Leestijd: 7 minuten
Rizoomes is gearchiveerd door de Koninklijke Bibliotheek KB

Rizoomes blogt is de plek waar ik mijn stukjes schrijf. Vooral over crisis & risico, wandelingen, boeken en muziek. In 2024 gaat de website op de schop; langzaam wordt ie ingericht als crizoom. Crizoom is een samenstelling van crisis en rizoom. Het is de naam van het crisismanagementmodel dat in de afgelopen jaren langzaam ontstaan is uit alle blogs die ik geschreven heb. Een soort van emergente rode draad.

Het model bestaat uit vier hoofddelen: fragiliteit, black swans, triggerincidenten en prohairesis. Elk van de vier heeft een eigen pagina, die je terugvindt in de bovenbalk van de website. In 2024 wordt dit successievelijk verder ingevuld. Ondertussen plaats ik hier wekelijks de nieuwe blogs.


16 maart 2024

Het vergeten risico

Het vergeten risico is het risico dat je zelf veroorzaakt en dat de fragiliteit van je organisatie vergroot. En fragiliteit is één van de vier onderdelen van crizoom. In een naschrift bij dit blog leg ik uit wat dat is, een crizoom. Eerst maar eens dieper in op het vergeten risico.


10 maart 2024

Twee Hollanders in Fukushima

Fukushima staat bekend als de grootste kernramp sinds 2011. Na een zeebeving op 11 maart van dat jaar voor de kust van Sendai, in het noordoosten van Japan, overspoelde een tsunami de kerncentrale die vlak aan zee staat. Daardoor vielen in een keten van meerdere storingen uiteindelijk de koelsystemen uit, met enkele explosies tot gevolg en een forse radioactieve emissie. Ik haalde er drie leerpunten uit.


1 maart 2024

Ignatius van Loyola als crisismanager

Ignatius van Loyola als crisismanager beschrijft de manier waarop de orde van Jezuïeten omgaat met chaos, crisis en onzekerheid. Paul de Blot, hoogleraar business spiritualiteit, schreef er een intrigerend boek over. In dit blog haal ik er een paar zaken uit die volgens mij voor crisismanagers in het algemeen van belang zijn. Ook anno nu.


22 februari 2024

Brand in de Rijksdag

De brand in de Rijksdag op 27 februari 1933 was een belangrijke factor in de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog. Er ontbreekt hard bewijs dat de Nazi’s deze brand doelbewust hebben aangestoken, maar ze hebben er in ieder geval wel gebruik van gemaakt in hun weg naar absolute macht. Hun frames over de “communistische aanslag” zorgde ervoor dat de NSDAP de grootste partij van Duitsland werd. Wat dat betreft is dit ook weer een mooi voorbeeld dat niet de brand in de Rijksdag zelf een Black Swan was, maar wel de massale reactie van de Duitse bevolking erop.


16 februari 2024

De kunst van richting te veranderen

De kunst van richting te veranderen is de subtitel van het boekje ‘De toekomst van Nederland’, geschreven door de voormalig Rijksbouwmeester Floris Alkemade. Het is een enthousiasmerend en inspirerend betoog dat één vraag centraal stelt: wie willen we eigenlijk zijn?


11 februari 2024

The Tibbs – Keep it to Yourself

Onversneden ouderwetsche soul uit Amsterdam. Zo kan je het nieuwe album van The Tibbs typeren. Garage soul, zo noemen ze het zelf. Hoe dan ook een fijn plaatje voor elk moment van de dag. Voor fans van Amy Winehouse tot Paul Weller en alles er tussen in.


9 februari 2024

Veiligheidsrisico’s bij stedelijke verdichting

De veiligheidsrisico’s bij stedelijke verdichting nemen toe, zo blijkt uit een klein gedachtenexperiment over de voorgenomen uitbreiding van Amsterdam met 20.000 woningen. Maar het grootste risico is misschien wel dat het systeem ‘stad’ fragiel wordt en daarmee gevoelig raakt voor een predictable surprise.


5 februari 2024

One kind favor – B.B. King

In de zomer van 2008 verscheen het laatste album van B.B. King, One kind favor. King was toen al 83 en misschien is dat wel de reden dat het zo relaxed klinkt. Cool blues is het. In de jazz zouden ze het misschien blue noemen, maar ja, blues is al blue.


