo, geconcentreerd en met hoge impact door de geweldige slidegitaarsolo’s, die je helemaal meesleuren. Want dat is ook zo’n Roadmusic misverstand: dat het alleen maar over hard rijden en harde muziek zou gaan. Roadmusic gaat over de eenheid tussen jou, de muziek en de auto in z’n omgeving die in elkaar opgaan. Je zou het mindfulness kunnen noemen.
Ride kun je echter ook prima in allerlei andere omstandigheden luisteren. Zo soepel is het plaatje van Broadbent wel. Dat kan trouwens ook niet anders wanneer je als Engelsman zulke Americana wil maken. En dan heeft hij ook nog eens een prettige stem. Het kan niet op, wie weet het beste plaatje van 2022.
Is er dan helemaal niets te mopperen aan Ride? Jazeker wel, met net aan 34 minuten is ie veel te kort. Gelukkig bestaat er een repeatknop.
Op het Muziekblog van Rizoomes vind je nog veel meer recensies en jaarlijstjes
Shootings zijn tot nu toe een typisch Amerikaans fenomeen. De impact op de samenleving daar is enorm. Alleen al in 2021 waren er 691 geregistreerde ‘acts of gunviolence’. Dat laat ook vele artiesten niet onberoerd en die maken daarom regelmatig liedjes over shootings. Elk met een eigen creatieve invalshoek, die samen het verhaal van shootings vertellen.
Eerst even naar mijn eigen werk. Meer dan tien jaar geleden sprak ik een security collega van JFK Airport. Ze was speciaal naar Schiphol gekomen om uit te zoeken hoe wij omgingen met crises. Op veel onderwerpen kon ik haar goed op weg helpen met onze ervaring, maar op één vlak totaal niet; die van de shootings.
Indertijd was onze voorbereiding daarop niet veel meer dan de Koninklijke Marechaussee (KMar) te bellen. Inmiddels heeft de KMar al diverse keren moeten optreden, al waren dat altijd kwesties met messen.
Dat was op JFK totaal anders, zoals dat overigens in veel instellingen in de VS het geval was, volgens mijn Amerikaanse collega. Ze vertelde over de lagere school van haar dochter en dat ze daar op zeer jonge leeftijd al leren hoe te handelen bij een active shooter scenario. Lockdown Drills heten de oefeningen daar: Locks, Lights, Out of Sight.
Op 4 maart 1970 schoot The National Guard vier ongewapende studenten dood tijdens een demonstratie. CSNY schreven daar één van de bekendste protestnummers ooit over, Ohio. Foto Wikipedia
Voor volwassenen hebben ze een vergelijkbaar triplet: Run, Hide, Fight. Heel belangrijk is daarom om niet het ontruimingssignaal af te laten gaan, leerde ik, want dan wordt het vrij schieten. Vluchten (Run) kun je pas doen als het relatief veilig is.
Eigenlijk zou je dus twee alarmen moeten hebben: eentje om te ontruimen en eentje om in dekking te gaan. Maar voor wie ergens eenmalig op bezoek is, is het onderscheid nauwelijks te maken. Wat overblijft is zelfredzaamheid.
In Nederland komen shootings vrijwel niet voor, waarbij de twee belangrijkste voorbeelden overigens van recente datum zijn: De Ridderhof in 2011 en de Tramschutter in 2019. Schoolshootings zijn er in Nederland gelukkig nog niet geweest, ook weer in grote tegenstelling met Amerika, dat al decennia lang geteisterd wordt door schietpartijen op school.
De eerste geregistreerde schoolshooting staat bekend als de Pontiac Rebellion School massacre in 1764, toen vier Lenape indianen het vuur openden in een klas en de leraar met tien kinderen ombrachten, tijdens de French Indian war.
De tweede shooting op een school was ruim 80 jaar later, in 1840, toen een gefrustreerde student zijn hoogleraar Rechten neerschoot. Daarna werd het allengs meer en meer, zoals onderstaande grafiek laat zien.
Schoolshootings in Amerika
Er is veel discussie over de reden van al die shootings in Amerika. Duidelijk is dat de vrije beschikbaarheid van vuurwapens er mee te maken heeft. Onoda zegt daar in ‘Het schemeren van de wereld’ iets interessants over.
“Soms”, zegt Onoda, “denk ik dat deze wapens iets aangeborens hebben dat door mensen niet meer te beinvloeden is. Hebben ze een eigen leven zodra ze bedacht zijn?”
De NRA beweert keer op keer dat het niet de wapens zijn die schieten, maar de mensen die de trekker overhalen. Wat Onoda daarentegen suggereert is dat vuurwapens zo’n invloed hebben op mensen dat die zich irrationeel gaan gedragen. Die kunnen daar helemaal niet proportioneel mee omgaan. Dat is ook de strekking van een nummer van Eminem, Darkness. Luister maar.
Eminem – Darkness
Eminem koos een thema uit het liedje ‘The sound of Silence’ van Paul Simon en verwerkte er ook de bekende regel van dat nummer in: “Hello darkness, my old friend.”
Het resultaat is beklemmend en leverde gemengde gevoelens op in Amerika, ook bij overlevers van shootings. Maar hij zet het in ieder geval wel op de agenda, zeiden ze. En dat is een belangrijke functie van disastersongs.
Buddy Guy – Gunsmoke Blues
Gunsmoke blues van Buddy Guy en Jason Isbell was de directe aanleiding voor dit blog. Ik vond het nummer in de Release Radar van Spotify en was ervan onder de indruk. Tijd voor een klein onderzoekje, zo dacht ik, en het resultaat was dit deel in de serie Disastersongs. Met tien nummers over shootings, vanuit verschillende invalshoeken en met als belangrijk kenmerk dat ze muzikaal ook OK zijn.
Buddy Guy doet in zijn liedje hetzelfde als Eminem. Hij stelt het geweld aan de kaak. Zonder oplossing. Want die vind je, zoals bij elk wicked problem, alleen maar met alle partijen samen. En zover is het nog lang niet.
