Leestijd: 5 minuten

Crizoom is een samenstelling van crisis en rizoom. Het is de naam van het crisismanagementmodel dat in de afgelopen jaren langzaam ontstaan is uit alle blogs die ik geschreven heb. Een soort van emergente rode draad.

Het model bestaat uit vier hoofddelen: fragiliteit, black swans, triggerincidenten en prohairesis. Elk van de vier heeft een eigen pagina, die je terugvindt in de bovenbalk van de website. In 2024 wordt dit successievelijk verder ingevuld. Daarnaast blijft het Museum Of Accidents als zelfstandig onderdeel fier overeind.

In de tussentijd mengt de nieuwe inhoud zich langzaam met de oude stukken.

In het vergeten risico wordt het crizoom op hoofdlijnen toegelicht. Het is het eerste blog met die insteek op Rizoomes.


De Crisiskrant

Ook in 2023 volg ik de kranten met nieuws en achtergronden over crises en crisismanagement. Die vind je in het rijtje hieronder. Het oudste blog staat onderaan.

Surprise

Surprise is vanaf de zomer 2020 een thema op Rizoomes. Wat veroorzaakt een surprise? Hoe overvalt het mensen en organisaties? Had je het kunnen weten als je dingen anders had gedaan? Kunnen we het politiek excuus ‘met de kennis van nu’ eindelijk in de prullenbak gooien? Wat moeten we aan met achterafvoorspellers? We gaan het uitzoeken. Check hier voor surpriseverhalen

Strategie

Ergens tussen Bruce Lee en Hannibal Smith bevindt zich mijn interesse voor strategie. In het strategiehoofdstuk van Rizoomes vind je blogs met gereedschap voor het denken. Bijvoorbeeld over de strategie van de toevallige kans, de kunst van verliezen en het failing forward framework. Check hier de strategieblogs

Crisismanagement ≠ incidentbestrijding

In de praktijk worden crisismanagement, rampen- en incidentbestrijding regelmatig op één hoop gegooid. Ze zijn echter nogal verschillend. Ik gebruik de volgende definities:

Emergency response is het vermogen van een organisatie om onverwachte en spoedeisende gebeurtenissen met mogelijk gevaar voor levens en / of grote schade zo snel mogelijk te beheersen.

Disruptiemanagement is het vermogen van een organisatie om producten en diensten te blijven leveren tijdens verstorende incidenten (ICT-uitval, productstoring, brand, etc.) volgens vooraf gedefinieerde, acceptabele niveaus.

Crisismanagement is het vermogen van een organisatie om een abnormale en instabiele situatie te managen die de (strategische) doelstellingen, de reputatie of levensvatbaarheid van de organisatie bedreigt.

Crisis = proces

Crisis is een proces waarbij het wereldbeeld van een organisatie fundamenteel begint af te wijken van zijn omgeving en stakeholders. Incidenten kunnen die scheuring versnellen, maar hebben op zichzelf geen direct verband met de crisis. Anders gezegd, de crisis is er al, alleen zag nog niet iedereen hem.

Dat maakt crisismanagement fundamenteel anders dan incidentbestrijding. Bij crisismanagement wordt jijzelf ernstig bedreigd, terwijl incidentbestrijding weliswaar gevaarlijk werk kan zijn, maar dat niet zonder meer een bedreiging voor je strategische doelen of reputatie hoeft te vormen.

Incidentbestrijders zoals de brandweer zijn in die zin beter te definiëren als zaakwaarnemers. Ze bestrijden niet hun eigen incident, maar het incident of de ramp van een ander. En ja, een ramp is gewoon een heel erg groot incident. Of het ook een crisis is, dan wel wordt, hangt af van heel andere zaken.

