Rizoomes is gearchiveerd door de Koninklijke Bibliotheek KB
Rizoomes leidt in
Rizoomes Crisismanagement is de plek waar mijn nieuwe blogs voor het eerst verschijnen. Met de focus op Crisis Awareness: de rode draad die de afgelopen jaren ontstaan is uit alle stukken die ik geschreven heb. In 2025 ga ik die structuur verder invullen.
Crisis Awareness bestaat uit vijf hoofddelen: fragiliteit, territory, triggerincidenten, prohairesis en het museum of accidents. Elk van de vijf heeft een eigen hoofdstuk, die je terugvindt in de bovenbalk van de website.
Daarnaast schrijf ik over boeken, wandelingen en muziek. En zijn er projecten & probeersels. Check het vooral uit, er is genoeg te vinden; begin 2025 staan er 457 blogs op. Bij archief & info website vind je meer over Rizoomes en de opbouw van deze website, plus een lijst met alle blogs.
12 juli 2025
Zeven dieren bijten terug – Frank Westerman
‘Zeven dieren bijten terug’ is het nieuwste boek van Frank Westerman. Hij schreef er al een paar, hiervoor, waarvan er nog drie ongelezen in mijn kast staan. Hopelijk kom ik daar ooit nog eens aan toe, want ‘Zeven dieren bijten terug’ is een heerlijk vakantieboek. Als je tenminste van non-fictie houdt en van hak op de tak. Hooguit is ie een beetje te dik.
4 juli 2025
De Crucifix van Oscar Wilde – Maarten Asscher
De Crucifix van Oscar Wilde is een biografisch experiment van Maarten Asscher. Ik las het op vakantie en vond het idee uiteindelijk interessanter dan de uitwerking. Toch is het lekker leesbaar en misschien moet je op vakantie ook niet veel meer willen dan dat.
28 juni 2025
Het Barre Land in Permanente Crisis
Het Barre Land is het laatste boek van Robert D. Kaplan, een Amerikaanse journalist van inmiddels 72, die vooral bekend werd door zijn boeken en artikelen over geopolitiek en oorlog. Dit keer gaat het over de permanente crisis waarin de wereld zich bevindt, als gevolg van een paar interacterende processen. In deze boekbespreking koppel ik die aan het Crisis Awareness Framewerk in een afsluitende checklist, bij wijze van samenvatting.
21 juni 2025
Voortschrijdend inzicht – Julian Barnes
Voortschrijdend inzicht van Julian Barnes is een kleine serie beschouwingen over herinneringen, woorden, boeken en eigenlijk gewoon het leven in het algemeen. Van een oude schrijver die nog eens achterom kijkt en zich afvraagt hoe je van gedachten verandert.
14 juni 2025
De 3 R-en
De 3 R-en staan al generaties lang voor rust, reinheid en regelmaat. Een verstandig advies voor verstandige ouders. Tegelijkertijd worden systemen pas sterker als ze op weerstand stuiten en er hard gewerkt moet worden om te groeien en beter te worden. Tijd voor een kleine 3R-en tweak?
8 juni 2025
Mini-bedevaart naar Moresnet
Mini-bedevaart naar Moresnet is een impressie van een rondwandeling in Zuid-Limburg. Hij loopt van Vaals naar Moresnet en weer terug. In ruim 20 kilometer wandel je door drie landen en historisch gezien zelfs vier. Want Moresnet is bijna honderd jaar een autonoom ministaatje geweest.
1 juni 2025
De vergane glorie van Stavoren
Vergane glorie is het lot van alle schoonheid, ook dat van Stavoren. We waren er al eens eerder wezen wandelen, rondom Corona, maar het was geen schim meer van wat het toen was. Veel horeca was dicht en degenen die nog wel openden hadden het niet druk. Maar ja, het Elfstedenpad kwam er toch gewoon langs.