Some folks blame the shooter Other folks blame the gun But that don’t stop the bullets And more bloodshed to come A million thoughts and prayers Won’t bring back anyone
buddy guy
CSNY – Ohio
Al zoekend kwam ik ook terecht bij één van de eerste grote protestsongs tegen wapengeweld. Die van CSNY met het nummer Ohio uit 1970. Dit nummer klaagt onnodig grof geweld door overheidsdiensten aan. Ook dat is een hardnekking probleem in de Amerikaanse samenleving en onderwerp van veel songs about shootings, zeker nu weer met de black lives matter protesten.
Chevelle – Take out the Gunman
In Take out the Gunman veroordeelt Chevelle luidkeels de grote hoeveelheid mass shootings in Amerika. Tegelijkertijd opperen ze dat de grote hoeveelheid media aandacht misschien ook wel een self fulfilling prophecy in het leven heeft geroepen die niet meer te stoppen is. Een griezelige gedachte die impliceert dat het alleen maar erger gaat worden. Want waar is de stopregel?
Mudhoney – Please Mr. Gunman
Mudhoney baseerde Please Mr. Gunman op een radio uitzending van Fox News. In 2017 werden er 26 mensen doodgeschoten in een kerk in Sutherland Springs. Volgens Fox was het weliswaar een tragedie, maar de slachtoffers waren tenminste in een kerk van hun leven beroofd. Dat kan niet iedereen zeggen. Het geeft ook maar weer aan hoe moeilijk een samenleving met dit soort verschrikkelijke incidenten omgaat. Het is niet alleen de shooting zelf die een gat achterlaat, maar de reactie van de samenleving levert soms ook diepe kloven op.
The Beatles – Happiness is a warm gun
Happiness is a warm gun komt van het White Album van The Beatles. Lennon haalde de titel uit een artikel van de National Rifle Association (NRA) waarin de schrijver vertelde hoe gelukkig hij was toen hij met zijn zeven jaar jonge zoontje was gaan schieten en daarna het warme wapen voelde. Over gekheid gesproken, dit is precies wat Onoda bedoelde over het eigen leven van vuurwapens.
The Disastersong Playlist op Spotify bevat wel de uitvoering van The Beatles, maar deze uitvoering van Marc Ribot vind ik zo mooi dat ik die in het blog heb gezet. Een rustpuntje in het geweld.
Sheryl Crow – Love is a good Thing
“Watch our children as they kill each other with a gun they bought at the Wal-Mart discount stores.” Met deze zin haalde Sheryl Crow de woede op haar hals van Walmart, die de CD waarop ‘Love is a good Thing’ staat gelijk boycotte. Een controverse was geboren. Het liedje gaat over het gemak waarmee wapens aangeschaft kunnen worden en hoe hypocriet daar over gedaan wordt.
David Bowie – Valentine’s Day
Valentine’s Day van David Bowie gaat vooral over de mentale gesteldheid van schutters en niet zozeer over een direct voorval. Desondanks wordt de 1929 Saint Valentine’s Day Massacre aan het nummer gelinkt. Een ander haakje is een vergadering van de Nazi’s op 14 februari 1926, waarin ze bekend maakten dat als Hitler de verkiezingen zou winnen dat het einde van de democratie zou betekenen. Het tekent wel de kracht van Bowie dat hij in zijn teksten veel diepe lagen weet te leggen die voor veel interpretaties vatbaar zijn.
Metallica – Ronnie
Ronnie is een nummer van Metallica dat duidelijk een aanklacht is tegen mass shootings. Het is onduidelijk of het om een concreet voorval gaat, maar naar alle waarschijnlijkheid wilde James Hetfield vooral waarschuwen tegen wapengeweld door jongeren zonder uitzicht die met een shooting geschiedenis willen schrijven.
Boomtown Rats – I don’t like Mondays
Op 29 januari 1979 liep de zestienjarige Brenda Spencer naar school met een geweer dat ze van haar vader had gekregen, schoot twee leraren dood, verwondde negen kinderen en liep weer terug naar huis. “I just started shooting, that’s it. (..) I just don’t like Mondays, I just did it because it’s a way to cheer the day up. Nobody likes Mondays.” Dat was haar verklaring. The Boomtown Rats maakten er dit nummer over dat iedereen wel kent.
Chris Stapleton – Watch You Burn
Op 1 oktober schoot Stephen Paddock zestig bezoekers van het Route 91 Harvest Festival in Las Vegas dood vanuit zijn hotelkamer, enkele honderden raakten gewond. Voordat de politie hem te pakken had pleegde hij zelfmoord. Chris Stapleton richt zich in dit nummer tot Paddock.
Only a coward would pick up a gun
And shoot up a crowd trying to have fun
Stapleton speelde zelf ook op dat festival, toevallig dat jaar niet. Toch moest hij wat doen, vond hij, dus schreef hij dit nummer. “It’s a self-therapy session sometimes. Sometimes that’s all [a song’s] for.” Een mooie aanvulling op de lijst, toegevoegd dankzij een tip van Richard van de Bosch via Twitter.
Norah Jones – Flipside
“If we’re all free, then why does it seem we can’t just be?” In Flipside beschrijft Norah Jones haar interpretatie van de VUCA (Volatile, Uncertain, Complex and Ambiguous) wereld. Alles wordt steeds gekker en woester, reageert op elkaar en wordt steeds minder beheersbaar, lichtte ze toe in een krantenartikel.
Als we in een vrije wereld leven, waarom voelt het dan niet zo?
norah jones
Op driekwart van het nummer komt de aap uit de mouw: “Put the guns away, or we’ll all gonna lose.” Ook dit nummer gaat op een subtiele wijze over shootings en het eigen leven dat vuurwapens lijken te leiden in een samenleving die steeds verder fragmenteert. Een visie op songs about shootings die nog ontbrak en dankzij een tip van Gabor Vida nu in de lijst is opgenomen.
Wat nog komen kan
Wat de songs about shootings laten zien is dat wapengeweld een onlosmakelijk onderdeel van de Amerikaanse samenleving is geworden. Vanaf de eerste shooting in 1764 tot aan de Tweede Wereldoorlog neemt het mondjesmaat toe, om dan vanaf de jaren zestig van de vorige eeuw een enorme groei te laten zien. Dat is verontrustend, want hoe gaat dit eindigen? Helemaal als je de stelling van Chevelle erop betrekt; waar is de stopregel?