1 februari 2024

De nieuwe politie. Een boekrecensie

De nieuwe politie is een boek van Steven de Smet. Het gaat over de effecten van sociale media op de openbare veiligheid in de samenleving en de rol van de politie daarbij. Maar na lezing vond ik dat het eigenlijk ging over ondermijning van de rechtsstaat. En ja, daar had ik wel zelf het één en ander bij gehaald. Het is in die zin een aangevulde recensie.


27 januari 2024

Crisis bij de Grieken. Een boekrecensie

Klassieke wijsheid over tijden van crisis, staat er op het boekje over Crisis bij de Grieken. Het is een bloemlezing met oude teksten over één gemeenschappelijk thema, zoals eerder al een bloemlezing over speechen verscheen. Toen ik het net uit had vroeg ik me af welke klassieke wijsheid ik nu had opgedaan. Maar soms moet je nu eenmaal wat dieper graven om te kijken wat je hebt geleerd.


Prosoché, de stoïcijnse kunst van aandacht hebben

Prosoché is de stoïcijnse kunst van leven in het nu. Daar kan je een heel lang verhaal over vertellen, maar het komt erop neer dat je je ego zo klein mogelijk probeert te maken. Dan pas kan je de dingen ervaren zoals ze echt zijn. Prosoché is ook heel handig tijdens crisis, laat ik aan het eind van dit blog zien. Maar let op, het is hard werken, geen mindfulness trucje.


13 januari 2024

Het Hawthorne effect en de kracht van aandacht

Het Hawthorne effect is een klassiek fenomeen uit de psychologie. Het staat voor een heel omslachtige manier om vast te stellen dat mensen zich beter gaan voelen als ze aandacht krijgen. En dat ze dan ook nog eens beter gaan presteren. Belangrijker dan dat is dat je met aandacht de ziel raakt. Van een ander mens.


6 januari 2024

Het nieuwe Westen van Hans Boutellier

Het nieuwe Westen is een boek uit 2021 van Hans Boutellier. Het gaat over de strijd om identiteit in de huidige samenleving, het zoeken naar een plek voor jezelf tussen al die andere identiteiten die ook positie claimen. Boutellier reikt daar een aantal concepten voor aan die prima passen in mijn zoektocht naar de Black Swan. Maar er is meer over het nieuwe Westen te vertellen.


31 december 2023

De Beste Blogs van 2023

Wat waren de beste blogs van 2023 op Rizoomes? Zo op de drempel van het nieuwe jaar is het altijd goed om even terug te kijken, zekerstellen dat je nog op koers ligt. Met een kleine vooruitblik op 2024.


26 december 2023

Illusionaire incidenten

Illusionaire incidenten zijn gebeurtenissen waar een hoge dreiging met mogelijk grote impact wordt waargenomen, die achteraf niet bevestigd kan worden. Men zag een Black Swan vliegen, nam verregaande maatregelen maar bij nadere beschouwing kon er niets worden aangetoond. Een eerste verkenning.


16 december 2023

Onveiligheidskunde

Stel dat je veiligheidskunde voortaan onveiligheidskunde noemt, terwijl je verder alles hetzelfde laat, verandert er dan iets? En wat als je veiligheid en onveiligheid als twee variabelen zou definiëren, in plaats van als een dichotomie, wat gebeurt er dan? Een klein gedachtenexperiment.


10 december 2023

De cobra van Extremistan

Het cobra effect komt uit de economische psychologie en is de metafoor voor een oplossing die het originele probleem juist groter maakt. Als je er iets dieper induikt, zie je dat de cobra uit Extremistan komt en dat je eigenlijk opnieuw naar je grote risico’s zou moeten kijken. Omdat die niet zouden moeten gaan over kansen op een effect, maar over de grenzen van het effect.


3 december 2023

De beste muziek van 2023

De beste muziek van 2023 staat deze keer in een lijstje van 20 nummers, voornamelijk americana en jazz. Het is elk jaar weer even kijken wat logisch is op basis van de groslijst, soms kies ik er iets meer en dan weer iets minder. Daarnaast moet Youtube meewerken natuurlijk. Want ook daar kan het zowel mee- als tegenzitten. En dat zat het dit jaar.