Maar als ze fouten maken kan de publieke opinie wel kantelen. Dan kan een foutieve inzet wel opeens leiden tot een ernstige dreiging voor een brandweerkorps, lees dit artikel ‘Het Kwartier vd Kelders, Brand in Leeuwarden’ maar eens. Arjen Boin heeft het dan over een Institutionele crisis. Die gaan over vertrouwen en legitimiteit.

Crisismanagement is daarom onlosmakelijk verbonden met de dagelijkse organisatie. Het is niet iets wat je ernaast organiseert of er bovenop plakt als de basis van het gewone is gelegd. Het is een vorm van verlengde bedrijfsvoering, een heel bijzondere vorm van normaliteit. Normal chaos, zouden sommigen wellicht zeggen. Als je het op de juiste manier toepast, biedt het ook kansen om er sterker uit te komen: het bounce forward principe, of de antifragile benadering van Taleb.

Trend naar crisis en disruptie
In het blog over de kleine taxonomie van de ongewenste gebeurtenis worden vier basis incidenttypen gedefinieerd. Rizoomes signaleert een trend.

De laatste blogs over crisis en disruptie:

Een serie over crisis- en disruptiemanagement
  1. Kleine taxonomie van de ongewenste gebeurtenis
  2. Dikke BOB is voor Disruptie
  3. De zes B’s van de Dikke BOB
  4. De ellende van complicatie- en escalatiefactoren
  5. Beginselen van disruptiemanagement
  6. Beeldvorming trainen voor de Dikke BOB
  7. De onderstroom van crisis
  8. De VUCA vinklijst voor disruptie en crisis
  9. Kwetsbaarheidanalyse met de Rumsfeld Matrix
  10. Beheersbaarheid van disrupties
  11. Stoempen over Crisis! met Beatrice de Graaf
  12. Toekomstverkenning Crisisbeheersing

Overige crisisblogs

Ignatius van Loyola als crisismanager

Crisis bij de Grieken. Een boekrecensie

Illusionaire incidenten

De zeven complexiteitsprincipes van Casti

Waar blijft de catharsis na corona

Regressie naar het gemiddelde in de oefenpraktijk

Wanderings in crisis

Doctrine Brandbestrijding

Tot crisis gemaakt

Is crisis een fout of een strijd?

Crisis en Catastrofe. Een Boekrecensie

Blue Ocean Crisiscommunicatie

Voetnoten bij een toekomstbestendige brandweer

Waarom gevoel voor kunst je een betere crisismanager maakt

Prins Tijgerkat en de Rode Koningin

Het snelle vertrouwen in tijdelijke teams

Insider risk: door slordigheid crisis

Lessen van twintig jaar crisisorganisatie

Mag ik van de crisiscompetenties de kwinkslag?

Personal resource management: controlelampjes voor de crisismanager

De essentie van stoïcijns crisismanagement

Corona als rizoom; een metafoor voor crisis

Crisismanagen als een Stoicijn

Een crisisteam is zo goed als zijn oefenkeuken

Max Verstappen, Captain Kirk en de kunst van het verliezen

Weak signals sont ne pas une pipe

Antifragility in de praktijk; de strategie van de Hydra

Whatsapp Crisismanagement

Crisisteams: de drie rollen van de voorzitter

Fundamental surprise

Elk ongeval heeft zijn eigen verhaal, je moet het alleen nog zien te vinden

Waarom remember de laatste stap in de crisismanagement cyclus moet worden

De vijf principes van de high reliability organisatie

De effectiviteit van frontlijnsturing

De regels van het dode paard

Veilig en effectief samenwerken in teams

Fake foto’s van crises op het internet

Kenmerken van kwetsbare organisatiecultuur

Cruyff en Crisis

De huisarts van Tuitjenhorn

Als de vulkaan barst. Over het witten van zwarte zwanen

Zelfredzaamheid, resilience en de rol van de brandweer

BOB, OODA en FABCM zijn allemaal eender

De gijzeling van het nieuws

De informatieparadox: waarom meer niet altijd beter is

In Event of Moondisaster