In dat kader citeer ik ook Arnon Grunberg maar eens, die op 10 augustus 2022 dit in een column schreef:
Daarnaast is Nederland, zoals ik onlangs een vriend schreef, cultureel gezien een provincie van Amerika, een soort Puerto Rico. Vandaar dat Amerikaanse ideeën op Nederlandse bodem uitstekend gedijen. München is er cultureel gezien verder weg dan Boston.
arnon grunberg
Het leek mij iets om over na te denken. Wat staat ons nog te wachten?
Dit is de Spotify Playlist met Disastersongs. Daar staan nu 14 nummers op, maar er gaan er nog meer volgen.
Dit is het tweede deel van de serie over disastersongs. De rest vind je hier. (Nu nog maar eentje, natuurlijk, maar er komen er meer)
Mostly Blues van het Bloemterras is een blog over de gezamenlijke playlist die ik sinds een paar maanden met een vriend uitwissel. Dat is nog leuker dan ik vooraf had bedacht, kan ik je zeggen, en ik maak je daarom graag deelgenoot van een paar ontdekkingen. Tien, om precies te zijn. Die zijn nogal, nou ja, mostly blues.
Toen ik in 1984 ging studeren in Utrecht was Gabor de mentor van ons introductiegroepje. We konden het samen direct al goed vinden en hadden enthousiaste gesprekken over muziek, zwarte gaten en Star Trek. Om maar een paar onderwerpen te noemen. Niet dat we ons zelf nerds vonden, overigens. En nog steeds vinden we dat niet. Ontkenning kan een leven lang duren.
Het Bloemterras in 1982
Het Bloemterras was toen geruime tijd onze vaste plek. Dat leek ons dan ook een prima naam voor onze gezamenlijke playlist. Omstebeurt zetten we een nummer op die lijst. We hadden slechts één regel: ieder mocht van elke artiest maar één liedje plaatsen en pas als de ander dezelfde artiest had opgevoerd was ie weer helemaal vrij. Buut-vrij. Maar die regel blijkt opmerkelijk eenvoudig te omzeilen. Dus nu hebben we geen regels meer. Want er komt toch mostly blues op.
Muzieksmaak
Want dat was wel één van de opmerkelijke ontdekkingen van het Bloemterras: in de afgelopen 38 jaar is onze muzieksmaak dichter naar elkaar gegroeid dan hij indertijd was. De zwaarste metalen zijn er afgeroest en vervangen door diverse jazzstijlen, soul, beetje funk, nog best wel wat rock, maar mostly blues.
Andere ontdekking: als je samen zo’n lijst gaat maken wordt ie volledig anders dan je had gedacht. Je wordt verrast door vondsten van de ander, maar ook van jezelf. Want je gaat toch een beetje verder zoeken dan normaal. Niet te veel op het platgetreden pad, het liefst. Associaties achterna die je nooit had gekregen als je een eigen lijst opstelt. Even googelen, soms. Want er moet ook een verhaaltje bij over de mail. Het is niet alleen maar een liedje plaatsen. Zo makkelijk kom je er niet vanaf bij Gabor en Ed.
Zo groeit de playlist ondertussen als een rizoom alle kanten op. Als ik dit schrijf staan we op 295 nummers. Mostly blues, maar niet alleen. Tien verrassingen wil ik met jullie delen.
Verrassingen, omdat bijvoorbeeld het nummer nieuw is, althans voor ons. Er zit namelijk ook best wat oude meuk bij. Het kan ook zijn dat we het lied gewoon vergeten zijn, gemist hebben door andere muziek of omdat het Spotify algoritme het pas nu onverwacht voorschotelt. Want ook dat algoritme past zich aan, weten wij inmiddels.
Maar ik wil het vooral delen omdat het zo leuk is om te doen. Ik gun iedereen een gezamenlijke playlist als het Bloemterras. Met mostly blues. Of wat anders. Als het maar verrast.
Tien verrassingen van het Bloemterras
Hieronder presenteer ik de tien verrassingen van het Bloemterras. Het zijn niet automatisch de beste nummers. Die hebben vaak al eerder aandacht gehad in andere blogs over muziek, zoals Sam Baker, Andrew Duhon of Alfa Mist. Of in de jaarlijsten van 2018, 2019, 2020 of 2021. Dan wel staan ze straks in de jaarlijst van 2022. Maar die komt pas begin december. Wie weet met mostly blues.
Daar gaat ie.
Bob Reynolds Guitar Band – Can’t wait for Perfect
Bob Reynolds toetert zich een slag in de rondte. De man participeert in allerlei projecten, zoals Snarky Puppy en bij John Mayer. En zo nu en dan komt ie met een eigen plaat, zoals Guitar Band in 2017. Voor het Bloemterras had ik nog nooit van Reynolds Guitar Band gehoord, maar dat album staat ondertussen bij mijn favorieten.
Admiral Freebee – Get out of Town
Admiral Freebee uit België. De DaDa is daar nooit ver weg, net als het absurdisme. En dat hoor je bij de Admiraal. Ik wist dat ie bestond, het album is immers al uit 2003. Maar dat het zo goed was, heb ik toen niet gehoord. Kennelijk te druk gehad met herrie, toen. Een herontdekking, dus, doch tijdloos.
Taj Mahal – Senor Blues
Taj Mahal kende ik van naam, maar niet zo goed van muziek. Senor Blues is een cover van Horace Silver en die jazzinvloeden liggen er niet zo’n klein beetje dik bovenop. En dat klinkt best lekker. Alleen van dat basloopje in het begin krijg je al zin. Het hele album is trouwens top. Maar wel mostly blues.
Josh Teskey & Ash Grunwald – Low Down Dog
Roots. Mississipi. Dat was de eerste associatie met het album van dit illustere gelegenheidsduo uit Australië. Normaliter doet Josh aan Memphis soul met z’n andere Teskey Brothers en grossiert Grunwald in fuzzy gitarenblues. Maar bij Low Down Dog waan ik me in een wastobbe naast de rivier, met kampvuur en een glaasje whisky.
