Ongeluk of ongeval? In het dagelijks leven worden die twee termen makkelijk door elkaar gebruikt, tot groot leedwezen van veiligheidskundigen. Die zien namelijk een groot verschil. Een ongeluk impliceert pech, jammer, risico van het vak. Over een ongeval wordt daarentegen vaak gedacht dat het wordt veroorzaakt door een mix van directe en indirecte oorzaken, basisrisicofactoren dan wel rootcauses. En die kan je beheersen. Of is er eigenlijk geen verschil?
Op 23 maart 2003 kwamen drie brandweermannen van het korps Haarlem om het leven bij de bestrijding van de brand in de Koningskerk. Als u dit leest is het misschien al maart 2006, en is het drie jaar geleden dat het ongeval bij de Koningskerk plaatsvond. In de tussentijd hebben zich geen nieuwe dodelijke ongevallen tijdens repressie voorgedaan.
Ik schrijf deze column echter een maand eerder dan u het leest. Deadlines, weet u wel, en productietijd. Dus als het gaat om stellige uitspraken over ongevallen, moet je rekening houden met een maandje onvoorziene ontwikkelingen. Maar toch, drie jaar zonder slachtoffers lijkt een positieve ontwikkeling.
Het blijft echter de vraag of het uitblijven van een dodelijk ongeval tijdens repressie mazzel is, of het gevolg van een bewust andere wijze van optreden. Ik laat het antwoord op die vraag aan u, maar om te voorkomen dat iemand denkt dat alles weer oké is, wijs ik u hier op een aantal incidenten uit de Verenigde Staten. Met de onderliggende vraag: ongeval of ongeluk?
Wyoming
De eerste case is uit 2003. Anndee Huber is 16 jaar oud en sinds 1 jaar Fire Explorer bij het Newcastle Volunteer Fire Department in Wyoming. De Fire Explorers zijn vergelijkbaar met de jeugdbrandweer in Nederland. Zie hier ter illustratie een tekst uit een wervingsfolder:
Fire explorers learn fire-fighting skills, hose lay evolutions, ladder techniques, (..). After explorers meet the requirements, they have the opportunity to apply skills they have learned and gain valuable experience through the fire departments Ride Along Program. During a ride along an explorer can work side by side with firefighters (..).
Oftewel, fire exploreres worden opgeleid in de basishandelingen van de brandweer en kunnen daarna stage lopen met een ervaren brandwacht.
Op 22 mei 2003 rukt Anndee mee uit in het kader van een Ride Along Program. De bestuurder verliest de macht over het voertuig en raakt van de weg. Anndee wordt uit de brandweerauto geslingerd en komt onder het voertuig terecht. Bij aankomst in het ziekenhuis blijkt ze overleden te zijn.
Buffalo
Op 29 december 1995 vindt er een uitslaande brand plaats op een zolder in Buffalo, New York. Het blijkt te gaan om een atelier van een freelancer, iedereen is uit het gebouw. Donald Herbert zit bij de aanvalsploeg en gaat mee naar binnen.
Tijdens de binnenaanval stort het dak in. Herbert raakt bekneld, waardoor hij niet meer weg kan. Na twintig minuten is zijn ademluchtfles leeg en als gevolg daarvan krijgt hij te weinig zuurstof. Uiteindelijk wordt hij weliswaar uit het pand gered, maar belandt in een langdurige coma.
Na een experimentele behandeling begin 2005 komt hij weer bij bewustzijn, maar blijft gekluisterd aan een rolstoel. Zijn conditie blijft achteruit gaan en hij sterft op 21 februari 2006, 10 jaar na het ongeval.
Burlington
Omstreeks kwart voor zes in de ochtend van 2 februari 2006 wordt brandweerman Ed Marbett wakker door een vuur in zijn huis in Burlington, New York. Hij bedenkt zich geen moment en helpt zijn zwangere vrouw naar buiten, en gaat weer terug naar binnen om zijn vader uit het vuur te halen.
Ondertussen hebben de buren de brandweer gealarmeerd. Ter plekke treft de brandweer een volledig uitslaande brand aan. Vader Marbett is inmiddels ook in veiligheid, maar zijn zoon zit al weer binnen.
Het korps van Burlington doet een binnenaanval in een poging Marbett te redden, maar het is te laat. Hij blijkt overleden te zijn tijdens een poging de brand te blussen, zonder beschermende kleding en adembescherming.
Ongeluk of Ongeval?
Drie keer een ongeluk? Drie keer een ongeval? Drie keer overmacht?
Drie keer ter overdenking:
Pas als veiligheid geen mazzel is, is een ongeval geen ongeluk.
Dit blog stamt uit 2006 en is indertijd geschreven voor Brand & Brandweer. Bij het opruimen van de website kwam ik het weer tegen en besloot het redactioneel op te poetsen. Het vraagstuk is namelijk nog steeds actueel, volgens mij. Daarom plaats ik het ook in het Museum of Accidents
De foto en de inleiding heb ik geplaatst op 22 november 2022. De rest is origineel.
Geef een reactie