25 mei 2025
Sixteen Stones – The Unpeace Playlist
The Unpeace Playlist is de soundtrack van de Staat van Onvree. Hij bestaat uit Sixteen Stones, 16 nummers van The Rolling Stones, die op één of andere manier uiting geven aan gevoelens van verwarring en polarisatie, dreiging en misstanden maar ook berusting en melancholie. Geschreven tussen 1968 en 1981, maar nog steeds relevant.
16 mei 2025
Hoe bewaar ik levensmiddelen in oorlogstijd?
‘Hoe bewaar ik levensmiddelen in oorlogstijd’ is een klein boekje uit 1939. Het verscheen vlak voor de start van de Tweede Wereldoorlog met allerlei tips om voedselbederf te voorkomen en bestrijden. Ik kocht het onlangs bij een antiquariaat en las het door ten behoeve van de ‘Maand van de Onvree.’ Kijken of we er in onze tijden iets aan hebben.
10 mei 2025
De Dreigingsdriehoek
De dreigingsdriehoek is een analysemethode gebaseerd op de harde fragiliteit van het Crisis Awareness Framewerk. Het uitgangspunt is daarbij een verregaande staat van onvree. Je wil voorkomen dat boeven bij jou de boel plat leggen maar je reguliere risicomanagementsysteem werkt eigenlijk niet zoals je het zou willen. Ik laat je in dit blog zien wat je dan wel kan doen.
3 mei 2025
In staat van onvree
In staat van onvree is een wandergids over oorlog. Niet zozeer klassieke oorlog als wel de hybride variant op de dunne grens met crisis. Eigenlijk die waar we nu middenin zitten. Een rondleiding door een serie blogs waarin antinaïviteit een belangrijke rol speelt.
26 april 1995
Heimwee naar het Paleis van Volksvlijt
18 april 1929 brandde het Paleis van Volksvlijt bijna volledig af. Ik heb het gebouw dus nooit in het echt gezien, toch kreeg ik er een soort van heimwee naar. Een heimwee die zich bij nadere beschouwing met mij mee ontwikkelde; hij veranderde zoals ik veranderde. Al had ik dat al die tijd niet door. Zeg me welk gebouw u mist, welke ramp u raakte, en ik vertel u wie u bent.
19 april 1995
30 jaar Motorkade
Op 19 april 2025 is het 30 jaar Motorkade; dertig jaar geleden dat Rob, Bert en Joan omkwamen tijdens de bestrijding van een grote brand. Ter herdenking daarvan organiseerde Brandweer Amsterdam een bijeenkomst voor familie en andere betrokkenen, waar ik deze tekst uitsprak.
11 april 2025, gastblog Ruud Plomp
Adaptief vakmanschap: Waarom we routine moeten doorbreken
In een wereld waarin verandering constant is, volstaat routine niet meer. Dit blog verkent het concept van adaptief vakmanschap: wat het is, waarom het nodig is en hoe je het ontwikkelt. Aan de hand van theorie én praktijk – van de medische wereld tot de brandweer – laten we zien waarom veerkracht, flexibiliteit en leren van het onverwachte essentieel zijn.
5 april 2025
Jongensrampen
Jongensrampen is een satirische uitgave uit 1852. Twaalf steendrukplaten met bijschriften, meer is het niet, maar leuk is het wel. En op een website over crisis mag het zeker niet ontbreken. Want wie weet eigenlijk wat een jongensramp is?
22 maart 2025
Revolution Blues – Neil Young
Revolution Blues is één van Neil Young’s meest duistere nummers. Het staat op On the Beach uit 1974, misschien wel zijn beste album. De tekst gaat over een Charles Manson-achtig type die met geweld een revolutie wil ontketenen. Daar blijkt nog een heel verhaal achter te zitten, ontdekte ik nog niet zo lang geleden.
16 maart 2025
De Black Swan in de veiligheidskunde
De Black Swan is het struikeldraadje voor de veiligheidskundige. Hoe manage je een zeldzame gebeurtenis met een enorme impact die alleen achteraf te verklaren is?