Dan Patlansky – Big Things Going Down
Dan Patlansky is de incarnatie van Steve Ray Vaughn. Maar dan uit Zuid Afrika. Had ie in Amerika gewoond, hij was nu wereldberoemd. Nu moet ie het met Rizoomes doen, doch elke reis begint met één stap. Big things going down is in deze live uitvoering nog mooier dan het origineel. En die is al zo goed.
Dr. John – I don’t want to Know
De good Doctor, alias de Nighttripper, daarvan dacht ik dat ik toch wel zo’n beetje alles wist. Niet dus, blijkt. Zijn album Anutha Zone uit 1998 is volledig aan me voorbij gegaan en is misschien nog wel beter dan mijn tot nu favoriet Locked Down. Van Anutha Zone deze prachtige cover van John Martyn.
Merry Clayton – Southern Man
Merry Clayton, geboren op Eerste Kerstdag 1948 (precies daarom is het ook Merry) is iemand die ik mijn hele muzikale leven al ken zonder dat ik het wist. Zij deed de vocalen in Gimme Shelter. Ja, u kent haar dus ook. Daarnaast backte ze ook vocals in Sweet Home Alabama van Lynyrd Skynyrd. Luister eens goed naar dit nummer Southern Man en verbaas u met mij waarom ze niet net zo beroemd is geworden als pak ‘m beet Aretha Franklin.
Ronnie Earl – Why can’t we live Together
Ronnie Earl is één van de frequente bezoekers van het Bloemterras. Vier keer staat ie er op, waarvan twee keer met z’n Broadcasters. Zo makkelijk is het dus om de buutvrij te omzeilen. Earl heeft een gitaargeluid uit duizenden, en hoewel mostly blues, zit er veel soul en jazz verwerkt in zijn muziek. Why can’t we live together is ook bekend als cover van Sade, maar die versie valt in het niet bij die van Ronnie, met Diane Blue op vocals.
Bob Dylan – Black Rider
Black Rider van Bob Dylan is misschien wel één van mijn grootste verrassingen van het Bloemterras. Al helemaal toen ik er achter kwam dat het van één van zijn laatste albums kwam, Rough and Rowdy Ways. Verder weet ik helemaal niets van de beste man, behalve de dingen die iedereen van hem weet. Dus work to do there is, zei Yoda. Go and Listen!
Ibrahim Maalouf kende ik al wat beter van mijn jazz zoektochtjes. Daar hield ik een wat dubbel gevoel aan over. Sommig werk vind ik prachtig, vooral het oudere. Zijn nieuwe muziek neigt nogal naar bombast en daar hou ik niet zo van. Onlangs bracht hij echter een nieuwe plaat uit omdat hij veertig werd, met daarop een nieuwe bewerking van Beirut. Die stad had al mijn warme belangstelling sinds dit blog over de detonatie en daardoor was ik extra benieuwd naar deze uitvoering met de Belgische gitarist Francois Delporte. It’s Maalouf, Captain, but not as we know it. In één woord prachtig.
Tien verrassingen van het Bloemterras. Ik hoop dat het je inspireert om ook zo’n gezamenlijke playlist op te zetten. Ook al is het niet met mostly blues. En anders kun je natuurlijk altijd onze lijst van het Bloemterras blijven volgen.
In januari steekt er opeens een stormpje op rondom Spotify en Neil Young. Waait de crisis over of is er meer aan de hand? Is er sprake van een fundamental surprise? Dreigt er een institutionele crisis?
Zo’n drie jaar zit ik nu op Spotify, denk ik. Precies weet ik het niet meer. Wel dat ik heel lang heb gewacht met streamen, omdat teveel van mijn favoriete bands er niet op stonden. Maar toen ik eenmaal om was, was ik er gelijk ook dik tevreden over. Ik schreef er zelfs een blog over, plaatjes draaien in tijden van Spotify.
Tekening Wendy Kiel
Deze week kwam Spotify wederom dik in het nieuws. Er was herrie in de tent, die trouwens al eerder was ontstaan. Het begon met een open brief op 13 januari van zo’n 270 artsen en wetenschappers, die hun bezorgdheid uitten over een podcast van Joe Rogan. In die podcast liet Rogan een zekere Robert Malone aan het woord, die volgens de briefschrijvers gevaarlijke onzin over corona verkoopt. Naar hun mening moest Spotify hier ingrijpen.
Neil Young
Maar Spotify deed niets. Geen brief terug, geen persbericht, niets. Midden in dat vacuüm kwam Neil Young met een open brief aan zijn management, waarin hij aandrong om zijn muziek van Spotify af te halen. Dat was trouwens niet de eerste keer. Al eerder had Young de hele bende van de streamer gehaald vanwege de in zijn ogen belabberde geluidskwaliteit. “In mijn tijd kreeg je nog 100% van de muziekkwaliteit te horen,” brieste hij. “Onder Spotify nog maar 5%.”
Toch kwam hij weer terug op het platform, zij het tegen zijn zin, want de geluidskwaliteit is nog steeds niet verbeterd. “Dit is de plek waar jonge mensen hun muziek ontdekken”, zei hij daarover. “Als ik er vanaf ga, word ik niet meer gevonden.” Young had zo’n zes miljoen luisteraars per maand.
Screenshot van Twitter, 27 januari 2022. Er waren zoveel mensen die tegelijkertijd hun account wilden deleten dat de server van Spotify het niet aan kon. Daardoor was het tijdelijk onmogelijk je account op te zeggen.
Overigens verkocht Neil Young vorig jaar de helft van zijn muziekrechten aan het investeringsfonds Hipgnosis Fund. Daar kreeg ie 150 miljoen dollar voor. De inkomsten van Spotify zal hij dus niet erg missen. Hij kan dus ver gaan zijn in strijd.
