Crisis en crisismanagement

Leestijd: 5 minuten

In dit hoofdstuk van rizoomes.nl vindt je de verhalen over crisis en disrupties die ik vanaf 2013 geschreven heb. De lijst met losse crisisblogs begint op de helft van deze pagina. Want ik heb ook een paar thema’s binnen het brede veld van de ongewenste gebeurtenis waar ik wat meer gerichte aandacht aan besteed: De Crisiskrant, Surprise en Strategie. Die vind je gelijk hier onder.

De Crisiskrant

Ook in 2023 volg ik de kranten met nieuws en achtergronden over crises en crisismanagement. Die vind je in het rijtje hieronder. Het oudste blog staat onderaan.

Surprise

Surprise is vanaf de zomer 2020 een thema op Rizoomes. Wat veroorzaakt een surprise? Hoe overvalt het mensen en organisaties? Had je het kunnen weten als je dingen anders had gedaan? Kunnen we het politiek excuus ‘met de kennis van nu’ eindelijk in de prullenbak gooien? Wat moeten we aan met achterafvoorspellers? We gaan het uitzoeken. Check hier voor surpriseverhalen

Strategie

Ergens tussen Bruce Lee en Hannibal Smith bevindt zich mijn interesse voor strategie. In het strategiehoofdstuk van Rizoomes vind je blogs met gereedschap voor het denken. Bijvoorbeeld over de strategie van de toevallige kans, de kunst van verliezen en het failing forward framework. Check hier de strategieblogs

Crisismanagement ≠ incidentbestrijding

In de praktijk worden crisismanagement, rampen- en incidentbestrijding regelmatig op één hoop gegooid. Ze zijn echter nogal verschillend. Ik gebruik de volgende definities:

Emergency response is het vermogen van een organisatie om onverwachte en spoedeisende gebeurtenissen met mogelijk gevaar voor levens en / of grote schade zo snel mogelijk te beheersen.

Disruptiemanagement is het vermogen van een organisatie om producten en diensten te blijven leveren tijdens verstorende incidenten (ICT-uitval, productstoring, brand, etc.) volgens vooraf gedefinieerde, acceptabele niveaus.

Crisismanagement is het vermogen van een organisatie om een abnormale en instabiele situatie te managen die de (strategische) doelstellingen, de reputatie of levensvatbaarheid van de organisatie bedreigt.

Crisis = proces

Crisis is een proces waarbij het wereldbeeld van een organisatie fundamenteel begint af te wijken van zijn omgeving en stakeholders. Incidenten kunnen die scheuring versnellen, maar hebben op zichzelf geen direct verband met de crisis. Anders gezegd, de crisis is er al, alleen zag nog niet iedereen hem.

Dat maakt crisismanagement fundamenteel anders dan incidentbestrijding. Bij crisismanagement wordt jijzelf ernstig bedreigd, terwijl incidentbestrijding weliswaar gevaarlijk werk kan zijn, maar dat niet zonder meer een bedreiging voor je strategische doelen of reputatie hoeft te vormen.

Incidentbestrijders zoals de brandweer zijn in die zin beter te definiëren als zaakwaarnemers. Ze bestrijden niet hun eigen crisis, maar het incident of de ramp van een ander. En ja, een ramp is gewoon een heel erg groot incident. Of het ook een crisis is, dan wel wordt, hangt af van heel andere zaken.

Maar als ze fouten maken kan de publieke opinie wel kantelen. Dan kan een foutieve inzet wel opeens leiden tot een ernstige dreiging voor een brandweerkorps, lees dit artikel ‘Het Kwartier vd Kelders, Brand in Leeuwarden’ maar eens. Arjen Boin heeft het dan over een Institutionele crisis. Die gaan over vertrouwen en legitimiteit.

Crisismanagement is daarom onlosmakelijk verbonden met de dagelijkse organisatie. Het is niet iets wat je ernaast organiseert of er bovenop plakt als de basis van het gewone is gelegd. Het is een vorm van verlengde bedrijfsvoering, een heel bijzondere vorm van normaliteit. Normal chaos, zouden sommigen wellicht zeggen. Als je het op de juiste manier toepast, biedt het ook kansen om er sterker uit te komen: het bounce forward principe, of de antifragile benadering van Taleb.