8 maart 2025
My girl with a pearl
My girl with a pearl is de tweede open call van het Mauritshuis om je eigen interpretatie van het meisje met de parel in te zenden. Wendy Kiel is één van de zestig kunstenaars die met haar werk in een wissellijst in het museum hangt. Op 7 maart vond de feestelijke opening plaats. Een fotoreportage van de man van.
1 maart 2025
Het vier aspecten model voor crisiscommunicatie
Het vier aspecten model voor communicatie is ontwikkeld door de Duitse psycholoog Schulz von Thun. Het komt uit het boekje ‘Hoe bedoelt u?’ dat indertijd onderdeel was van mijn opleiding Hogere Veiligheidskunde (HVK). Origineel afkomstig uit 1982 is het nog steeds een handig hulpmiddel, ook voor crisis, dat iedereen eigenlijk zou moeten kennen.
22 februari 2025
Over vrijheid – Timothy Snyder
Over vrijheid is het laatste boek van Timothy Snyder, uitgegeven in 2024. Het is een urgent boek dat niet voor niets in en voor deze tijd is geschreven. Bij vlagen vond ik het ook een pamflet en dat geeft eigenlijk niets, concludeerde ik toen ik het uit had. Want het draagt bij aan je meningsvorming over vrijheid en dat is altijd belangrijk, ook als je het niet overal mee eens bent. Want dat is nou precies wat vrijheid is.
16 februari 2025
Wij zijn de tijden – Beatrice de Graaf
In ‘Wij zijn de tijden’ van Beatrice de Graaf is de Huizinga-lezing 2024 integraal opgenomen, met daarnaast nog een interview en wat wetenswaardigheden over de Huizinga-lezing. Geschiedenis in crisistijd is de ondertitel en dat is precies waar het over gaat. De Graaf breekt een lans voor de narratieve geschiedschrijving, kennis met een boodschap; om hoop te bieden in moeilijke tijden. Ik las het met instemming en als pleidooi voor zachte robuustheid.
8 februari 2020
Oerend hard met Captain Beefheart
Captain Beefheart wordt algemeen beschouwd als een vernieuwer van de experimentele popmuziek. Zijn belangrijkste werk, Trout Mask Replica, staat bekend als een album dat iedereen in zijn kast heeft doch slechts eenmaal afgespeeld is. Met Bluejeans & Moonbeams is dat wel anders, ontdekte ik, terwijl die plaat bij verschijnen in 1974 juist als één van zijn slechtste werd gezien. Over een vergeten album van het Bloemterras.
2 februari 2020
Hoe je Crisis Awareness verbetert met Cynefin
Cynefin is een model dat helpt bij het begrijpen van situaties en het kiezen van de juiste aanpak voor probleemoplossing in complexe organisaties en systemen. Het is nauw gelieerd aan het Crisis Awareness Framewerk en alleen daarom al werd het tijd om er eens wat aandacht aan te besteden. Kan ik gelijk mijn grote Cynefin boek bespreken.
26 januari 2025
Naar de vuurtoren – Virginia Woolf
Naar de vuurtoren van Virginia Woolf werd uitgegeven in 1927. Woolf schreef het in betrekkelijk korte tijd, zo’n zes weken, maar bleef het daarna vervolmaken tot ze het goed genoeg vond. Het gold gelijk als een meesterwerk en staat (stond) op nummer 15 van de Engelse boekentop 100 aller tijden. Goedgemutst begon ik er aan met de Waddinxveense Boekenclub Excelsior (WBE).
19 januari 2025
De geannoteerde essays van Montaigne
De essays van Michel de Montaigne worden gezien als één van de eerste moderne geschriften uit het westen. Tussen 1571 en 1593 schreef hij 107 hoofdstukken over een veelheid aan onderwerpen. En op het laatst, hij takelde al vroeg af, over zichzelf en zijn kwalen. Toen hij overleed was hij 59, net zo oud als ik nu ben. Een mooi moment om zijn werk te bespreken in wat een lang blog zal worden.