I’ve decided to remove all my music from Spotify. Irresponsible people are spreading lies that are costing people their lives. I stand in solidarity with Neil Young and the global scientific and medical communities on this issue.
joni mitchell
Inmiddels hebben ook Barry Manilow en Joni Mitchell besloten van Spotify af te stappen. Tot groot plezier van concurrenten als Apple en Deezer. Die grijpen deze kans aan om zich te profileren als streamingsdienst van hoge kwaliteit waar je wel alle muziek nog kunt vinden.
Ook de kranten laten de kwestie niet onberoerd. Er wordt veel over geschreven en dat maakt vervolgens steeds weer meer los. Het helpt daarbij niet dat Spotify zich in een hooghartig stilzwijgen hult en anders dan een summier statement aan de Washington Post niets van zich laat horen. Zo komt de rollende sneeuwbal niet tot stilstand. Niet vanzelf.
Institutionele crisis
Eigenlijk kun je wel spreken van een institutionele crisis voor Spotify. De weerstand tegen het platform is al geruime tijd aan het groeien. Ze zouden te weinig betalen, hun muziekkwaliteit is slecht, ze zijn vooral bezig met hun eigen groei en gedragen zich als een rupsje nooitgenoeg. Deze opvatting over Spotify is nu geëscaleerd naar een kritiek incident. Spuit de negatieve onderstroom dadelijk als een niet te stoppen vulkaan naar buiten, of loopt het af met een sisser?
Tekening Wendy Kiel
Ikzelf vraag me vooral wat ze nu in de directiekamer van Spotify overwegen. Zitten ze in een fundamental surprise en hebben ze geen idee wat er aan de hand is? Hebben ze een te groot ego opgelopen en ga ze gewoon door, ondanks wat al die domme stervelingen ervan vinden?
Of snappen ze dat deze crisis uit de krant een sociaal conflict is over ethiek, eentje die gaat over normen, waarden en rechtvaardige beloning. Die hen in het beklaagdenbankje heeft geplaatst, waardoor zij nu iets moeten doen om de weerstand weg te nemen. Een iets wat Spotify zelf zal moeten opbrengen, bijvoorbeeld geld en geluidskwaliteit, ten gunste van hun klanten en leveranciers. Een offer.
Gelukkig heb ik mijn CD’s nog.
Kleine Crisiskrant update van 28 januari
Op 28 januari schrijft Forbes dat de kwestie rondom Young & Mitchell inmiddels flink in de papieren loopt. In een week tijd verloor Spotify vier miljard van zijn beurswaarde, 25% van de totale waarde. En maar liefst 45% van de waarde over een heel jaar bezien.
Verloop van aandeelwaarde Spotify. De brief van de artsen en wetenschappers verscheen rond 13 januari. Daarna ontstond de kwestie Young & Mitchell, die rond 25 januari escaleerde. Grafiek komt van deze website
Kleine update 23 april 2022
Na de eerste uitstroom zijn er niet opvallend veel wereldacts van Spotify vertrokken. Uit mijn eigen lijstjes verdwenen er wel een paar, zoals Shellac en Iain Morrison. Daar liggen maar heel weinig mensen wakker van. Het is echter niet duidelijk of dat al dan niet te maken had met Young-gate.
Eind april werd wel bekend dat de Obama’s hun podcast contract met Spotify niet verlengen. Wat daar de reden voor is blijft vooralsnog in nevelen gehuld. Al met al lijkt de crisis voor Spotify voorlopig weer te gaan liggen.
December, tijd van verlanglijstjes en jaarlijstjes. De eerste gaan over wat hopelijk nog komt, de laatste over wat zeker is gekomen. En daar dan weer de beste van: de Top 21 van 2021.
De oogst van 2021 volgens Spotify. Bij de topnummers staat All them Witches op 1 en 5, Tragically Hip op 2 en 3 en Siouxie met haar Banshees op 4.
Inmiddels is dit het vierde jaar op rij dat Rizoomes een jaarlijstje publiceert. Met geen enkele andere reden dan dat het kan, beste lezers. Lekker verkneukelen om je eigen muzieksmaak. Hoe graag had ik vroeger niet in Oor’s grote kerstnummer gestaan met mijn persoonlijke lijstje en nu doe ik het gewoon helemaal zelf. Op mijn eigen muziekblog. Ik bedoel maar, soms komt je verlanglijst en je jaarlijst gewoon bij elkaar. Dus voor iedereen die nog graag wat wil maar niet goed weet hoe, zeg ik: gewoon beginnen en vooral doorgaan.
Valt er nog iets op aan de Top 21 van 2021? Ja, er staan vrij veel oude bekenden in met een lange staat van dienst. Weinig jazz, zeker vergeleken met 2018 en 2019. Twee bijdragen van eigen bodem. Overall, zo zou ik zeggen, een prima lijst voor in de auto. Toertochtje zonder plankgas, slechts een paar keer een beetje oppassen met die rechtervoet. Maar dat merk je vanzelf, als je op je controlelampjes let. En dat doen we, altijd. Toch?
Ook nieuw dit jaar: de combinatie met ultrakorte verhalen (UKV). Elk liedje gaat op Twitter als UKV en komt daarna hier in de jaarlijst. Geen idee hoe dat uitpakt, maar dat ontdekken we vanzelf. Gewoon proberen maar. Enne, als de pagina nog niet vol is, is het nog geen 21-12. Het is Work in Progress before Work is Done.
De groslijst van 2021 bevat 95 nummers. Ze staan allemaal in deze lijst, inclusief de Top 21.
De Top 21 van 2021
21. MOAT – Gone by Noon
De gitaar van Marty Wilson Piper heeft een uniek, cinematografisch geluid. Dat weten we nog van zijn tijd uit The Church, met Under the Milkyway. Nu is hij terug met MOAT en klinkt ie wederom als een film, dit keer berustend in het lot van the final scene. Goodbye, Gone by Noon.
20. Evans McRae – Careful
Evans McRae klint als één persoon, maar het zijn er twee. Careful staat op hun eerste album en is veruit het beste nummer. Beetje Suzanne Vega, beetje Robert Cray gitaar en heel veel Tom McRae. Het lijkt trouwens ook heel erg op eh…zeg ik niet. Careful what you say, nietwaar?
