Ogenblikken in Valois is een klein en sympathiek boekje van Hella Haasse over de streek rondom haar toenmalige woning in Saint-Witz. Niet dat ik dat wist, trouwens, ik was sowieso vergeten dat ik het had. Het stond al jaren in mijn kast te wachten totdat het gelezen zou worden. Nu was het dan zover.
Ik heb eerlijk gezegd geen idee hoe dit boekje ooit in mijn antibibliotheek terecht is gekomen. Ik vermoed dat ik het ergens uit een antiquariaat heb gehaald, op de binnenzijde staat dat het €5,- heeft gekost. Het is ook al een oud boekje. Origineel is het uit 1982, mijn exemplaar is van 2018. Dit stukje is in die zin meer geschiedschrijving dan een recensie.
Het zou er overigens nog hebben gestaan als ik niet Siciliaanse brieven van Geerten Meijsing had gekocht en gelezen. Toen kreeg ik zin in een rijtje boeken over verhalen van Nederlanders in den vreemde.
Zo kwam ik tevens uit op Brieven uit Alvites van Gerrit Komrij, die ook al geruime tijd in de antibibliotheek moet hebben gebivakkeerd.
Ogenblikken in Valois sluit het serietje van drie. En het is weer een heel ander boekje dan de andere twee. Waar dat echt belevenissen zijn van de schrijver in een ander land, koos Haasse ervoor om van Ogenblikken in Valois een soort geschiedschrijving van de streek te maken.
Frankrijk begint voor mijn gevoel pas werkelijk, wanneer men van de immense golvende hoogvlakte der voedselcultures in het gebied van de Somme afdaalt naar de vallei van de Oise. Daar zijn de heuvels aan de overkant van de rivier bedekt met dicht en donker bos, het landschap verandert; het is niet langer noordelijk wijd en open, een wat weliger verlengstuk van de Lage Landen, maar grilliger, nu eens besloten, dan weer een plotselinge doorkijk biedend, liefelijk arcadisch, maar ook geheimzinnig, en onder bepaalde belichting – in de gele glans van de avond bijvoorbeeld, of wanneer de maan schijnt – geladen met afstand, een gebied dat men niet zomaar betreedt.
beginzin van Ogenblikken in Valois

Dat maakt het uiteindelijk meer tot een soort reisgids dan een verhaal of essay. De geschiedenis wordt hier en daar wel wat aangevuld met eigen ervaringen uit de streek, met zo af en toe ook nog een mijmering, allemaal in prachtige taal met lange zinnen zoals ik nu ook aan het maken ben, maar toch verloor ik er op enig moment mijn aandacht bij. Zonder kaartjes en foto’s werd het te abstract.
Desondanks las ik het uit, wat met 174 bladzijden geen hele grote prestatie was. Haasse blijft hoe dan ook een groot schrijver; daar valt altijd iets van te leren. Het nawoord van Aleid Truijen maakt het tot een compleet document, als ware het een tijdscapsule uit de jaren 80 in Frankrijk.
Eindoordeel
Zoals gezegd een prettig leesbaar boekje waarbij je op sommige momenten wel je aandacht verliest als je de Valois niet kent. Dus ga je naar de omgeving van Senlis en Creil, neem het mee en lees het.
Cijfer: 8 in de Valois, een 7 als je er nog nooit was.
Zou ik het bewaren als de boekenkasten vol zijn en er geruimd moet worden: In ieder geval zolang ik geen ander boek van Hella Haasse in de kast heb staan. Iedereen zou een Haasse in de verzameling moeten hebben.
Geef een reactie