11 januari 2025
Vier vormen van onzekerheid bij crisis
Onzekerheid is de mens een gruwel. Voor velen geldt dat ze liever zekerheid hebben over een slechte afloop, dan onzekerheid over een goede. Laat staan dat je niet weet hoe het afloopt, of nog erger, dat het misschien niet eens afloopt. Tenminste, niet dat je weet.
5 januari 2025
Dr. John – Anutha Zone
Anutha Zone is het 21e album van Dr. John. Het verscheen in 1998 en is ondanks de herkenbare sound van de doctor toch een aparte eend in zijn oeuvre. Alles bij elkaar is het één van zijn beste platen, misschien wel de beste als je de Heraclitis test er op los laat.
Beste blogs van 2024
31 december 2024
Vorig jaar postte ik voor het eerst over de beste blogs van het afgelopen jaar. Dit jaar doe ik dat weer, al maak ik er dit keer geen separaat verhaal van. Ik schrijf het hier rechtstreeks op de voorpagina. Met als eerste een rijtje wandergidsen, daarna de best gelezen blogs en tot slot een klein overzichtje met de stukken waar ik zelf het meest van heb geleerd.
2024 was het eerste jaar na tien jaar Rizoomes. Dat heeft geleid tot een redelijk grote koerswijzigingen met de aanpassing van de website aan het Framewerk Crisis Awareness. Daarover meer bij de meest gelezen blogs.
En tot iets nieuws: de Rizoomes Wandergidsen. Gebaseerd op wanderings in crisis, de subkop achter Rizoomes.
Want na elf jaar blogs schrijven staan er inmiddels zo’n 460 op. Als je dan zomaar op de website verzeild raakt, verdwaal je makkelijk in het aanbod. En dat is natuurlijk niet de bedoeling.
Wandergidsen
Daarom startte ik in april 2024 de Wandergidsen Rizoomes op. Eens in de paar weken post ik een bericht rondom een thema met daarin de linkjes naar een paar relevante blogs over dat onderwerp. Je vind ze terug in het hoofdstuk Gids & Glossarium. Dit zijn de eerste vijf:
- De evolutie van crisis is de eerste wandergids. Aan de hand van vier blogs laat ik zien hoe crisis zich heeft ontwikkeld van een incidentbenadering in de jaren negentig naar een proces en een complex systeem anno nu. Als je deze gids leest zou je het meerendeel van de blogs op deze site moeten kunnen volgen.
- De risico’s van het vak is de tweede. Daarvoor ga ik terug naar de wortels van deze site: veiligheid bij repressie. Dat was ooit de reden om deze blogs te gaan schrijven. Ik struinde nog eens door het archief en kwam weer naar buiten met deze acht blogs, die een mooi hoog-over tracee vormen over de risico’s van het vak.
- ‘Niet door corona alleen’ is de derde wandergids. Hij gaat in op corona als exemplaar: als dit de manier is waarop we onze crises managen, wat zegt dat dan over ons systeem van risico- en crisismanagement? Eigenlijk precies wat het Museum of Accidents ook doet. Maar dan voor een crisis on the edge of chaos.
- Brandweermonument op schrift is een herdenking in woorden. Niet alleen via dit ene blog, ook samen met de zeven andere die ik in de loop der jaren schreef. Het is een veelheid, een multiplicity. Daarmee is mijn brandweermonument weliswaar af, maar niet klaar. Want de herinnering blijft. Ook op schrift.
- De zwakke schakel is een wandergids over teamsport als metafoor voor crisismanagement. En dan met name over voetbal, want daar zitten de leerzame verhalen. Van het blog Cruyff over crisis tot de stress bij het nemen van penalty’s en situational awareness op het voetbalveld.
In 2025 ga ik hier mee door.