19. Felice Brothers – Jazz on the Autobahn
The Felice Brothers blijken elke keer weer in staat om de grenzen van de Americana verder op te rekken. Zo ook met Jazz on the Autobahn, waarin een vluchtende sheriff met zijn minnares een discussie krijgt of de apocalypse klinkt als Jazz on the Autobahn. They agreed to disagree.
18. Eric Stracener – Horn Island Blues
Eric Stracener is singer songwriter van de Mississippi. Daarin ligt Horn Island en Eric schreef er een prachtige blues over. Je hoort de machtige landschappen op de achtergrond voorbij glijden terwijl de nostalgie zich aan je opdringt. Of zou het heimwee zijn? Come home soon.
17. Dinosaur Jr – I Ran Away
Het zou ondertussen tijd worden dat de heren van Dinosaur Jr hun naam aanpassen in Sr. Vanaf de jaren 90 volg ik Mascis, Barlow & kornuiten al, waarbij het niet altijd duidelijk was of de dino nog wel bestond. Maar ze zijn weer helemaal terug, met I Ran Away. And came back again.
16. Lars Danielson – Desert of Catanga
Sinds 2012 knalt de Zweedse bassist Lars Danielson er af en toe een plaat uit onder de naam Liberetto. Prachtige muziek op de grens van jazz, folk, rock en klassiek. Jawel, dat kan. In 2021 kwam de vierde uit, Cloudland, met daarop Desert of Catanga. Lyriek ten top op nummer 16, dat in sommige passages deed denken aan Frame by Frame van King Crimson. En dan heb je een streepje voor.
https://www.youtube.com/watch?v=gjj6f5G_T6k
15. Michiel Borstlap – Coming Home
Michiel Borstlap is de enige artiest die vorig jaar ook in de Rizoomes eindlijst stond. Toen met Ringo, dit jaar met Coming Home. En wat een emotie weet Borstlap op te wekken met zo weinig muziek. Ik reserveer vast een plekje voor volgend jaar, hier kan je niet genoeg van krijgen.
14. God is an Astronaut – Ghost Tapes #10
Sinds 2002 manifesteert het Ierse God is an Astronaut zich aan het post-rock front. Dit jaar kwamen ze met hun achtste en beste album tot nu toe. Het is inventieve muziek, soms bijna jazz-rock, maar eerder metal. Rizoomes kon niet kiezen en dus staat het hele album in de Top 2021.
13. Black Pistol Fire – Look Alive
De bluesrockers van Black Pistol Fire hebben in Look Alive een lekkere oude bak op de kop getikt. Psycho 69 heet het ding en wat doe je er mee? Juist, een stukje rijden. En hard. Dat is precies waar dit nummer over gaat: loud music for cars. Tonight we gonna ride, how far will you go?
12. Cass Mccombs – Root, hog or die
Root, hog or die is een Amerikaanse uitdrukking van rond 1800. Het betekent zoveel als dat je voor jezelf moet zorgen, omdat niemand anders het voor je doet. Dat is dan ook waar Cass Mccombs hier over zingt, de donkere kant van het kapitalisme. Maar dat doet ie dan weer wel heel mooi.
11. Hiss Golden Messenger – Mighty Dollar
Let me tell you all about it
The poor man loses and the rich man wins
Chasing down that mighty dollar
Ook Hiss Golden Messenger bezingt de uitwassen van het kapitalisme in zo’n typische Americana protestsong. Ik zeg: Dylan’s opvolger staat klaar. Let me tell you all about it.
10. Karate – Operation: Sand
Rond de eeuwwisseling was Karate één van mijn favoriete bands. Helaas stopten ze er mee vanwege gehoorproblemen van de zanger. Dit jaar verscheen hun werk alsnog op Spotify, waaronder een reissue van Operation: Sand, afgestempeld op 2021. Die kon dus mooi nog ff mee in de Top 21.
9. Spoon – The Hardest Cut
De hardest cut komt niet van een mes, maar van een lepel. De mannen van Spoon timmeren inmiddels al weer zo’n 25 jaar aan hun oeuvre en zijn verschoven van post punkige grunge naar een soort bluesy rock. Deze single is de eerste van het album dat in 2022 verschijnt. Dus wie weet?
8. Eels – Steam Engine
Het is niet vaak dat Mr. E. met een groovy bluestrack een nieuw album aankondigt. Dit jaar wel. Steam Engine rollt lekker down de tracks. Er is niets vernieuwends aan, maar wat klinkt het lekker. Ook in de Jeep, kan ik u verklappen, doch wel met de raampjes dicht, het is winter.
7. Fink – Warm Shadow
Wat is dat toch met die Fink? Hij laveert al twintig jaar van retespannend naar beresaai en weer terug. Bijna had ik hem opgegeven, maar nu is daar een remake van oude nummers. Een soort van better best of. Warm shadow sluipt minutenlang in het rond en gaat dan liggen. Spannend.
6. Stranglers – And if you should see Dave
David Greenfield zat z’n hele leven achter het orgeltje van The Stranglers. Luister nog eens naar No More Heroes en hoor hem op die toetsen rammen. Maar dat is afgelopen, Dave kreeg Covid en overleefde dat niet. And if you should see Dave, it would be nice to say hello. From me.
5. The Blue Stones – Spirit
Hoeveel Black Keys clones kan een mens in zijn jaarlijstje zetten? Best veel, blijkt met deze numero vijf uit de Top 21. Spirit had zo op een plaat van dat olijke duo kunnen staan, maar prijkt in het echt op het tweede album van The Blue Stones. Aanraders, allebei uitchecken dus.
4. The Black Keys – Crawling Kingsnake
Delta Kream is een eerbetoon aan de delta blues. De zwarte sleuteltjes verzamelden een setje fijne nummers van hun helden en knalden die op de beste plaat van 2021. En Crawling Kingsnake van John Lee Hooker is daar dan weer het beste nummer van. Boom Boom Boom, weet je wel. Gaan!
3. Claw Boys Claw – Victory Roll
Jeetje, The Claw Boys Claw. Ik zie me nog staan bij hun optredens in Tivoli toen ik studeerde. Inmiddels is Peter te Bos de 70 gepasseerd en nog steeds maakt hij van die energieke muziek met zijn posse. Misschien zingt hij op Victory Roll wel beter dan ooit. Old rockers never die
2. Dans Dans – Cinder Bay
Cinder Bay van Dans Dans. Weer zo’n bandje dat alleen maar bij onze Zuiderburen vandaan kan komen. Waar anders is het surrealisme zo groot geworden, waar anders smurfen ze jazz, rock, electro, psychedelica, blues, surf en what else in een potje dat smaakt naar meer. Op 2 van 21.
1. Steve Earle – Saint of Lost Causes
Justin Townes Earle is de zoon van Steve Earle. Was, helaas. De Americana verloor daarmee één van zijn allergrootste talenten. Daarom nam zijn vader een tribute op met de mooiste muziek van zijn zoon. Het kon dan ook niet anders dan dat The Saint of Lost Causes op nummer 1 kwam.
Op deze pagina UKV december 2021 staat de muziek centraal. Vanaf 1 december staat er dagelijks een verhaaltje over de beste 21 nummers uit 2021. We sluiten het jaar en de UKV dus swingend af.
In januari 2021 ben ik begonnen met de UKV. Elke dag een verhaaltje van 280 tekens, gebaseerd op een ervaring, een overdenking of iets wat ik ergens las. Een dagboek van oude en nieuwe (verzonnen) herinneringen. Of liedjes, dus. Van nummer 21 naar één.
Die UKV plaats ik op twitter, als een vorm van twitteratuur. Soms past het niet in één tweet, dan maak ik een klein draadje. Op deze pagina vind je alle ultrakorte verhalen van december 2021. Helemaal onderaan staan de linkjes naar de UKV uit andere maanden.
De gitaar van Marty Wilson Piper heeft een uniek, cinematografisch geluid. Dat weten we nog van zijn tijd uit The Church, met Under the Milkyway. Nu is hij terug met MOAT en klinkt ie wederom als een film, dit keer berustend in het lot van the final scene. Goodbye, Gone by Noon.
Evans McRae klint als één persoon, maar het zijn er twee. Careful staat op hun eerste album en is veruit het beste nummer. Beetje Suzanne Vega, beetje Robert Cray gitaar en heel veel Tom McRae. Het lijkt trouwens ook heel erg op eh…zeg ik niet. Careful what you say, nietwaar?
The Felice Brothers blijken elke keer weer in staat om de grenzen van de Americana verder op te rekken. Zo ook met Jazz on the Autobahn, waarin een vluchtende sheriff met zijn minnares een discussie krijgt of de apocalypse klinkt als Jazz on the Autobahn. They agreed to disagree.
Eric Stracener is singer songwriter van de Mississippi. Daarin ligt Horn Island en Eric schreef er een prachtige blues over. Je hoort de machtige landschappen op de achtergrond voorbij glijden terwijl de nostalgie zich aan je opdringt. Of zou het heimwee zijn? Come home soon.
Het zou ondertussen tijd worden dat de heren van Dinosaur Jr hun naam aanpassen in Sr. Vanaf de jaren 90 volg ik Mascis, Barlow & kornuiten al, waarbij het niet altijd duidelijk was of de dino nog wel bestond. Maar ze zijn weer helemaal terug, met I Ran Away. And came back again.
Sinds 2012 knalt de Zweedse bassist Lars Danielson er af en toe een plaat uit onder de naam Liberetto. Prachtige muziek op de grens van jazz, folk, rock en klassiek. Jawel, dat kan. In 2021 kwam de vierde uit, Cloudland, met daarop Desert of Catanga. Lyriek ten top op nummer 16.
Michiel Borstlap is de enige artiest die vorig jaar ook in de Rizoomes eindlijst stond. Toen met Ringo, dit jaar met Coming Home. En wat een emotie weet Borstlap op te wekken met zo weinig muziek. Ik reserveer vast een plekje voor volgend jaar, hier kan je niet genoeg van krijgen.
Sinds 2002 manifesteert het Ierse God is an Astronaut zich aan het post-rock front. Dit jaar kwamen ze met hun achtste en beste album tot nu toe. Het is inventieve muziek, soms bijna jazz-rock, maar eerder metal. Rizoomes kon niet kiezen en dus staat het hele album in de Top 2021.
De bluesrockers van Black Pistol Fire hebben in Look Alive een lekkere oude bak op de kop getikt. Psycho 69 heet het ding en wat doe je er mee? Juist, een stukje rijden. Dat is precies waar dit nummer over gaat: loud music for cars. Tonight we gonna ride, how far will you go?
Root, hog or die is een Amerikaanse uitdrukking van rond 1800. Het betekent zoveel als dat je voor jezelf moet zorgen, omdat niemand anders het voor je doet. Dat is dan ook waar Cass Mccombs hier over zingt, de donkere kant van het kapitalisme. Maar dat doet ie wel heel mooi.
Ook Hiss Golden Messenger bezingt de uitwassen van het kapitalisme in zo’n typische Americana protestsong. Ik zeg: Dylan’s opvolger staat klaar. Let me tell you all about it.
Rond de eeuwwisseling was Karate één van mijn favoriete bands. Helaas stopten ze er mee vanwege gehoorproblemen van de zanger. Dit jaar verscheen hun werk alsnog op Spotify, waaronder een reissue van Operation: Sand, afgestempeld op 2021. Die kon dus mooi nog ff mee in de Top 21.
De hardest cut komt niet van een mes, maar van een lepel. De mannen van Spoon timmeren inmiddels al weer zo’n 25 jaar aan hun oeuvre en zijn verschoven van post punkige grunge naar een soort bluesy rock. Deze single is de eerste van het album dat in 2022 verschijnt. Dus wie weet?
Het is niet vaak dat Mr. E. met een groovy bluestrack een nieuw album aankondigt. Dit jaar wel. Steam Engine rollt lekker down de tracks. Er is niets vernieuwends aan, maar wat klinkt het lekker. Ook in de Jeep, kan ik u verklappen, doch wel met de raampjes dicht, het is winter.