Meest gelezen blogs 2024
De veerkracht van Nederland is het meest gelezen blog van 2024. Om precies te zijn lazen 407 mensen dat verhaal over het NIPV congres en de werkgroep Club & Calamiteit. Met als belangrijkste conclusie dat we nood hebben aan een goede Civil Society, door Mintzberg ook wel aangeduid als de Plural Sector.
Op de tweede plaats staat het Framewerk Crisis Awareness. Daar kwamen 377 mensen op af. Inmiddels heb ik de website omgesmurfd naar dit framewerk, alsof het een boek is. Sterker nog, ik zie Rizoomes ondertussen als een boek in de vorm van een website. Mijn magnum Oomes 🙂
Zoals Deleuze het graag zou zien, zonder hoofdingang en met alle ruimte voor nomadisch lezen waardoor alle stukken uiteindelijk aan elkaar linken. Met de Wandergidsen als richtsnoer. In 2025 ga ik het framewerk verder invullen met nieuwe verhalen.
Het blog Over de domheid werd derde, met 332 lezers. Op de voet gevolgd door Onveiligheidskunde, die het met één lezer minder moest doen. Een ex-aequootje. Wie er ook heel dichtbij zat: de recensie over het boek van Lotte Jensen, Rampen, met 328 bezoeken.
Aanraders
En waar leerde ik zelf het meeste van? Nou, vooral van het schrijven van het Crisis Awareness Framewerk. Daar kwam echt alles bij elkaar en komend jaar ga ik dat nog verder uitpluizen.
Daarnaast vond ik de Handreiking Black Swan Analyse een goede aanzet tot een handige risicotool annex denkwijzer. Wie weet komt daar in 2025 een updeetje van, want er is sindsdien al weer van alles gebeurd.
Het derde wat ik wil noemen in dit rijtje is het concept van zachte fragiliteit. Dat is iets wat eigenlijk enorm voor de hand ligt, maar waar toch makkelijk aan voorbij werd gegaan. Daarom goed om dat blog te lezen en ook daar zal ik in 2025 verder op in gaan.
Het idee van zachte fragiliteit ontstond door het lezen van dit boek van Hilary Mantel. Vreemd genoeg blijkt dat het minst gelezen blog van dit jaar, het trok slechts 28 lezers. Terwijl ik dit echt veruit het beste boek vond dat ik dit jaar las. Wijsheid en humor van een erudiete historicus, die helaas in 2022 overleed. Maar haar gedachten staan in dit boekje, lees dat in 2025.
Al is het je enige goede voornemen.
29 december 2024
Crisis managen met de Strategie van het Zijn
In alle recente discussies over weerbaarheid mag de Strategie van het Zijn niet ontbreken. Deze strategie is afgeleid van ‘fleet in being’, een oud concept van de marine; door er alleen maar te zijn beperk je het handelingsperspectief van de ander. Toch is het geen bluf, en ook geen dreigen. Het is de Strategie van het Zijn.
21 december 2024
De les van het Heartbreak Hotel
Hoe verschillend rampen ook kunnen zijn, zowel qua dynamiek als oorzaak, er is altijd één opgave hetzelfde: de opvang van overlevenden en nabestaanden. Als je dat vanaf het begin goed doet, vergroot je de veerkracht van de samenleving. Dat is de les van het Heartbreak Hotel.
14 december 2024
Mijnheer van de Berg blijft weg
Mijnheer van de Berg blijft weg is een kort verhaal over psychologische veiligheid en pesten op het werk. Met dank aan Titaantjes van Nescio; “wee hem die niet weet waarom.”
7 december 2024
De beste muziek van 2024
Jaarlijstjestijd! De beste muziek van 2024 bestaat uit een rijtje van 15 nummers. Weer veel Americana en jazz met regelmatig een rockerig randje. En, oh ja, twee Nederlandse bijdragen. Daar beginnen we gelijk mee. Na een korte analyse van Spotify Wrapped.
Geef een reactie