Wat is dat toch met die Fink? Hij laveert al twintig jaar van retespannend naar beresaai en weer terug. Bijna had ik hem opgegeven, maar nu is daar een remake van oude nummers. Een soort van better best of. Warm shadow sluipt minutenlang in het rond en gaat dan liggen. Spannend.
David Greenfield zat z’n hele leven achter het orgeltje van The Stranglers. Luister nog eens naar No More Heroes en hoor hem op die toetsen rammen. Maar dat is afgelopen, Dave kreeg Covid en overleefde dat niet. And if you should see Dave, it would be nice to say hello. From me.
Hoeveel Black Keys clones kan een mens in zijn jaarlijstje zetten? Best veel, blijkt met deze numero vijf uit de Top 21. Spirit had zo op een plaat van dat olijke duo kunnen staan, maar prijkt in het echt op het tweede album van The Blue Stones. Aanraders, allebei uitchecken dus.
Delta Kream is een eerbetoon aan de delta blues. De zwarte sleuteltjes verzamelden een setje fijne nummers van hun helden en knalden die op de beste plaat van 2021. En Crawling Kingsnake van John Lee Hooker is daar dan weer het beste nummer van. Boom Boom Boom, weet je wel. Gaan!
Jeetje, The Claw Boys Claw. Ik zie me nog staan bij hun optredens in Tivoli toen ik studeerde. Inmiddels is Peter te Bos de 70 gepasseerd en nog steeds maakt hij van die energieke muziek met zijn posse. Misschien zingt hij op Victory Roll wel beter dan ooit. Old rockers never die
Cinder Bay van Dans Dans. Weer zo’n bandje dat alleen maar bij onze Zuiderburen vandaan kan komen. Waar anders is het surrealisme zo groot geworden, waar anders smurfen ze jazz, rock, electro, psychedelica, blues, surf en what else in een potje dat smaakt naar meer. Op 2 van 21.
Justin Townes Earle is de zoon van Steve Earle. Was, helaas. De Americana verloor daarmee één van zijn allergrootste talenten. Daarom nam zijn vader een tribute op met de mooiste muziek van zijn zoon. Het kon dan ook niet anders dan dat The Saint of Lost Causes op nummer 1 kwam.
Laatste tien UKV december 2021
Hemel
Van Asterix is mij altijd bijgebleven dat de Galliërs bang waren dat de hemel op hun hoofd zou vallen. Ik kon mij daar weinig bij voorstellen, maar vond het wel zorgwekkend. Laatst zag ik een stuk hemel op de grond liggen. Ik liep er maar met een boog omheen, in de hoop dat de rest bleef hangen.
Boeddha
Op zekere dag prijkte er een bruinige vlek op het plafond. In eerste instantie leek het op een lekkage, maar bij nadere beschouwing zagen we duidelijk dat Boeddha aan ons was verschenen. Het zou tijd worden ook, we hadden nu al lang genoeg gewacht op een beetje verlichting.
Vergeten groenten
Lange tijd dacht hij dat vergeten groenten niet bestonden. Als iets vergeten is, is het weg. Wat je niet weet, bestaat niet. Sinds kort wist hij dat zulks toch niet klopte, toen hij alle groenten in een pannetje had gestopt en niet meer wist wat hij ging maken. Vergeten.
Kerstman
Sinds The Santa Clause weet je dat je voorzichtig moet zijn met het aantrekken van kerstmangarderobe. Voor je het weet groeit er een baard en buikje en kijk je twee dagen lang naar acht rendierkonten in een slee vol kadootjes. Voorzichtig zette ik de muts op. Het viel mee.
Hobbel
De oude Romeinen hebben er echt van alles aan gedaan om de kerstdagen te voorkomen. Het is ze niet gelukt. Om die hobbel te verzachten stuurden ze ons dan maar de Stoa. Wat in de weg staat is de weg, zei Marcus Aurelius, boodschapper uit het verleden. The obstacle is the way
Loensen
Het meisje met de parel heb je nooit voor jezelf alleen. Altijd krioelen er toeristen tussen jou en haar. Ergens in 2018 schoot ik snel een paar foto’s toen het rijtje even kort was. Wat ik toen zag verbaasde me: het meisje met de parel loenst. Vast scheel van alle toeristen.
Liefde
Jan Toorop schilderde in 1917 Liefde in wanhoopstijden, ik zag het in het Singer Laren. De Eerste Wereldoorlog was in volle gang en raakte België als een moker. Het gebed tussen de verwoestingen is een krachtig beeld dat nog steeds raakt en ook in deze tijd toepasselijk is.
Loubriaan
Lou Loeber was een kunstenares die vrijwel haar hele leven in Blaricum woonde. Desondanks was ze een aanhanger van het socialisme. Hoewel ze volledig abstracte kunst elitair vond, werd ze wel beïnvloed door Mondriaan en stileerde haar werk met lijnen en opvallende kleuren.
Melancholie
Edward Hopper maakte in 1922 het New York Restaurant. Ik zag het op de tentoonstelling American Dream in het Drents Museum. Toen ik er met mijn neus bovenop stond begreep ik er nog minder van dan toen ik het op een plaatje zag: hoe kreeg ie toch die melancholie op dat doek?
Laatste
Dit is de laatste #UKV. Afgelopen jaar maakte ik er 365, elke dag één, ze staan allemaal op de website. Soms kijk ik ze terug en dan zie ik inderdaad een dagboek van oude en nieuwe herinneringen. Maar nu is het weer tijd voor iets anders. Gelukkig heb ik nog geen idee wat.
Net binnen van het Hof van Jan: verhaaltje over de duiven van Bailleul. Met tekening van Paul van der Steen. Geschreven door Martin Michael Driessen. U weet wel, van die kogel in de loop https://www.rizoomes.nl/literatuur/het-licht-aan-het-einde-van-de-loop/
Op 27 maart 1977 vond de grootste vliegtuigramp ooit plaats op Tenerife. 583 mensen kwamen om het leven. Meer info & foto's vind je in het #MuseumOfAccidents, met een essay over de psychologie achter de vliegtuigcrash. https://www.rizoomes.nl/crisismanagement/vliegtuigramp-tenerife
